Kuchnia to jedno z najważniejszych miejsc w domu, w którym spędzamy na dodatek bardzo dużo czasu. Dlatego powinna zostać w przemyślany sposób zaaranżowana i wyposażona zarówno w funkcjonalne szafki i szuflady, jak i nowoczesny sprzęt AGD. Podpowiadamy z jakich rozwiązań najlepiej skorzystać, aby codzienne przygotowywanie posiłków nie było dla nas przykrym obowiązkiem, tylko stało się przyjemnością.
Tomasz Wojciuk
Data publikacji: 2020-02-10
Data aktualizacji: 2023-01-19
Biorąc pod uwagę fakt, że kuchnię urządza się raz na kilkanaście, a czasami nawet na kilkadziesiąt lat, warto zadbać o dobrej jakości meble z podnoszącymi wygodę użytkowania systemami oraz nowoczesne wyposażenie. Oczywiście, zarówno elementy zabudowy, jak i sprzęt powinny zostać właściwie rozmieszczone i spasowane. Zabudowę kuchenną można zamówić w firmowym salonie lub niewielkim zakładzie stolarskim. Meble z salonu są przede wszystkim powtarzalne. Dlatego uszkodzony element można łatwo wymienić lub naprawić. Mają też stosowne certyfikaty, co daje gwarancję określonej jakości. Meble zamawiane u rzemieślnika na pewno będą oryginalne. Są też z reguły nieco tańsze. Warto dobierać do szuflad i szafek markowe okucia, które - mimo że więcej kosztują - charakteryzują się precyzyjnym wykonaniem i większą trwałością.
Podobnie jest ze sprzętem AGD. Wybierajmy urządzenia uznanych producentów, cechujące się nowoczesnymi rozwiązaniami i niskim zużyciem prądu. Dziś większość klientów decyduje się na lodówki czy zmywarki przeznaczone do zabudowy, które chowa się za frontami szafek. Taka zabudowana kuchnia dyskretniej wygląda, co ma znaczenie, gdy jest częścią otwartej przestrzeni. Jednak sprzęt wolno stojący również ma wiele zalet. Przede wszystkim, dzięki dopracowanemu wzornictwu, może pełnić funkcję dekoracyjną. Poza tym, przy takich samych wymiarach zewnętrznych, ma często większą objętość do wykorzystania (dotyczy to zwłaszcza lodówek).
Przygotowując projekt kuchni najlepiej skorzystać z porady doświadczonego architekta zatrudnionego w studiu mebli kuchennych. Tylko fachowiec będzie potrafił zgrać ze sobą wiele detali technicznych, z których istnienia często nie zdajemy sobie nawet sprawy. Przygotowanie projektu z reguły jest bezpłatne, pod warunkiem złożenia zamówienia. Wcześniej możemy sami przygotować wstępną koncepcję kuchni, korzystając z jednego z dostępnych w internecie darmowych programów. Projekt kuchni powinien zostać zoptymalizowany pod kątem naszych preferencji, oczekiwań, indywidualnych przyzwyczajeń, a nawet wieku domowników (osoby starsze mają trudności ze schylaniem się do nisko zlokalizowanych szafek czy szuflad).
Optymalne rozplanowanie sprzętów i mebli wcale nie jest proste. Najlepiej przy urządzaniu kuchni skorzystać z pomocy architekta wnętrz. (fot. Max Kuchnie)
Należy zastanowić się, czy kuchnia będzie stanowiła integralną część większej przestrzeni czy może będzie to osobne, wydzielone pomieszczenie - uwarunkowania te wpływają na charakter zabudowy i rozmieszczenie wyposażenia. Warto też odpowiedzieć sobie na pytanie jak często będziemy z niej korzystali i czy będziemy spożywali w niej posiłki. Osoby, które lubią gotować powinny zadbać o dużą przestrzeń roboczą, pojemne szafki oraz ergonomiczne rozmieszczenie urządzeń i akcesoriów.
Jeśli z kuchni będziemy korzystać okazjonalnie, możemy zaplanować mniej szafek i szuflad, zrobić krótszy blat, zdecydować się na mniejszą lodówkę czy zmywarkę. Konkretny sprzęt AGD należy wybrać oczywiście również na etapie wykonywania projektu, aby przygotować szafki czy przestrzeń między nimi pod konkretne modele urządzeń. Montaż sprzętu, mebli oraz pozostałego wyposażenia zawsze odbywa się jednocześnie.
Szczególnie w niewielkich kuchniach istotne jest zoptymalizowanie przestrzeni, polegające na wykorzystaniu każdego wolnego miejsca wewnątrz szafek i szuflad. Kuchnia idealna powinna mieć wygodną strefę do przygotowywania posiłków (blat i jego okolice), zapewniać swobodę gotowania i pieczenia nawet kilku potraw jednocześnie, a przy tym wszystkim gwarantować swobodę poruszania się. Aby spełnić wszystkie powyższe warunki trzeba przede wszystkim odpowiednio dobrać, skonfigurować i rozmieścić zarówno meble, jak i sprzęt AGD. Sensowne zagospodarowanie przestrzeni nie tylko ułatwi nam pracę, ale pomoże także utrzymać kuchnię w czystości.
We współczesnych kuchniach miejsce poniżej blatu zwykle zajmują głębokie szuflady, które są bardziej praktyczne od otwieranych na bok szafek. Te ostatnie są wprawdzie nieco tańsze, bo nie ma w nich tylu okuć i systemów, ale i mniej praktyczne, bo otwarte drzwiczki ograniczają przestrzeń i łatwo się o nie uderzyć. Szuflady są nie tylko bardziej pakowne, ale ich wnętrze jest łatwo dostępne po wysunięciu. Ponadto wykorzystują całą przestrzeń wewnątrz szafki. Niskie i szerokie mogą służyć do przechowywania sztućców i drobnych akcesoriów, zaś w głębokich najczęściej trzyma się produkty spożywcze, garnki, patelnie oraz talerze.
Planując wygodną kuchnię warto zwrócić uwagę na długość blatów roboczych i zadbać o dużą liczbę szuflad w zabudowie (można zastąpić nimi wszystkie dolne szafki). (fot. Blum)
Moda na minimalizm i nowoczesne, funkcjonalne rozwiązania skłania inwestorów do montażu systemów bezuchwytowego otwierania mebli. Dzięki nim fronty tworzą jednolitą powierzchnię, bez dodatkowych elementów. Aby otworzyć szufladę lub szafkę, wystarczy lekko nacisnąć front. (fot. Blum)
Szeroką szufladę często umieszcza się także pod zlewozmywakiem - można zamontować w niej pojemniki do segregacji odpadów oraz osobną, wysuwaną półeczkę na rękawice, środki czyszczące, ściereczki czy tabletki do zmywarki. Coraz częściej szuflady z łamanymi frontami montuje się także w narożnikach zabudowy kuchennej tzw. szuflady narożne. Pozwalają one lepiej wykorzystać wolną przestrzeń niż stosowane do niedawna karuzele.
Świetnym rozwiązaniem są również szuflady cokołowe, zajmujące przestrzeń znajdującą się za cokołem. Występują w dwóch wersjach: niskiej, obejmującej obrys cokołu oraz wysokiej, gdzie dolna część szuflady jest powiększona o przestrzeń cokołową. W zależności od konstrukcji, szuflady takie mogą mieć różne przeznaczenie - można chować w nich akcesoria do sprzątania, niewielkie puszki czy kartoniki z napojami, miski, talerze, ewentualnie przybory kuchenne, z których rzadziej korzystamy.
Nad blatem kuchennym często znajdują zastosowanie szafki wiszące, w których można przechowywać szklanki, kieliszki, kubki czy salaterki. Mają one przeważnie fronty otwierane do góry (szafki otwierane na bok montuje się w kuchniach rustykalnych, ale tylko wtedy, gdy znajdują się one powyżej głowy), co może odbywać się na różne sposoby. Fronty otwierane pionowo nieznacznie wysuwają się do przodu, a następnie wędrują w kierunku sufitu, zaś kołyskowo poruszają się po linii łuku. W niektórych szafkach stosowane są także dwuczęściowe fronty łamane. Za każdym razem można zatrzymać je w dowolnej pozycji.
Szafki otwierane do góry świetnie sprawdzają się zwłaszcza w mniejszych kuchniach. Można podnosić i domykać je ręcznie, ale także elektrycznie, korzystając z systemu wspomagającego, aktywującego się po naciśnięciu specjalnego włącznika. W kuchniach nie robi się już dziś otwartych półek. Panuje trend, aby wszystkie sprzęty AGD i akcesoria były ukryte wewnątrz szafek.
Meble modne i wygodne
Na charakter i styl kuchni w znacznej mierze wpływa wygląd szuflad i szafek, a właściwie ich frontów. Drewniane, fornirowane i lakierowane sprawiają, że kuchnia odbierana jest jako tradycyjna. Za nowoczesne uchodzą meble laminowane, pokryte specjalnymi foliami z PVC, szklane, ale też metalowe. Ważne, aby fronty szafek i szuflad można było łatwo utrzymać w czystości oraz aby były odporne na wodę. Tu najlepiej sprawdzają się idealnie gładkie powierzchnie. Z kolei te chropowate mogą być niekiedy trudne do doczyszczenia.
Kolorystyka mebli zależy tak naprawdę od indywidualnych preferencji, ale też może warunkować ją styl kuchni, jej położenie, wielkość czy nasłonecznienie pomieszczenia. Niemniej jednak ostatnio modne są kolory natury, a więc beże, brązy, zielenie, skomponowane ze złotymi dodatkami. Na topie jest też biel oraz wszelkie odcienie czerni.
Cały czas króluje minimalizm, ale popularny jest także łączący różne style eklektyzm. Fronty mebli coraz częściej pozbawione są uchwytów. Aby łatwo otwierały się i zamykały, należy wyposażyć je w mechanizmy wspomagania ruchu.
Systemy stosowane w meblach kuchennych
Mechanizmy jezdne i różnego rodzaju inne rozwiązania stosowane wewnątrz szuflad i szafek pełnią w zasadzie dwie podstawowe funkcje: wspomagają ruch oraz pozwalają racjonalnie zagospodarować, ale też uporządkować znajdującą się za frontami zabudowy wolną przestrzeń. Ważne, aby meble kuchenne łatwo, a więc płynnie i cicho, otwierały się i zamykały. W dużych szufladach o udźwigu sięgającym nawet 70 kg standardem są nie tylko prowadnice zapewniające pełen wysuw (oferują je obecnie wszyscy liczący się producenci okuć), ale także bazujące na łożyskach kulkowych. Zapewnia to szufladzie stabilność i sprawia, że lekko się wysuwa.
Innym praktycznym udogodnieniem jest funkcja wspomagania ruchu, która może być realizowana mechanicznie lub elektrycznie. Rozwiązanie to stosowane jest w meblach pozbawionych uchwytów. Aby szuflada czy szafka otworzyły się, wystarczy nacisnąć front dłonią, kolanem, łokciem lub biodrem, ewentualnie posłużyć się czujnikiem ruchu (przy wspomaganiu elektrycznym).
Większość stosowanych dziś w meblach zawiasów i prowadnic ma mechanizm samoczynnego domykania z amortyzacją, przeciwdziałający niekontrolowanemu i najczęściej głośnemu zatrzaśnięciu się szafki czy szuflady. Dzięki temu, nawet gdy gwałtownie je popchniemy, delikatnie i cicho wracając na swoje miejsce. Alternatywą dla takich okuć montowanych w szafkach mogą być spowalniacze wmontowywane w korpus mebla, które również pozwalają uzyskać efekt cichego domykania, a są znacznie tańsze.
Osobne rozwiązania służą do efektywnego zagospodarowania miejsca wewnątrz mebli. Najpopularniejszym systemem jest cargo, czyli metalowy, poruszający się na szynach stelaż z koszami lub ażurowymi półkami, zapewniający dostęp do magazynowanych rzeczy z aż trzech stron. Po jego wysunięciu można szybko znaleźć potrzebne produkty spożywcze czy akcesoria. Cargo można stosować we wszystkich tzw. trudnych miejscach, a więc głębokich, wąskich wnękach czy narożnikach. Tego typu systemy mogą mieć zaledwie kilkadziesiąt centymetrów wysokości, ale też dwa rzędy koszy i sięgać niemal do sufitu, pełniąc funkcję podręcznej spiżarni.
Istnieją też gigantyczne szafy cargo, otwierane jak dwudrzwiowe lodówki o udźwigu dochodzącym do 350 kg. Półki zwykle "wyjeżdżają" jednocześnie, ale mogą też zostać tak skonfigurowane, że będą wysuwały się po kolei. W szafach cargo tylne półki wraz z otwarciem drzwi automatycznie wędrują do przodu. Systemy cargo mogą zostać wyposażone także we wspomaganie elektryczne z hamulcami i miękkim dociskiem. Można wykorzystywać je do przechowywania różnych produktów, od ciężkich słojów i butelek po niewielkie pojemniki z przyprawami czy drobne akcesoria kuchenne. Często do cargo dedykowane są elementy uzupełniające: różnego rodzaju kosze, pojemniki czy relingi.
Innym ciekawym, stosowanym w szafkach systemem są nieco tańsze od cargo karuzele, czyli obrotowe stelaże z półkami poruszające się wokół pionowej osi, na których - dzięki ich opływowemu kształtowi - można ustawić garnki, patelnie czy małe AGD. Wadą tego rozwiązania jest to, że nie wykorzystuje ono całej dostępnej w szafce przestrzeni. Front szafki może być zintegrowany ze stelażem lub nie. W tym drugim przypadku po otwarciu szafki należy wysunąć stelaż, co jest rozwiązaniem mniej praktycznym.
Do montażu w narożnikach szafek (gdzie trudno sięga się po przedmioty) producenci proponują cargo z wysuwanymi półkami oraz obrotowe (tzw. karuzele). (fot. Zajc Kuchnie)
Organizacja przestrzeni wewnątrz mebli
Aby w szafkach i szufladach panował porządek należy wyposażyć je w różnego rodzaju organizery, a więc przegrody, uchwyty, kosze, wkłady oraz antypoślizgowe podkładki. Pozwalają one zapanować nad używanymi w kuchni talerzami, garnkami, przyprawami, sztućcami, czy innymi przydatnymi drobiazgami. Wiele organizerów jest ruchomych, dzięki czemu można dopasować je do własnych potrzeb. Stabilizuje się je zaciskami lub magnesami, dzięki czemu łatwo zmienić ich układ. Istotnym elementem wyposażenia przynajmniej jednej z szuflad powinien być wkład na sztućce (przeważnie wykonany jest z tworzywa sztucznego), w którym można ulokować także krótkie noże do obierania warzyw, korkociąg, niewielkie sitko, czy tarkę.
Wybieramy AGD
W nowej kuchni nie może zabraknąć sprzętów służących do przechowywania żywności, gotowania, pieczenia, ale też zmywania. Warto sięgać po urządzenia nowoczesne, w tym takie, z którymi można łączyć się na odległość za pomocą mobilnych aplikacji. Przy projektowaniu kuchni należy zdecydować się albo na sprzęt przeznaczony do zabudowy, albo wolno stojący, który często ma nie tylko bardzo oryginalne wzornictwo, ale też większe możliwości.
Urządzenia do zabudowy lepiej sprawdzą się w kuchniach nowoczesnych, utrzymanych w minimalistycznym stylu, otwartych, często połączonych z salonem. Z kolei wolno stojące bardziej pasują do dizajnerskich wnętrz w stylu retro, ale także pomieszczeń o charakterze rustykalnym i postindustrialnym. Niemniej w ofercie producentów są również modele AGD o prostych, geometrycznych formach, które świetnie współgrają z nowoczesną zabudową kuchenną.
Lodówka
Podstawowym sprzętem, którego nie może zabraknąć w żadnej kuchni, jest lodówka. Praktycznie zawsze jest połączona z zamrażarką, wówczas jest bardziej funkcjonalna. W sprzedaży są lodówki jednodrzwiowe, ale także chłodziarko-zamrażarki typu side by side. Producenci stosują w nich często różne rozwiązania, pozwalające ocenić stan zapasów bez otwierania drzwi. Może to być albo podświetlane przeszklenie, albo system wewnętrznych kamer. Wówczas obraz z wnętrza lodówki wyświetla się na zewnętrznym ekranie dotykowym, albo jest przesyłany na naszego smartfona (np. gdy jesteśmy w sklepie). Panel dotykowy pełni także inne funkcje - umożliwia komunikację między domownikami, ale także odszukanie w internecie przepisu na konkretne danie. Często wyświetla też różne komunikaty. Tego typu udogodnienia dostępne są jednak tylko w najbardziej zaawansowanych modelach lodówek.
Na co jeszcze warto zwrócić uwagę przed zakupem? Na pewno ważna jest klasa energetyczna oraz dostępność w komorze chłodniczej różnych stref klimatycznych, różniących się temperaturą i wilgotnością, które są przeznaczone dla określonego rodzaju żywności. Sporymi udogodnieniami są też kostkarka oraz funkcja automatycznego odszraniania. Jeśli mamy w domu małe dzieci, można pokusić się o lodówkę z tablicowym frontem, po którym można pisać i rysować.
Idealnym rozwiązaniem funkcjonującym na rynku od lat jest urządzenie łączące dwa sprzęty w jednym: lodówko-zamrażarka. (fot. MPM)
Chłodziarko-zamrażarki mają dwie oddzielne komory, jedna pełni funkcję chłodziarki (temperatura w niej panująca wynosi od +3°C do +7°C), druga - zamrażarki (temperatura od -18°C do -24°C). (fot. Liebherr)
Piekarnik
Kolejnym urządzeniem, bez którego nie może obyć się żadna kuchnia jest piekarnik. Najnowocześniejsze mają żaroodporne zespolone szyby, kilkanaście programów pieczenia, a nawet elektroniczną książkę kucharską, z której przepisy można wyświetlać na zewnętrznym panelu. Warto zdecydować się na urządzenie, w którym będzie można przygotować naraz dwa dania, wymagające odmiennej temperatury i czasu pieczenia: np. kurczak i sernik. Umożliwiają to zaawansowane systemy cyrkulacyjne, separujące od siebie zarówno gorące powietrze, jak i aromaty.
A co z czyszczeniem piekarnika, które dla naszych mam było największą udręką? Producenci znaleźli i na to sposób. Wystarczy kupić model wyposażony w funkcję pyrolizy, czyli wypalania zanieczyszczeń w temperaturze 500°C. Zabieg ten wykonuje się po wyłączeniu piekarnika. Dzięki niemu po przypalonym tłuszczu zostaje jedynie garstka popiołu, którą wystarczy wymieść.
Płyty grzewcze
Dostępne do kuchni płyty grzewcze mogą być gazowe lub elektryczne (z indukcją lub bez). Najmniej energii zużywają płyty indukcyjne, które mają też chyba najciekawsze wzornictwo i najłatwiej utrzymać je w czystości. Ale to nie wszystko - to właśnie one umożliwiają najszybsze gotowanie. Minus jest taki, że trzeba kupić do nich specjalne garnki i patelnie z metalu ferromagnetycznego, dzięki któremu wywoływane jest w dnie zjawisko indukcji.
O popularności płyt gazowych decyduje to, że są stosunkowo tanie zarówno w zakupie, jak i eksploatacji. Decydując się na takie rozwiązanie warto wybrać model płyty z różnej wielkości palnikami oraz zabezpieczeniem chroniącym przed wypływaniem gazu przy zgaszonym płomieniu. Aby pogodzić tradycjonalistów i miłośników nowoczesności wielu producentów ma w ofercie dzielone płyty indukcyjno-gazowe. Innym ciekawym rozwiązaniem są płyty indukcyjne z imitującymi ogień diodowymi płomieniami (wyglądają jak gazowe), których wysokość informuje o natężeniu mocy pola.
Nowatorska płyta indukcyjna z wbudowanym wyciągiem pozwala na umiejscowienie strefy kulinarnej niezależnie od lokalizacji szybu kominowego. (fot. AEG)
Okap
Gdzie jest płyta grzewcza, tam musi być również okap. Może on być wiszący (tego typu urządzenia często stosuje się nad wyspami), przymocowany do ściany, obudowany meblami, a nawet wysuwany z blatu. Okapy pracujące w obiegu zamkniętym mają wbudowane tzw. pochłaniacze, neutralizujące zapachy, parę wodną i tłuste opary. Znajdujące się w nich filtry węglowe co jakiś czas trzeba wymieniać. Okapy podłączane do przewodu wentylacyjnego nie pochłaniają przykrych zapachów, tylko odprowadzają je poza budynek mieszkalny. Te wyposażone są jedynie w zatrzymujące tłuszcz filtry metalowe (aluminiowe), które raz na miesiąc dobrze umyć w zmywarce. Wiele modeli okapów może pracować zarówno w obiegu zamkniętym jak i otwartym.
Okap to bez wątpienia jeden z najbardziej dekoracyjnych elementów kuchni. Producenci prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowych wzorów i modeli. Na pewno kupując go warto sprawdzić głośność pracy (ciche okapy na pierwszym biegu generują hałas poniżej 50 dB), wydajność oraz intensywność oświetlenia, które skierowane na płytę grzewczą ułatwia przygotowywanie posiłków.
Jeśli mamy dostęp do przewodów wentylacyjnych, zamontujmy okap z funkcją wyciągu, który odprowadzi kulinarne zapachy na zewnątrz (warto pamiętać, że okap nie może zastąpić zwykłej wentylacji. Trzeba go podłączyć do odrębnego kanału). (fot. MPM)
Zmywarka
Ostatnim urządzeniem, które powinno znaleźć się w każdej nowej kuchni, jest zmywarka. Zwykle ma ona szerokość 45 lub 60 cm (jest idealna dla 4-osobowej rodziny) przy standardowej wysokości wynoszącej 80 cm. Większość dostępnych dziś na rynku urządzeń nie zużywa na jedno mycie więcej niż 10 l wody (warto to sprawdzić przed zakupem). Wybierajmy zmywarki ergonomiczne, których kosze można dostosować do indywidualnych potrzeb użytkowników, a programy mycia do liczby, rodzaju i stopnia zabrudzenia naczyń, ale też preferencji domowników (np. program cichego mycia).
Przydatną funkcją jest możliwość zaprogramowania godziny, o której rozpocznie się zmywanie. Można ustawić jej pracę np. na noc, kiedy obowiązują niższe taryfy na prąd. Zmywarkę najczęściej umieszcza się pod blatem w pobliżu zlewu, kosza na śmieci oraz szuflady, w której przechowujemy talerze.
Blat i jego otoczenie
W przestrzeni roboczej kuchni najważniejsze miejsce zajmuje blat, który może być wykonany z drewna, płytek ceramicznych, laminatu, kamienia, konglomeratu, a nawet szkła, metalu czy spieku kwarcowego. Każdy pasuje do innego typu zabudowy, ma inne właściwości i co za tym idzie - inną cenę. Blat powinien zostać dopasowany do wzrostu domowników, którzy najczęściej będą z niego korzystać - idealnie jeśli będzie znajdował się 10-15 cm poniżej poziomu łokci stojącej przy nim osoby. Warto wybrać opcję z tzw. windą, umożliwiającą regulację jego wysokości.
Przydatnym udogodnieniem będą wbudowane w blat gniazdka elektryczne oraz gniazda USB. Pod blatem można umieścić wysuwaną deskę do krojenia pieczywa czy warzyw oraz specjalną szufladę, w której zmieści się elektryczna krajalnica i robot kuchenny. Powyżej warto umocować z kolei relingi na ściereczki czy papierowe ręczniki, a także listwę magnesową na noże, łyżki wazowe oraz pojemniki z przyprawami.
Ważną kwestią jest odpowiednie oświetlenie blatu. Funkcję tę najczęściej spełniają znajdujące się pod szafkami wiszącymi punktowe halogeny bądź ledy.
Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przygodę z prasą drukowaną zaczynał w Super Expressie, z „Budujemy Dom” współpracuje od roku 2009. Lubi rozmawiać z ludźmi, podąża za nowinkami technologicznymi, zwłaszcza związanymi z branżą budowlaną i wystrojem wnętrz. Ma dar przystępnego tłumaczenia zagadnień, które mogą być skomplikowane dla laików. Aktualnie jest w trakcie budowy swojego wymarzonego domu.
Skomentuj
