Planuję kupić do ogrodu kilka drewnianych elementów - dużą huśtawkę, podpory do pnączy i zestaw mebli na taras. Czy każdy rodzaj drewna trzeba zabezpieczać odpowiednimi preparatami? Jak często należy powtarzać ten zabieg?
Praktycznie każde krajowe drewno zastosowane na zewnątrz domu wymaga regularnej konserwacji - przede wszystkim przy użyciu impregnatu, który wnika głęboko w strukturę materiału i dobrze chroni go przed szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych i biologicznych.
Impregnacja jest niezbędna w przypadku tego krajowego. Najmniejszą trwałość wykazuje miękkie sosnowe, świerkowe, brzozowe i topolowe. Wynika to z faktu, że łatwo przyjmuje ono wilgoć. Z kolei twarde - dębu, jesionu, grabu, buka, wiśni, jabłoni - jest nieco wytrzymalsze.
Gatunki egzotyczne (np. tek, cedr, heban, iroko, palisander) kosztują więcej, ale właściwie nie wymagają konserwacji. Są twarde, a ponadto zawierają dużo naturalnych substancji oleistych. Nie atakują ich szkodniki, nie niszczeją pod wpływem wilgoci.
Co prawda promieniowanie UV sprawia, że zewnętrzna warstwa szarzeje (nie wszyscy uważają to za wadę), ale nie wpływa to na wytrzymałość materiału. Można również temu zapobiec, aplikując specjalny olej. Warto kupić meble z drewna egzotycznego - są bardzo trwałe, mogą stać pod gołym niebem przez okrągły rok i nie wymagają impregnacji.
Pamiętajmy, że duże znaczenie ma też obróbka budulca. Nieoheblowany, szorstki łatwiej chłonie wilgoć i szybciej niszczeje.
Charakter zabiegów konserwacyjnych zależy nie tylko od rodzaju drewna, ale również od tego, czy jest bezpośrednio wystawione na działanie czynników zewnętrznych (zwłaszcza deszczu i słońca).
O wiele bardziej narażone na niszczenie są konstrukcje nie znajdujące się pod zadaszeniem, w szczególności płoty, pergole, trejaże, podpory do roślin, montowane na stałe huśtawki itp. Bez naszych zabiegów ulegną degradacji - w ciągu kilku sezonów ich stan znacznie się pogorszy. Za to odpowiednio chronione przetrwają lata w znakomitej kondycji.
Podstawowym zabezpieczeniem powinien być impregnat. W sprzedaży znajdziemy produkty bezbarwne, które można stosować tylko na surowe drewno. Po wyschnięciu wymagają one pokrycia odpowiednim lakierem, lakierobejcą, emalią albo specjalnym olejem (wybór wiąże się głównie z tym, na jakim efekcie wizualnym nam zależy).
Impregnatami barwiącymi (zawierającymi pigmenty, ale tworzącymi transparentną powłokę, nie zasłaniającą rysunku słojów) konserwuje się drewno surowe lub malowane już takim preparatem. Na wierzch można nanieść lakier, choć nie jest to konieczne. Produkty barwiące mogą zatem służyć do ostatecznego wykańczania materiału.
Szukając odpowiedniego impregnatu, zwróćmy uwagę na informacje zamieszczone na etykiecie. Przede wszystkim na to, czy może być stosowany na zewnątrz budynku (niektóre są pod tym względem uniwersalne). Nie zapominajmy, że części z nich można używać na dworze, ale jedynie pod zadaszeniem. Producent podaje również główne przeznaczenie środka - np. płoty, pergole, meble ogrodowe albo drewno konstrukcyjne - oraz przed czym dokładnie zabezpiecza - np. czynniki atmosferyczne, glony, grzyby pleśniowe, sinizna, owady. Wiele z nich działa kompleksowo.
Stosowane jako warstwa wierzchnia lakiery, lakierobejce i emalie nie wnikają w strukturę materiału (z wyjątkiem niektórych lakierobejc). Służą do malowania, raz na kilka lat, zaimpregnowanego już budulca. Lakiery przeznaczone do użycia na zewnątrz domu dają powłokę transparentną i w przeciwieństwie do tych aplikowanych w budynkach - elastyczną. Lakierobejce to inaczej lakiery barwiące, jednak przezroczyste, podkreślające naturalność drewna. Emalie tworzą zawsze warstwę kryjącą.
W sprzedaży znajdziemy także specjalne oleje. Te z kolei wnikają głęboko i są stosowane głównie do zabezpieczania powierzchni poziomych, jak deski tarasowe. Nadają się też do mebli ogrodowych i konstrukcji pionowych. Należy je nanosić co roku wiosną. Mogą zawierać pigmenty.
Większość drewnianych powierzchni wymaga odnawiania co 3-5 lat. Jest to jednak kwestią umowną - sposób postępowania zależy od rodzaju budulca i jego umiejscowienia. Pamiętajmy więc o kontrolowaniu stanu powłok oraz o tym, że nawet fabryczna impregnacja wykonana ciśnieniowo nie zabezpiecza na zawsze i co kilka lat zwykle trzeba przeprowadzić renowację.
Drewno przeznaczone do impregnacji powinno być już odpowiednio przycięte, oszlifowane, oczyszczone - inaczej obróbka naruszy warstwę preparatu. Przy renowacji materiału, dokładnie usuńmy łuszczące się i zmurszałe fragmenty, a niewielkie ubytki uzupełnijmy szpachlą. Po jej wyschnięciu, wyrównajmy powierzchnię papierem ściernym. Zielony nalot zlikwidujmy przy użyciu specjalnych środków. Nie zapominajmy, że gdy drewno rozpada się w dłoniach, nie nadaje się już do odnowienia.
Malowanie przeprowadzamy przy bezdeszczowej pogodzie i temperaturze 10-25°C. Budulec powinien być suchy zarówno w trakcie zabiegu, jak i pewien czas po jego zakończeniu. Oprócz tego - oczyszczony z pyłu, a w razie potrzeby także odtłuszczony.
Postępujemy zgodnie z zaleceniami zamieszczonymi na etykiecie preparatu. Większość z nich można nakładać pędzlem, wykonując długie płynne pociągnięcia zgodnie z kierunkiem usłojenia. Na dużej powierzchni wygodniej skorzystać z wałka. Miejscowe ubytki w powłoce ochronnej można uzupełnić za pomocą specjalnego aplikatora, ewentualnie gąbki lub szmatki.
Na etykiecie produktu znajdziemy informację o zalecanej liczbie warstw. Zazwyczaj nanosi się dwie albo trzy. Każda kolejna powinna być cieńsza od poprzedniej, ponieważ chłonność drewna się zmniejsza. W przypadku nakładania na zapas, mogą powstać zacieki, a jeśli środek jest powłokotwórczy - zbyt gruba warstwa szybko popęka. Czas schnięcia wynosi od kilku do kilkudziesięciu godzin, zależnie od wyrobu.
Małgorzata Kolmus
fot. otwierająca: Vidaron
1
