Mój dach ma według projektu powierzchnię 260 m2 i dość skomplikowaną bryłę z wieloma załamaniami (m.in. z powodu trzech lukarn i wykusza). Wiem, że podczas krycia skomplikowanych dachów powstaje wiele odpadów. Jakim materiałem go pokryć, żeby ograniczyć ich ilość? W projekcie założono pokrycie z dachówek ceramicznych – może inne rozwiązanie byłoby lepsze?
(fot. Wienerberger)
REDAKCJA Nie bez powodu o pokryciu dachowym decyduje się już na etapie projektowania domu. Projektant przystosowuje bowiem do pokrycia konstrukcję dachu, a więc tę trzeba czasem przeprojektowywać, gdy inwestor zdecyduje o zmianie materiału pokryciowego. Sytuacja opisana przez Czytelnika jest w miarę korzystna, ponieważ akurat dachówkami stosunkowo łatwo kryje się dachy o skomplikowanych kształtach i ilość odpadów nie będzie szczególnie duża (co potwierdzają porównania kosztów na następnych stronach). Nie warto zatem zmieniać materiału pokryciowego tylko dla ograniczenia tej ilości.
Wątpliwości naszego Czytelnika skłoniły nas do szerszego potraktowania problemu, czego rezultatem jest ten artykuł. Stanowi on podpowiedź dla tych wszystkich, którzy szukają właśnie najodpowiedniejszego projektu domu. Na tym etapie można wybrać dom z prostym dachem albo przeciwnie – dachem pełnym załamań.
Postanowiliśmy pokazać, jakie jest zużycie i koszty różnych pokryć zastosowanych na dwóch dachach o powierzchni 260 m2: pierwszym – prostym dwuspadowym, i drugim – z wieloma załamaniami.
O fachową pomoc w przygotowaniu tych informacji poprosiliśmy Zbigniewa Buczka – mistrza dekarstwa i blacharstwa, członka Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy oraz rzeczoznawcę Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych.
Im bardziej urozmaicona bryła domu, tym bardziej skomplikowany będzie jego dach. Wraz z komplikacjami w geometrii dachu rosną jego koszty, przybywa też ograniczeń co do wyboru pokrycia i kłopotów wykonawczych przy jego układaniu.
Najtrudniejsze jest krycie takich skomplikowanych dachów elementami wielkoformatowymi (blachy płaskie, faliste czy bitumiczne płyty faliste) – z materiałów tych zostaje też dużo odpadów. W konsekwencji – jak pokazują obliczenia na następnych stronach – takich wielkoformatowych materiałów pokryciowych trzeba kupić nawet o 30% więcej, niż wynosi powierzchnia dachu. Ponadto liczne cięcia płyt mogą obniżyć trwałość pokrycia. Oczywiste jest też, że na dach o skomplikowanej bryle trzeba zużyć więcej elementów wykończeniowych i montażowych.
Jak z tego wynika – aby zoptymalizować koszty – sztywne pokrycia wielkoformatowe – np. blachodachówkę, warto stosować na prostych, nieskomplikowanych dachach, a na tych, które mają dużo załamań czy zaokrągleń, najlepiej wykorzystać pokrycia drobnoformatowe – dachówki bądź gonty. Szacując koszty pokrycia, nie wystarczy brać pod uwagę cenę materiału podstawowego, bowiem sporą część wydatków stanowią systemowe elementy uzupełniające – na przykład gąsiory, dachówki boczne czy kalenicowe. Najdroższe są akcesoria do właściwego wykończenia pokrycia z dachówek ceramicznych oraz cementowych: mogą stanowić nawet 60% wydatków na pokrycie. Mniejsze są koszty elementów uzupełniających pokrycia z blachy. Najmniejsze, gdy dom ma być kryty gontami bitumicznymi, bo z nich łatwo wycina się elementy wielu obróbek.
Materiał do krycia dachu warto dobierać z uwzględnieniem regionu Polski. Na terenach nadmorskich i przemysłowych z dużymi zanieczyszczeniami powietrza pokrycia z blachy mogą ulegać przyspieszonej korozji (chyba że wybierzemy blachę z odpowiednią do zagrożeń powłoką zabezpieczającą). W miejscach zacienionych przez drzewa pokrycie z dachówek ceramicznych w krótkim czasie pokryje się mchami i porostami. Ponadto dach, a więc i jego pokrycie, powinny współgrać z architekturą budynku i otoczeniem. To, czy tak będzie, zależy od projektu oraz jego ewentualnej adaptacji, jeśli to projekt z katalogu.
Dachówki ceramiczne i cementowe
Najstarsze dachówki ceramiczne mają rudoczerwoną barwę w rozmaitych odcieniach. Obecnie produkowane mogą być bardziej jednolite pod względem koloru, gdyż jego różnice – wynikające z naturalnego zróżnicowania właściwości surowca – często niweluje się przez angobowanie lub glazurowanie dachówek albo barwienie ich w masie. Jednakże standardy współczesnej produkcji nastawione są przede wszystkim na zapewnienie trwałości, tj. nienasiąkliwości i mrozoodporności, zwłaszcza że większość kupujących ceni niejednolitość barw dachówek ceramicznych, która je odróżnia od cementowych.
Jeśli pominąć tę różnicę, dachówki cementowe wyglądem bardzo przypominają ceramiczne i choć są od nich trochę większe, trzeba specjalisty, by je odróżnić – nawet z bliska. Układanie. Dachówki ceramiczne i cementowe układa się na dachach o kącie nachylenia 30–60°. Pod pokrycie przygotowuje się zazwyczaj ruszt z łat i kontrłat przybitych do krokwi, na których przedtem rozkłada się izolację z folii paroprzepuszczalnej. Zamiast rusztu na folii można też stosować tradycyjny podkład, to znaczy pełne deskowanie pokryte papą i przybite do niego łaty; sposób ten stosuje się na dachach o nachyleniu połaci mniejszym niż 30°.
Poszczególne rodzaje dachówek mocuje się następująco:
karpiówki – na zaczepy lub – jeśli mają otwór – gwoździami;
zakładkowe – na specjalne zaczepy na spodzie, które zahacza się o łaty; w pokryciu dachówki te łączą się też wzajemnie dzięki wyprofilowanym ząbkom;
esówki – mocuje się je na zamki lub zaczepy;
mnich-mniszka – wklęsłe mniszki układa się na wypukłych mnichach i mocuje klamrami lub drutem do łat.
Krycie dachu dachówką ceramiczną i cementową wykonuje się dość wolno, bo jest ono trudniejsze niż wykonanie na przykład pokrycia z dachówek bitumicznych; w związku z tym robocizna jest stosunkowo droga. Do wykonania dobrego i estetycznego pokrycia oprócz zwykłych dachówek cera micznych lub cementowych potrzebne są elementy uzupełniające, takie jak gąsiory, dachówki wentylacyjne i okapowe. Warto sprawdzić, czy producent pokrycia, które nam się podoba, oferuje pełny wybór tych akcesoriów. Wybraną dachówkę i akcesoria dobrze jest sprawdzić pod względem barwy i gładkości. Zalety pokryć z dachówek ceramicznych i cementowych
można nimi kryć dachy o dość skomplikowanych kształtach i różnym nachyleniu (30–60°);
przy układaniu powstaje niewiele odpadów; naprawa uszkodzeń pokrycia nie sprawia trudności – polega na wymianie uszkodzonych dachówek;
dachówki są całkowicie niepalne, bardzo dobrze tłumią hałas i dobrze znoszą odkształcenia powodowane zmianami temperatury;
dachówki cementowe można co pewien czas odnawiać, malując farbą akrylową – uszczelnia się wtedy mikropęknięcia powstałe podczas eksploatacji.
