Budujemy z bubli? GUNB ujawnia szokujące dane o jakości materiałów

Na polskim rynku budowlanym coraz trudniej o gwarancję jakości. Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa przeanalizował dane Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z lat 2016-2024. Wnioski? Wzrost liczby produktów, które nie spełniają deklarowanych parametrów, jest zatrważający.

Zła jakość materiałów budowlanych - dlaczego to problem dla nas wszystkich?

Najgorzej wypadają materiały termoizolacyjne. W 2024 roku aż 48% przebadanych próbek nie spełniło wymaganych standardów. Dla porównania: rok wcześniej było to 30%, a dwa lata wcześniej - 37%. Pogorszyła się również jakość cementu, wapna i spoiw hydraulicznych - odsetek wadliwych próbek wzrósł z 8% w 2023 r. do 38% w 2024 r.

Niepokojące wyniki pojawiły się także w przypadku stali zbrojeniowej oraz kruszyw, chociaż tutaj eksperci zaznaczają, że skromna liczba przeprowadzonych badań (np. zaledwie 9 próbek kruszyw) nie pozwala na wyciągnięcie ostatecznych wniosków. Znaczne problemy występują także w kategorii wyrobów podłogowych i posadzkowych, gdzie jakość pogorszyła się do poziomu 24% wadliwych próbek w 2024 r. (18% w 2023 r.). Nawet przy ograniczonej próbie jedno jest pewne - ryzyko stosowania materiałów złej jakości rośnie. 

Zła jakość materiałów budowlanych - dlaczego to problem dla nas wszystkich?

Użycie wyrobów budowlanych i wykończeniowych, które nie spełniają norm, to nie tylko kwestia estetyki czy trwałości. To realne zagrożenie dla bezpieczeństwa użytkowników budynków. Gorsze właściwości materiałów termoizolacyjne mogą skutkować wyższymi kosztami ogrzewania, ale w przypadku materiałów konstrukcyjnych, jak stal czy beton -zagrożenie może dotyczyć samej stabilności obiektu.

Co więcej, niska jakość materiałów to także:

• więcej usterek i konieczność napraw,
• zwiększone zużycie zasobów naturalnych,
• większa emisja CO₂, czyli koszt środowiskowy,
• a wreszcie - oszukiwanie inwestorów i naruszenie zasad uczciwej konkurencji.

Firmy deweloperskie coraz częściej muszą zlecać własne badania materiałów przed ich użyciem na budowie, co wydłuża czas realizacji inwestycji i podnosi koszty. Kto za to płaci? Ostatecznie - klient.

Kontrola? A może jej brak?

Z raportu wynika, że liczba kontroli spada. W 2023 roku przeprowadzono ich o 35% mniej niż w 2017 roku. To niepokojący trend, biorąc pod uwagę skalę problemu. Związek Pracodawców apeluje o:

• zwiększenie liczby badań,
• skrócenie czasu publikacji raportów,
• wycofywanie całych serii wadliwych wyrobów z rynku,
• zakaz stosowania wadliwych wyrobów w przetargach publicznych,
• oraz zaostrzenie kar dla producentów materiałów budowlanych, którzy notorycznie łamią standardy.

Rzetelni producenci apelują o zmiany w prawie i skuteczniejsze eliminowanie wadliwych wyrobów z rynku. Termo Organika - największy polski producent styropianu i systemów ociepleń - może poszczycić się wyjątkowym wynikiem: 25 kontroli GUNB zakończonych wynikiem pozytywnym i ani jednego przypadku niezgodności.

Postulowane są także mechanizmy blokujące dostęp do publicznych programów wsparcia (np. Czyste Powietrze) dla firm oferujących niepełnowartościowe produkty. Kluczowa jest też większa przejrzystość - dane o kontrolach powinny być łatwo dostępne i zrozumiałe dla każdego inwestora czy wykonawcy.

Jak chronić się przed niską jakością materiałów budowlanych?

Nie każdy inwestor dysponuje wiedzą techniczną czy budżetem na niezależne badania. Dlatego warto korzystać z dostępnych źródeł informacji. Na stronie GUNB można sprawdzić wyniki badań konkretnych próbek materiałów budowlanych. To proste, a może uchronić przed kosztowną pomyłką.

Warto też stawiać na sprawdzonych producentów, którzy wdrożyli skuteczne systemy kontroli produkcji. Takie firmy minimalizują ryzyko wprowadzenia na rynek wadliwego produktu. Dobrze jest również pytać wykonawców o źródła zakupu i certyfikaty jakości.

Co dalej?

Budownictwo to filar gospodarki, ale też obszar o ogromnym wpływie na nasze bezpieczeństwo. Dlatego działania naprawcze muszą być zdecydowane i szybkie. Bez skutecznego nadzoru i surowych sankcji dla nieuczciwych producentów, rynek dalej będzie zalewany produktami niskiej jakości - a konsekwencje poniesiemy wszyscy.

Związek Pracodawców apeluje do rządu o pilne zmiany legislacyjne, które uchronią konsumentów, inwestorów i wykonawców przed negatywnymi skutkami obecnej sytuacji. Stawką jest nie tylko jakość budynków, ale i zaufanie do całej branży budowlaej. W przypadku materiałów o krytycznym znaczeniu dla konstrukcji budynków, takich jak stal zbrojeniowa czy beton, niezbędne jest wprowadzenie bardziej rygorystycznych norm i kontroli na etapie produkcji.

Fot. otwierająca: Adobe Stock