Czym jest powierzchnia biologicznie czynna i jak ją obliczyć? Jakie są dotacje na jej powiększenie?

Czym jest powierzchnia biologicznie czynna? Definicja

Definicję powierzchni biologicznie czynnej określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. Dotyczy ono warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a definicja brzmi: "jest to grunt rodzimy pokryty roślinnością oraz wodą powierzchniową na działce budowlanej".

Prawo wskazywało, że powierzchnię działki należy urządzić w sposób, zapewniający naturalną wegetację roślin na części tego terenu i to się nie zmieniło, przy czym pojęcie wegetacji roślin oznacza niezakłócone cykle przyrodnicze. Późniejsza nowelizacja zmieniła natomiast definicję na "teren biologicznie czynny", co oznacza teren z nawierzchnią ziemną, umożliwiającą naturalny wzrost i wegetację roślin. Dlatego do powierzchni biologicznie czynnej na działce wliczane są również powierzchnie zielone na tarasach i dachach.

Co wlicza się do terenu zielonego na działce? Przepisy

Co, według ustawy, zaliczone jest do terenu biologicznie czynnego? Wliczają się miejsca zielone, takie jak trawniki, rowy, skalniaki, skarpy pokryte roślinnością, ogrody i rabaty, a także wszystkie drzewa i krzewy zarówno te bardzo rozległe, jak i niewielkie. Jeśli masz zrobioną ścieżkę z ażurowych płyt, kostkę ułożoną w ażurowy wzór kraty, miejsce parkingowe z betonowej kratki i wyrasta z nich roślinność, one również mają swój udział według przepisów w powierzchni biologicznie czynnej. Podobnie jak geokrata.

Oczko wodne, staw, czy potok płynący przez działkę bądź rów są zaliczane do powierzchni terenu biologicznie czynnej, fot. Adobe Stock

Część działki, która zawiera wody powierzchniowe, czyli stawy lub oczka wodne, również wliczana jest do powierzchni biologicznie czynnej.

Dach i taras a powierzchnia biologicznie czynna: czy się wliczają?

Powierzchnie tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią, na której uprawiana jest roślinność, wlicza się do powierzchni terenu biologicznie czynnej, ale tylko w połowie metrażu (i na powierzchni nie mniejszej niż 10 m2). Co ciekawe, rośliny mogą zostać umieszczone w dużych skrzyniach oraz donicach i nie istnieje konieczność stałego wiązania ich z gruntem.

Dlaczego zielony teren biologicznie czynny jest ważny?

Wprowadzone prawo ma przede wszystkim wymiar ekologiczny. Trend eko to nie fanaberia urzędników, a troska i dbałość o środowisko naturalne. Niedozwolone jest na całej powierzchni działki budowlanej zastosowanie wyłącznie kostki albo płyt betonowych, ponieważ zaburzona zostaje czynność przepuszczania wody i powietrza. Kolejne aspekty, wskazujące na kolosalne znaczenie naturalnej zieleni związane są z poprawą jakości powietrza przez rośliny, wytwarzające tlen, ochronę przed powodziami na skutek zatrzymywania wody opadowej, regulację temperatury i ochronę bioróżnorodności. I nie dotyczy to tylko indywidualnych działek, ale także bardzo ważne jest zachowanie powierzchni biologicznie czynnej w mieście.

Jaka jest minimalna powierzchnia biologicznie czynna?

Przepisy w sprawie warunków technicznych jasno regulują procentowy udział powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej. Powierzchnia zapewniająca naturalną wegetację roślin na działce powinna wynosić nie mniej niż 25% jej obszaru.

Warunki zabudowy lub MPZP a powierzchnia biologicznie czynna - decyzje gminy

O tym, jaki procentowy udział terenu zielonego w areale działki jest wymagany, stanowią nie tylko ogólne przepisy, ale także miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub warunki zabudowy. Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej może różnić się nawet na poziomie gmin, które mogą określić jego wysokość na 30, a nawet 50%. To powód, dla którego przed zakupem działki i projektu domu warto zapoznać się z lokalnie obowiązującymi przepisami.

Jak obliczać powierzchnię biologicznie czynną na działce?

Liczenie metrażu zielonego tylko z pozoru wydaje się skomplikowane, a tak naprawdę nie jest trudne. Obliczyć powierzchnię biologicznie czynną można na dwa sposoby.

• Należy od powierzchni całkowitej działki odjąć powierzchnię zajętą przez budynki, drogi, chodniki i inne utwardzone powierzchnie. Pozostała powierzchnia to właśnie powierzchnia biologicznie czynna.
• Należy podzielić działkę na mniejsze części i zmierzyć każdy element, który zalicza się do zielonej powierzchni łącznie z system trawnikowym. Następnie sumujemy wszystkie wyniki i otrzymujemy łączną powierzchnię biologiczną.

Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej - przykładowy wzór

Właściciel dysponuje działką o powierzchni 1000 m2. Na działce ma:

• trawnik - 400 m2
• skalniak z iglakami - 100 m2
• rabaty kwiatowe - 100 m2
• niewielki staw (oczko wodne) - 20 m2
• krzewy i drzewa - 50 m2.

Sumując te wartości, otrzymamy liczbę 670 m2. Zatem 67% wynosi wyliczony metraż zieleni na przykładowej działce, jest więc nad wyraz wystarczający w świetle prawa. W przypadku kontroli właściciel z pewnością otrzyma pochwałę za większą powierzchnię terenu biologicznie czynnego, niż wynosi niezbędne minimum. Nie zapłaci również podatku deszczowego, o wytycznych, dotyczących tej ustawy piszemy w dalszej części artykułu.

Dotacje 2025 na likwidację nawierzchni szczelnych w celu zwiększenia powierzchni biologicznie czynnej

Warto mieć wokół siebie więcej naturalnej zieleni nie tylko dlatego, że przyjemnie i zdrowo jest się nią otaczać, a przy okazji wspierać lokalny ekosystem, ale też z powodu dodatkowych profitów. Otóż niektóre gminy uruchamiają programy, dofinansowujące działania związane ze zwiększaniem powierzchni biologicznej. Mianowicie chodzi o dotacje do inwestycji, celujących w ochronę środowiska.

Przykładowo Warszawa już jakiś czas temu uruchomiła program "rozbetonowania", czyli likwidację nawierzchni szczelnych. Dofinansowanie może uzyskać właściciel działki, jeśli zamierza zlikwidować nawierzchnię szczelną na rzecz zasadzenia naturalnej zieleni bądź zainwestowania w trawnik, jednak minimalny metraż inwestycji to 200 m2. Miasto pokryje aż 70% kosztów, wydatkowanych na ten cel. Termin na złożenie wniosku o dofinansowanie na likwidację nawierzchni szczelnych w celu zwiększenia powierzchni biologicznie czynnej mija 31 marca 2025 roku, jeśli rozpoczęcie rewitalizacji ma mieć miejsce w roku bieżącym. Ważne - nie można rozpocząć inwestycji przed otrzymaniem decyzji o przyznaniu dotacji.

Powierzchnia biologicznie czynna a podatek deszczowy

Większa ilość zieleni na działce ma również bezpośredni wpływ na wymóg lub brak konieczności zapłaty podatku deszczowego. Obowiązek zapłaty podatku mają właściciele nieruchomości o powierzchni od 600 m2 w sytuacji, kiedy wielkość minimalnej powierzchni biologicznie czynnej nie osiągnęła 50%.

Jak zwiększyć powierzchnię biologicznie czynną wokół domu?

Minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej wydaje się relatywnie niewielkim współczynnikiem, jednak nawet tak niski parametr może stanowić problem na małych posesjach. Jak uzyskać odpowiednią wielkość powierzchni biologicznie czynnej na małej działce? Można zastosować rozwiązania umieszczenia powierzchni biologicznie czynnej w miejscach niestandardowych, o zielonych dachach już wspominaliśmy. 

Zaprojektowanie zielonego dachu czy tarasu pozwala zwiększyć wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej na działce. Tak powierzchnia dachu może zostać uwzględniona w 50%, fot. Adobe Stock

Świetnie z tym problemem radzą sobie deweloperzy, budujący nieruchomości na małych działkach. Mianowicie w celu zwiększenia wielkości powierzchni biologicznie czynnej na niewielkich posesjach, przenieśli powierzchnię biologicznie czynną na pionowe ściany. Stosują ekrany zarośnięte bluszczem lub innymi roślinami, które ustawiają wzdłuż ścian budynku. Dobrze sprawdzają się też ogrody wertykalne i pergole, oplecione roślinami pnącymi.

Powierzchnia biologicznie czynna: podsumowanie

Przed rozpoczęciem projektowania aranżacji posesji, warto szczegółowo zapoznać się z decyzją o warunkach zabudowy lub MPZP. Znajomość lokalnych zapisów może uchronić Cię przed poważnymi problemami takimi jak na przykład zbyt mała w świetle prawa ilość naturalnej roślinności. Zalecamy konsultację z architektem krajobrazu, który zaprojektuje ogród dostosowany do potrzeb i zgodny z zasadami prawa.