Kategoria obiektu budowlanego - podział kategorii i ich znaczenie

Print image
Copy link image
time image Artykuł na: 9-16 minut
Kategoria obiektu budowlanego - podział kategorii i ich znaczenie

Określenie kategorii obiektu budowlanego jest niezbędne na etapie zgłaszania projektu budowlanego i wystąpienia o pozwolenie na budowę. Według załącznika do Prawa budowlanego kategorii jest 30. Co oznaczają? Jakie kary grożą za niezgodność kategorii z przeznaczeniem budynku lub za samowolę budowlaną?

aktualizacja: 2022-07-14 11:01:53
Czego dowiesz się z artykułu?
  • Czym są kategorie obiektu budowlanego?
  • Czym jest współczynnik kategorii obiektu budowlanego?
  • Według jakich wzorów nalicza się kary w przypadku samowoli budowlanej itp.?
  • Wykaz kategorii obiektu budowlanego wraz ze współczynnikami (k) i (w)

Kategorie obiektu budowlanego

Zanim rozpocznie się budowa, inwestor powinien zapoznać się z kategoriami obiektu budowlanego. Podanie właściwej kategorii jest konieczne podczas zgłaszania wniosku o pozwolenie na budowę. Organ kompetentny do wydania decyzji, musi ustalić, czy podana we wniosku kategoria jest zgodna z klasyfikacją zawartą w Prawie budowlanym.

Pozwolenie na budowę jest wymagane w przypadku budowli kategorii:

  • V, IX-XVI, XVII (bez uwzględnienia warsztatów o charakterze rzemieślniczym, myjni samochodowych lub też warsztatów samochodowych),
  • XVIII (z wyjątkiem budowli magazynowych, takich jak hangary, chłodnie, wiaty lub budynki kolejowe),
  • XX, XXI (z wyłączeniem parkingów oraz placów postojowych),
  • XXIV (oprócz stawów hodowlanych),
  • XXVII (z wyjątkiem wałów przeciwpowodziowych, ostróg brzegowych czy rowów melioracyjnych)
  • XXVIII-XXX.

Jeżeli dany budynek zalicza się do kategorii niewymagającej uzyskania pozwolenia na użytkowanie, to po zakończeniu budowy wystarczy złożyć zawiadomienie do urzędu nadzoru budowlanego, który ma 14 dni na wyrażenie sprzeciwu. Jeśli to nie nastąpi, można rozpocząć użytkowanie budynku. 

Współczynnik kategorii obiektu budowlanego

Kategoria obiektu jest określana dwoma istotnymi współczynnikami:

  • "k" - współczynnikiem kategorii obiektu (jego nazwa, przeznaczenie);
  • "w" - współczynnikiem wielkości obiektu (powierzchnia, kubatura, długość, wysokość obiektu).

Oznaczenia "k" i "w" są przydatne, np. w momencie naliczania kar za użytkowanie obiektu nieposiadającego wymaganych formalności czy opłaty podczas legalizacji samowoli budowlanej.

Obliczanie kar

Kara jest naliczana przez nadzór budowlany odrębnie za każdą nieprawidłowość, a następnie kwoty są sumowane. Ocenie podlegają: 

  • zgodność obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu;
  • zgodność obiektu budowlanego z projektem architektoniczno-budowlanym, w zakresie:
    • charakterystycznych parametrów technicznych: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji,
    • wykonania widocznych elementów nośnych układu konstrukcyjnego obiektu budowlanego,
    • geometrii dachu (kąt nachylenia, wysokość kalenicy i układ połaci dachowych),
    • wykonania urządzeń budowlanych,
    • zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego, zapewniających użytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem,
    • zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne - w stosunku do obiektu użyteczności publicznej i budynku mieszkalnego wielorodzinnego;
  • wyroby budowlane szczególnie istotne dla bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa pożarowego;
  • w przypadku nałożenia w pozwoleniu na budowę obowiązku rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania lub tymczasowych obiektów budowlanych - wykonania tego obowiązku, jeżeli upłynął termin rozbiórki określony w pozwoleniu;
  • uporządkowanie terenu budowy.

W momencie wykrycia nieścisłości pomiędzy stanem faktycznym obiektu budowlanego a ustaleniami w pozwoleniu, karę wylicza się z następującego wzoru:

500 zł x współczynnik kategorii obiektu (k) x współczynnik wielkości obiektu budowlanego (w)

Karę za użytkowanie budynku bez pozwolenia lub zgłoszenia oblicza się ze wzoru:

5000 zł x współczynnik kategorii obiektu (k) x współczynnik wielkości obiektu budowlanego (w)

Natomiast opłatę za legalizację samowoli budowlanej oblicza się ze wzoru:

25 000 zł x współczynnik kategorii obiektu (k) x współczynnik wielkości obiektu budowlanego (w)

Wykaz kategorii obiektu budowlanego wraz ze współczynnikami (k) i (w)

Kategorie obiektów budowlanych współczynnik kategorii obiektu (k) współczynnik wielkości obiektu (w)
Kategoria I - budynki mieszkalne jednorodzinne 2,0 1,0
Kategoria II - budynki służące gospodarce rolnej (produkcyjne, gospodarcze, inwentarsko-składowe) 1,0 1,0
Kategoria III - inne niewielkie budynki, jak: domy letniskowe, budynki gospodarcze, garaże do dwóch stanowisk włącznie 1,0 1,0
Kategoria IV - elementy dróg publicznych i kolejowych dróg szynowych, jak: skrzyżowania i węzły, wjazdy, zjazdy, przejazdy, perony, rampy 5,0 1,0
Kategoria V - obiekty sportu i rekreacji (stadiony, amfiteatry, skocznie i wyciągi narciarskie, kolejki linowe, odkryte baseny, zjeżdżalnie) 10,0 1,0
Kategoria VI - cmentarze 8,0 1,0
Kategoria VII - obiekty służące nawigacji wodnej, jak: dalby, wysepki cumownicze 7,0 1,0
Kategoria VIII - inne budowle 5,0 1,0

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i kubaturę w m3

Kategorie obiektów budowlanych  wsp.  (k) ≤ 2500 > 2500-5000 > 5000-10000 > 10000
Kategoria IX - budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych 4,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria X - budynki kultu religijnego, jak: kościoły, kaplice, klasztory, cerkwie, zbory, synagogi, meczety oraz domy pogrzebowe, krematoria 6,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XI - budynki służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej (szpitale, sanatoria, hospicja, przychodnie, poradnie, stacje krwiodawstwa, lecznice weterynaryjne, domy pomocy i opieki społecznej, domy dziecka, domy rencisty, schroniska dla bezdomnych oraz hotele robotnicze 4,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XII - budynki administracji publicznej, budynki Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta, ministerstw i urzędów centralnych, terenowej administracji rządowej i samorządowej, sądów i trybunałów, więzień i domów poprawczych, zakładów dla nieletnich, zakładów karnych, aresztów śledczych oraz obiekty budowlane Sił Zbrojnych  5,0 1,0  1,5  2,0  2,5 
Kategoria XIII - pozostałe budynki mieszkalne  4,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XIV - budynki zakwaterow.  turystycznego i rekreacyjnego (hotele, motele, pensjonaty, d. wypoczynkowe, schroniska turystyczne) 15,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XV - budynki sportu i rekreacji, jak: hale sportowe i widowiskowe, kryte baseny 9,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XVI - budynki biurowe i konferencyjne 12,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XVII - budynki handlu, gastronomii i usług (sklepy, centra handl., domy towarowe, hale targowe, restauracje, bary, kasyna, dyskoteki, warsztaty rzemieślnicze, stacje obsługi pojazdów, myjnie samochodowe, garaże powyżej 2  stanowisk, bud. dworcowe) 15,0 1,0 1,5 2,0  2,5
Kategoria XVIII - budynki przemysłowe (budynki produkcyjne, służące energetyce, montownie, wytwórnie, rzeźnie oraz obiekty magazynowe, jak: budynki składowe, chłodnie, hangary, wiaty, a także budynki kolejowe, jak: nastawnie, podstacje trakcyjne, lokomotywownie, wagonownie, strażnice przejazdowe, myjnie taboru kolejowego) 10,0 1,0 1,5 2,0 2,5 
Kategoria XIX - zbiorniki przemysłowe (silosy, elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych 10,0  1,0  1,5  2,0  2,5 

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i powierzchnię w m2

Kategorie obiektów  wsp. (k)  ≤ 1000  > 1000-5000  > 5000-10000  > 10000 
Kategoria XX - stacje paliw  15,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XXI - obiekty związane z transportem wodnym (porty, przystanie, sztuczne wyspy, baseny, doki, falochrony, nabrzeża, mola, pirsy, pomosty, pochylnie)   10,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XXII - place składowe, postojowe, składowiska odpadów, parkingi 8,0 1,0 1,0 2,0 2,5

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i powierzchnia w ha

Kategoria obiektu budowlanego współ. (k) ≤ 1 > 1-10 > 10-20 > 20
Kategoria XXIII - obiekty lotniskowe (pasy startowe, drogi kołowania, płyty lotniskowe, place postojowe i manewrowe, lądowiska) 10,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XXIV - obiekty gospodarki wodnej (zbiorniki wodne i nadpoziomowe, stawy rybne)  9,0 1,0 1,5 2,0 2,5

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i długość w km

Kategoria obiektu budowlanego współ. (k) ≤ 1 > 1-10 > 10-20 > 20
Kategoria XXV - drogi i kolejowe drogi szynowe 1,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XXVI - sieci (elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe, ciepłownicze, wodociągowe, kanalizacyjne oraz rurociągi przesyłowe) 8,0 1,0 1,5 2,0 2,5

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i długość w metrach

Kategoria obiektu budowlanego współ. (k) ≤ 20 > 20-100 > 100-50 > 500
Kategoria XXVII - budowle hydrotechniczne piętrzące, upustowe iregulacyjne (zapory, progi i stopnie wodne, jazy, bramy przeciw-powodziowe, śluzy wałowe, syfony, wały przeciwpowodziowe, kanały, śluzy żeglowne, opaski i ostrogi brzegowe, rowy melioracyjne) 9,0 1,0 1,5 2,0 2,5
Kategoria XXVIII - drogowe i kolejowe obiekty mostowe (mosty, estakady, kładki, przejścia podziemne, wiadukty, przepusty, tunele)  5,0 1,0 1,5 2,0 2,5

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i wysokość w metrach

Kategoria obiektu budowlanego współ. (k) ≤ 20 > 20-50 > 50-100 > 100
Kategoria XXIX - wolno stojące kominy i maszty oraz części budowlane elektrowni wiatrowych 10,0 1,0 1,5 2,0 2,5

Kategorie obiektów uwzględniające współczynnik wielkości obiektu (w) i wydajność wm3/h

Kategoria obiektu budowlanego współ. (k) ≤ 50 > 50-100 > 100-500 > 500
Kategoria XXX - obiekty służące do korzystania z zasobów wodnych (ujęcia wód morskich i śródlądowych, budowle zrzutów wód i ścieków, pompownie, stacje strefowe, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków 8,0 1,0 1,5 2,0 2,5

Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa

fot. otwierająca: Mundos (forum.budujemydom.pl) 

Dodaj komentarz

Skomentuj artykuł
time image
time image
Zobacz inne artykuły
Poradnik
Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!