Dom zamiast stawu, na schodkowym fundamencie

Ewa i Piotr są z wykształcenia architektami krajobrazu, a że posiadają wiedzę inżynieryjną i wyobraźnię przestrzenną, wstępne zaprojektowali własny dom. Używali do tego celu programu komputerowego - Ewa wskazywała niezbędne w domu pomieszczenia i ich wielkość, a Piotr wrysowywał dane do programu, ustalając równocześnie prognozowany koszt ich budowy. Na postawienie domu para przyjęła limit w wysokości 350 000-400 000 zł, więc kiedy konkretne pomieszczenie okazywało się zbyt drogie, zmniejszała je lub szukała innych możliwości ograniczenia kosztów.

Dodatkowe wyzwanie technologiczne i cenowe stanowiły warunki środowiskowe na działce - dom mógł stanąć jedynie na... brzegu rozległego stawu, który przed rozpoczęciem budowy musieli zasypać. Z tego powodu para starannie skosztorysowała przygotowanie gruntu pod dom oraz wzniesienie na nim budynku w każdej technologii, m.in. z drewna, bloczków betonowych, materiałów ceramicznych. Oczekiwany standard i odpowiednią cenę dała technologia z klasycznych pustaków ceramicznych oraz oparcie budynku na fundamencie schodkowym.

Dom postawiony tam, gdzie był staw

Kiedy mama Ewy podarowała jej działkę ze stawem, małżeństwo jeszcze nie planowało budowy domu. Zrobiło to dopiero po niespodziewanym otrzymaniu spadku po rodzicach Piotra, uznając, że w ten sposób najlepiej doceni dorobek życia, przekazany im przez seniorów. Docelowo zamierza powierzyć dom najmłodszemu pokoleniu, czyli własnym dzieciom.

Wejście do budynku właściciele umieścili na bocznej ścianie, zwróconej w stronę drogi i wjazdu na działkę. Główną frontową elewację skierowali natomiast na zadbany ogród, dzielący przestrzeń między ich domem a domem mamy. Nad schodami wejściowymi skonstruowali ganek, który przykryli zgrabnym daszkiem

Bryłę domu przykrywa dwuspadowy dach z blachodachówką. Tylko nad frontową ścianą ozdabia go mniejszy daszek. Proste ściany zewnętrzne "rozrzeźbiono" elementami ze styropianu. Na głównej elewacji naklejono je w centralnym miejscu i wokół okien. Efekt podkreślono tynkiem akrylowym w ciemniejszym kolorze

- Działka dawniej stanowiła część ogrodu mojej mamy - opowiada Ewa. - Ze względów rodzinnych i sentymentalnych nie chcieliśmy odsprzedawać podarowanej parceli obcym ludziom i budować dom gdzie indziej, choć w budowie domu istniejący staw bardzo przeszkadzał. Nie było to małe oczko z wodą, lecz duży i głęboki akwen z naturalnym dnem i brzegami. Lustro wody zajmowało powierzchnię 250 m2 i zahaczało o miejsce, które wytyczyliśmy na dom. Nie mieliśmy możliwości ominięcia niecki o głębokości do 2,5 m z powodu małych rozmiarów posesji. Od razu rozpoczęliśmy konsultację z rozmaitymi fachowcami - z geologami, doświadczoną architektką i konstruktorem.

Przed badaniami geotechnicznymi gruntu wypompowaliśmy wodę ze stawu. Odwierty, przeprowadzone w 6 miejscach przez firmę geologiczną, wykazały, że nośność gruntu jest dobra i nadaje się do wzniesienia na nim domu. Na podstawie wyników tych analiz omawialiśmy z architektką i konstruktorem zastosowanie przeróżnych fundamentów, np. płytowego, na palach. Ostatecznie w specyficznych warunkach naszej posesji najlepszy okazał fundament schodkowy. Na nim oparliśmy dwukondygnacyjny dom, choć trochę żałujemy, że nie jest parterowy.

Przy salonie powstanie taras 10 x 3,50 m. Już podczas budowy właściciele przygotowali tam zagęszczoną podsypkę z piasku oraz wyprowadzili na zewnątrz instalację elektryczną pod markizę oraz kran z wodą. Nie wykluczają w przyszłości budowy na tarasie ogrzewanego i klimatyzowanego ogrodu zimowego

Kuchnia (10 m2) została oddzielona od pomieszczeń dziennych i ulokowana w południowo-wschodnim narożniku domu. Od strony południa nie ma okna, więc się nie nagrzewa. Ewa naciskała na taką lokalizację również dla skrócenia trasy komunikacyjnej z tarasem. Białe meble wyposażyła w drewniany blat

W posadzkach na całym parterze budynku ułożono wodne ogrzewanie podłogowe. Pod nim - ocieplenie ze styropianu o łącznej gr. 20 cm, a nad nim płyty terakoty. Na piętrze zawieszono na ścianach stalowe grzejniki. Ewa i Piotr planują kupić nowe meble i wkomponować w nie stylowe meble po rodzicach

Salon i jadalnia są połączone i mają 32 m2. Brak grzejników umożliwiło wsunięcie kanapy pod okno i powiększenie przestrzeni w salonie. Po złych doświadczeniach z użytkowania drewnianych okien w poprzednim segmencie, właściciele zastosowali okna z PVC, które od strony wnętrz są białe, a od zewnątrz - brązowe

Dom z poddaszem, bez garażu

To Piotr marzył o parterowym domu w kształcie litery "L". Jego marzenia skorygował kosztorys - budowa dwukondygnacyjnego domu o pow. 120 m2 i opartego na fundamencie schodkowym okazała się o połowę tańsza, niż jednokondygnacyjnego, na takich samym fundamencie i z identycznym metrażem. Spory koszt w przypadku parterowego budynku generowała konstrukcja i pokrycie dachu.

Chcąc ograniczyć koszty budowy i powierzchnię zabudowy działki, Ewa i Piotr ostatecznie ulokowali wnętrza w prostej dwupoziomowej bryle, przykrytej dwuspadowym dachem, z jednym mniejszym daszkiem zwróconym w stronę pobliskiego domu mamy. Właściciele kształtowali bryłę według dwóch założeń: ma być ciepła i bezawaryjna. Woleli oszczędzić na powierzchni, a nie na technologii budowy. Podczas projektowania układu wnętrz - przeszli kilka faz, rozważając, które pomieszczenia mogą zmniejszyć oraz w jaki sposób ergonomicznie poprowadzić komunikację. Ponieważ uważają, że trakty komunikacyjne zwykle są zbyt duże, u siebie ograniczyli je do niezbędnego minimum.

Celowo nie umieścili pod dachem domu garażu wiedząc, że trzeba go wtedy wybudować tak, jak pokój. W przyszłości postawią w ogrodzie wiatę.

Projekt: inż. arch. Danuta Borys i właściciele; Rzut parteru i rzut poddasza

Na fundamencie schodkowym

Ławy fundamentowe mają szerokość 0,70 m oraz różnorodną głębokość - w najpłytszym miejscu, na gruncie stałym, 1,20 m, w najgłębszym, w obrębie stawu, 3 m. Wzdłuż dawnego brzegu stawu przebiega ława, na której oparto środkową ścianę nośną budynku (a nad nią, na dwuspadowym dachu, poprowadzono kalenicę). Tylna ściana została możliwie najbardziej przysunięta do ogrodzenia, przednia natomiast znajduje się w obrębie zasypanej niecki stawu i opiera się na dotykającym jego dna fundamencie. Ponieważ połowa budynku powstała na macierzystym gruncie, a druga - na dowiezionym, jego konstruktor umieścił wszystkie ciężkie elementy domu, np. kominy, w części opierającej się o stałe podłoże. Zasypywanie fragmentu niecki stawu właściciele rozpoczęli przed startem budowy fundamentów.

Budowa fundamentów schodkowych. W wykopie pod ławy fundamentowe skonstruowano z desek szalunek, ułożono zbrojenie z prętów stalowych i zalano je betonem z gruszki. W obrębie zasypanego stawu - ławy fundamentowe opierają się o jego dno i sięgają do głębokości 3 m, na gruncie stałym ich głębokość wynosi 1,20 m

- W Internecie zawiesiłem ogłoszenie, że przyjmę darmowo ziemię - mówi Piotr. - Szybko odezwała się firma, wykonująca właśnie wykop pod biurowiec. Ziemię przywoziła z odległości 20 km, ale to i tak było dla niej bliżej i taniej, niż do miejsca wyznaczonego na zwałkę. Do sukcesywnego rozplantowania ziemi używała własnego buldożera. Prace trwały 3 dni. Do linii przyszłych fundamentów w niecce zmieściła się ziemia, przywieziona przez 51 dużych ciężarówek! Dopilnowałem, żeby nie trafiły do nas śmieci, tylko zwykła ziemia. Nie stabilizowano jej maszynowo, ubijał ją tylko jeżdżący ciężki buldożer, a potem osiadała pod własnym ciężarem. Konstruktor fundamentów celowo przeskalował ich parametry, żebyśmy mieli pewność, że dom się nie osunie i nie popęka. Na tym etapie nie oszczędzaliśmy, bo zależało nam na zrealizowaniu domu na lata i znaliśmy wagę wykonywanych prac.

Po budowie fundamentów w kwietniu 2009 r. i przerwie technologicznej, kontynuowaliśmy prace systemem generalnego wykonawcy. Dobierając technologię budowy, mieliśmy na uwadze możliwość osiadania gruntu w obrębie stawu i odrzuciliśmy materiały, które łatwo ulegają pękaniu. Ściany z klasycznych pustaków ceramicznych ociepliliśmy na zewnątrz dwoma warstwami styropianu - najpierw miękkim styropianem o gr. 10 cm, a następnie warstwą twardego styropianu o gr. 5 cm. Tak nam doradziła pani architekt, argumentując, że unikniemy ewentualnych wgnieceń i napraw elewacji. Zrobiliśmy to ze względu na zabawy dzieci w ogrodzie. Jesienią dom miał gotowy dach pokryty blachodachówką, okna i drzwi, tynki. Uzbrajając budynek, skorzystaliśmy z prawa dobrego sąsiedztwa, czyli część mediów przedłużyliśmy z domu mamy.

Prace wykończeniowe zainicjowaliśmy dopiero w 2013 r., kiedy grunt wokół domu solidnie osiadł. Ku naszej radości budynek, podparty solidnymi schodkowymi fundamentowymi, ani drgnął przez te lata, o czym świadczy brak jakichkolwiek rys na tynkach wewnętrznych z gipsu, nałożonych maszynowo. Dom wyposażyliśmy tylko w niezbędne instalacje. Zrezygnowaliśmy z tych, które długo się amortyzują, np. z solarów, wentylacji mechanicznej z rekuperatorem. Rekuperator w poprzednim segmencie głośno pracował i nie dawał takiego efektu, jakiego oczekiwaliśmy. Wyznaczony górny limit 400 000 zł przekroczyliśmy, licząc do obecnego stanu wyposażenia domu, o 100 000 zł.

Dom ma instalację grzewczą, dostosowaną do gazu z sieci, w skład której wchodzi m.in. kondensacyjny dwufunkcyjny kocioł gazowy oraz stojący zasobnik c.w.u. o poj. 160 l. Ogrzewanie parteru podłogówką, a poddasza grzejnikami na ścianach właściciele tłumaczą następująco - ułożenie instalacji w podłodze jest droższe na etapie inwestycyjnym, od instalacji z klasycznymi grzejnikami, natomiast tańsze w trakcie użytkowania. Ponieważ podłogówka ma dużą bezwładność cieplną, czyli długo się rozgrzewa i długo stygnie, zamontowaliśmy w salonie również żeliwną kozę, umożliwiającą szybkie ogrzanie strefy dziennej, kiedy nie działa lub dopiero rusza instalacja podłogowa. Grzejniki na poddaszu są praktyczne, bo niezwłocznie ogrzewają pomieszczenia i możemy termostatami doraźnie regulować temperaturę. Ścianę przy kozie celowo wykończyliśmy płytami ceramicznymi, akumulującymi ciepło

Redaktor: Lilianna Jampolska