Jak zbudowany jest kominek otwarty?

Odpowiedź eksperta: Kominek otwarty to wbrew pozorom zupełnie inne urządzenie, niż wkład kominkowy, zamknięty w takiej czy innej obudowie. Wkład kominkowy jest raczej prostym metalowym piecem, tyle że wyposażonym w drzwiczki z dużą szybą. W związku z tym jego wielkość i formę można zmieniać w dość szerokim zakresie. Kominek otwarty narzuca zaś pewne rygory. Ich zlekceważenie spowoduje, że dym będzie cofał się do pomieszczenia, a kominek grzał bardzo słabo.

Otwarty kominek składa się z kilku części:

Komora spalania, w której znajduje się opał, powinna wypromieniowywać możliwie dużo ciepła do pomieszczenia. W związku z tym zawsze jest dość płytka - 45-50 cm (nawet w dużych kominkach). Jej tylna ściana w swej górnej części jest mocno pochylona ku przodowi (kąt 60°), ścianki boczne również są ustawione nieco skośnie. Dzięki temu ścianki odbijają ciepło w kierunku pokoju. Ściany komory paleniskowej muszą być odporne na wysoką temperaturę i bezpośrednie działanie ognia. Najczęściej wznosi się je z ogniotrwałej cegły szamotowej. Taką komorę można obudować innym, bardziej dekoracyjnym materiałem. Jednak cegły szamotowej i zwykłej ceramicznej lub klinkierowej nie spaja się zaprawą. Ze względu na odmienną rozszerzalność termiczną, takie połączenie i tak rychło popęka.

Widok komory kominka od frontu i przekrój poprzeczny. Ścianki są pochylone w charakterystyczny sposób

Widok komory paleniska od góry oraz zbrojenie nadproża w otworze portalu kominka

Gardziel to otwór dymowy w sklepieniu paleniska. Najczęściej ma kształt prostokąta o proporcjach ok. 1:2. Pole przekroju gardzieli wynosi ok. 1/10 powierzchni otworu w portalu (froncie) kominka. To przewężenie zmniejsza prędkość ruchu dymu w kierunku komina. Dzięki temu niespalone jeszcze składniki, np. sadza, pozostają dłużej w silnie rozgrzanej komorze spalania i mają kontakt z płomieniem. Gardziel pełni też rolę dyszy, przy przechodzeniu przez którą gorące gazy wydzielające się z opału, lepiej mieszają się z powietrzem. Trzeba tu zaznaczyć, że to istotna funkcja, bo gorące gazy mieszają się bardzo źle.

W gardzieli umieszcza się przepustnicę (szyber), służącą do regulacji intensywności ciągu kominowego, a w konsekwencji szybkości spalania drewna. Gdy nie palimy w kominku, szyber można zamknąć, aby pomieszczenie się nie wychładzało (komin to dodatkowy duży kanał wentylacyjny).

Z gardzieli gorące gazy spalinowe trafiają do komory dymowej. Komora ta ma nie mniejsze znaczenie dla jakości spalania, niż samo palenisko. W tradycyjnych kominkach to jakby poszerzenie dolnej części komina, które możliwia dalsze wymieszanie z powietrzem gazów z opału. Dzięki temu następuje ich dopalenie. Nie dochodzi do tego wcześniej, nie z powodu niedoboru powietrza, bo w kominku otwartym (w przeciwieństwie do zamkniętego), mamy go zawsze aż nadto.

Problemem jest właśnie wspomniany wcześniej opór gorących gazów przed mieszaniem się. Komora dymowa może się bardzo silnie nagrzewać i ma spory udział w oddawaniu ciepła. W komorze zbiera się także sadza, dlatego powinna być z boku wyposażona w szczelne drzwiczki wycierowe. Komora dymowa ma kształt ściętego ostrosłupa, z płaską tylną ścianką, i zwęża się w kierunku wlotu do komina. Jej typowa wysokość wynosi około 50 cm.

Redakcja BD