- Jak zbudowana jest więźba krokwiowo-jętkowa?
- Jak zbudowana jest więźba płatwiowo-kleszczowa?
- Czym są wiązary kratowe?
Dach spadzisty to najczęściej jedna z trzech rodzajów konstrukcji - więźba krokwiowo-jętkowa, płatwiowo-kleszczowa albo wiązary kratowe. W każdym z tych wariantów pomiędzy elementami nośnymi (krokwiami) można zamontować okno dachowe. Jeżeli zaplanujemy stolarkę o ponadstandardowych rozmiarach, również nie będzie z tym problemu. W takiej sytuacji trzeba po prostu nieco przebudować konstrukcję dachu, wykonując tzw. wymian.
Rodzaje dachów spadzistych
Najpopularniejszy i najłatwiejszy do wykonania rodzaj konstrukcji spadzistej to więźba krokwiowo-jętkowa. Nadaje się tylko na dachy dwuspadowe. Najlepiej sprawdza się w konstrukcjach o nachyleniu przynajmniej 30° i rozpiętości do 12 m.
W najprostszym wariancie para krokwi wraz z drewnianą belką stropową tworzą zamknięty trójkąt. Przeważnie jednak dolne krokwie opierają się na poziomej belce - murłacie. Każda para krokwi połączona jest poziomą belką, tzw. jętką, co zmniejsza ich ugięcie. Najczęściej elementy te umieszcza się na wysokości 2/3 krokwi. W przypadku poddaszy użytkowych nie powinno być to niżej niż ok. 2,5 m od podłogi, dzięki czemu będzie można swobodnie chodzić po najwyższej kondygnacji.
Największą zaletą takiej więźby jest to, że cały ciężar dachu wiązary przenoszą na ściany zewnętrzne i strop. Nie są zatem potrzebne żadne podpory (np. słupy), co bardzo ułatwia aranżację poddasza.
Druga opcja to więźba płatwiowo-kleszczowa. Można ją wykonywać w przypadku dachów o różnych kształtach, kącie nachylenia i niemal dowolnej rozpiętości. Taka konstrukcja jest bardziej skomplikowana, a więc trudniejsza do wykonania, dlatego jest mniej popularna.
W tym wariancie zasadniczymi elementami nośnymi nie są krokwie, a poziome belki - płatwie, na których krokwie się opierają. Skrajne płatwie leżą na stropie lub ściance kolankowej, pozostałe zaś opierają się na słupach stojących na stropie. Słupy te umieszcza się co 3-5 krokwi.
Dopuszczalna rozpiętość dachu zależy od rozstawu płatwi. To one bowiem przekazują cały ciężar na słupy, a te z kolei na strop. Więźba płatwiowo-kleszczowa musi być więc zaprojektowana tak, aby słupy znalazły się nad ścianami nośnymi, słupami lub podciągami dolnej kondygnacji. Konieczność wykonania takich przegród na niższych kondygnacjach to jedno z istotnych ograniczeń. Drugim są wspomniane słupy na poddaszu, które utrudniają jego zagospodarowanie. Można je ukryć wewnątrz ścian działowych, albo odwrotnie - wyeksponować na poddaszu.
Nowoczesną alternatywą tradycyjnych konstrukcji ciesielskich są tzw. wiązary kratowe. Wykonuje się je w zakładzie produkcyjnym, najczęściej z desek o np. 4-centymetrowej grubości, łączonych przy pomocy stalowych płytek kolczastych.
Ich rozstaw wynosi zazwyczaj 40-60 cm. Wiązary mogą mieć różną formę - od kratownic nadających się tylko na niskie, nieużytkowe strychy, po belki kratowe zastępujące krokwie o dużym przekroju i pozwalające na swobodną aranżację poddasza - bez konieczności stawiania dodatkowych podpór.
Wiązary kratowe można stosować na dachach o dowolnym kącie nachylenia i rozpiętości dochodzącej do 30 m, również na skomplikowanych konstrukcjach. Ich ogromną zaletą jest to, że montaż gotowych elementów trwa na budowie bardzo krótko, nawet jeden dzień.
Norbert Skupiński
Na zdjęciu otwierającym: Dzięki swemu nachyleniu dach spadzisty dobrze radzi sobie z wodą opadową i śniegiem. Ponadto, jako integralna część elewacji budynku, może stanowić jego efektowną ozdobę. (fot. Ruukki)
Dodaj komentarz