Taras drewniany i z kompozytu - budowa i właściwości

Taras to dodatkowa powierzchnia tuż przy domu, na świeżym powietrzu, którą można wykorzystywać w dowolny sposób. Najczęściej do relaksu - czytania, opalania, spotkań towarzyskich i spożywania posiłków.

Taki podest powinien być trwały, odporny na wysoką i niską temperaturę, słońce, wiatr i deszcz. Musi też zostać zapewnione sprawne odprowadzanie wody i bezpieczne użytkowanie - powierzchnia ma być antypoślizgowa.

Najpopularniejszym wariantem jest osadzenie go bezpośrednio na gruncie. Jako wykończenie nawierzchni od lat modne jest drewno i naśladujący je kompozyt.

Oba materiały wyglądają podobnie, różnią się jednak pod kilkoma względami. Aby wybrać jeden z nich, należy porównać ich zalety i wady oraz sposób konserwacji, bo choć aspekt estetyczny jest istotny, w przypadku tarasu najważniejsza jest trwałość i bezpieczeństwo użytkowania.

Infografika: Porównanie popularnych materiałów tarasowych

Drewniany taras - naturalny surowiec

Drewno to materiał szlachetny, ciepły i przyjemny w dotyku. W przeciwieństwie do płytek nie nagrzewa się za bardzo latem. Ma specyficzne cechy, które czasem są odbierane jako wady. Drewno pracuje - w zależności od wilgoci rozszerza się i kurczy, w skrajnych przypadkach może pękać lub się paczyć, a pod wpływem promieni słońca szarzeć.

Odpowiedni gatunek

Na nawierzchnie tarasu należy wybierać drewno twarde, odporne na ciągłe niszczące działanie czynników atmosferycznych, słońca, deszczu, śniegu, mrozu. Najlepiej nadają się do tego celu wytrzymałe i stabilne odmiany egzotyczne, np. bangkirai, ipe, merbau, kempas, massaranduba, cumaru, modrzew syberyjski, mukulungu, tek. Są trwalsze od rodzimych i bardziej odporne na wilgoć, ponieważ są gęstsze i zawierają dużo naturalnych substancji impregnujących. Niestety, są drogie.

Taras wykończony deskami z modrzewia syberyjskiego jest odporny na działania wody i słońca. (fot. Dlh)

Na tarasy nie należy wybierać najtańszej miękkiej sosny. Można zamiast niej stosować rodzime gatunki termowane - termososnę i termojesion. Surowce te zostały poddane obróbce termicznej, w wyniku której zredukowano ich wilgotność i pozbawiono żywicy, co zapobiega powstawaniu wycieków. Takie deski są odporne na biodegradację, stabilne wymiarowo i nie trzeba ich poddawać zabiegom konserwacji. Pod wpływem wysokiej temperatury sosna zyskuje ciepły karmelowy odcień z wyrazistymi sękami, a jesion - koniakowy. Termodrewno to tańszy zamiennik gatunków egzotycznych.

Faktura, kolor, wymiary

Na nawierzchnię tarasu najczęściej wykorzystuje się deski ryflowane, które zmniejszają ryzyko poślizgu na mokrym tarasie i skłonność drewna do paczenia się. Niestety, nie poprawiają odprowadzania wody i utrudniają usuwanie zanieczyszczeń. Ryflowaną powierzchnię łatwiej też uszkodzić nogą krzesła itp.

Na taras najczęściej stosuje się deski ryflowane, np. z modrzewia, bangkirai, ipe, merbau. (fot. T. Rybarczyk)

Drewno można zabarwić na dowolny kolor. Najlepiej jednak wygląda w wersji z impregnatem lub olejem podkreślającym jego naturalny odcień. Poszczególne gatunki mają barwę od jasnego brązu, po mahoniowobursztynowy, ceglastoczerwony, przez czerwienie, delikatną purpurę, aż do ciemnoczerwonego lub grafitowego brązu. Od kilku lat modny jest szary odcień drewna. Naturalne szarzenie nie wpływa istotnie na kondycję gatunków egzotycznych i termowanych.

Drewno można zabarwić na dowolny kolor, ale najbardziej naturalnie wygląda z widocznym rysunkiem słojów. (fot. Benjamin Moore)

Obecnie najmodniejsze są tarasy w odcieniach szarości. (fot. Jaf Polska)

Deski drewniane sprzedawane są w różnej długości, szerokości i grubości. Nie należy stosować desek szerszych niż 15 cm (bardziej się paczą) i cieńszych niż 2,4 cm.

Sposób wykonania

W zależności od kształtu tarasu i różnicy poziomów pomiędzy posadzką na parterze a planowaną nawierzchnią, można go zrealizować kilkoma metodami. Jeżeli różnica ta jest duża, buduje się go na słupkach, które utrzymują ponad poziomem terenu nośny ruszt z belek. Jeśli jest ona mała - stelaż układa się na bloczkach lub słupkach betonowych.

Taras można też przygotować w sposób tradycyjny. Na stabilnym i równym podłożu osadza się bloczki fundamentowe - ich rozstaw nie powinien przekraczać 1-1,5 m. Kolejny krok to ułożenie na nich papy albo metalowych kątowników, do których przymocowane będą legary. Dzięki temu drewno nie będzie się stykać z wilgotnym betonem, co wyeliminuje ryzyko biologicznej degradacji tego naturalnego materiału.

Powinny być one usytuowane co 50-60 cm, by deski na nich położone się nie uginały. Do ich przytwierdzania należy używać nierdzewnych wkrętów, aby uniknąć rdzawych zacieków. Na legarach układa się elementy o maksymalnej szerokości 15 cm - najlepiej wzdłuż spadku, żeby łatwiej spływała po nich woda opadowa. Z tego samego powodu desek nie mocuje się na ścisk, ale z zachowaniem szczelin o szerokości min. 0,5 cm. Dzięki temu drewno będzie lepiej wentylowane. Nie wolno zapomnieć o 1,5% spadku, by woda opadowa swobodnie spływała z połaci, wzdłuż ryflowania elementów.

Sposób wykonania tarasu drewnianego na betonowych podporach.

Konserwacja

Deski i konstrukcję tarasu zabezpiecza się przed niszczącym działaniem czynników atmosferycznych np. olejem. Nanosi się go co najmniej dwukrotnie. Przed każdym letnim sezonem taras powinno się umyć - najlepiej myjką ciśnieniową. Potem się go szlifuje (jeśli jest taka potrzeba) i ponownie nasącza olejem. Niezabezpieczone drewno z czasem będzie butwieć. Wymiana pojedynczych uszkodzonych elementów to nie problem, ale gdy zniszczeniu uległa cała taka konstrukcja, należy ją rozebrać i wykonać nową.

Przed każdym letnim sezonem, deski należy umyć szczotką (fot. z lewej) lub myjką ciśnieniową (fot. z prawej) (fot. Jaf Polska)

Zabezpieczanie tarasu drewnianego, np. olejem (fot. T. Rybarczyk)

Taras z kompozytu - kombinacja PVC i włókien drzewnych

Kompozyt zapewnia prawie bezobsługową eksploatację tarasu i trwalszą barwę nawierzchni od w pełni naturalnego surowca. Nowoczesne deski tego rodzaju przypominają drewno zarówno z wyglądu, jak i w dotyku. Te z powierzchnią 3D bardzo dobrze odwzorowują usłojenia.

Kompozyt jest odporny na warunki atmosferyczne, pleśń i inne grzyby, nie paczy się i nie deformuje, nie ma sęków (ani drzazg), a jego kolor zmienia się z czasem nieznacznie. Wytwarza się go z włókien drzewnych i PVC (z recyklingu), ulepszaczy oraz barwników. Oferowane są w wersji komorowej lub pełnej (z mączki drzewnej i HDPE, bez PVC). Są tańsze niż dobre deski z drewna egzotycznego. Nie należy jednak kupować najtańszych produktów, których trwałość nie jest wystarczająca.

Elementy z kompozytu na ogół mają budowę komorową. (fot. Jaf Polska)

Kolor, faktura, wymiary

Podobnie jak deski, elementy z kompozytu proponowane są jako gładkie lub ryflowane. Oferowane są w kilku odcieniach brązu i szarości, naśladujących wybarwienie oraz usłojenie różnych gatunków drewna.

Deski z kompozytu dostępne są np. o długości 4000 mm, grubości 23 mm i szerokości 138, 146 mm.

Panele kompozytowe przypominają drewno, ale nie mają jego wad - są odporne na promieniowanie słoneczne i nie paczą się pod wpływem wilgoci. (fot. Gamrat)

Sposób wykonania

Kupuje się je przygotowane do samodzielnego montażu albo można zlecić to firmie, która je sprzedaje. Każdy zestaw zawiera deski (z profilem pełnym bądź komorowym), legary, spinki do łączenia, listwy wykończeniowe. W systemach z kompozytu, nie przewiduje się przewiercania górnej części wyrobu wkrętami, tym samym ich uszkadzania. Do mocowania elementów przeznaczone są spinki, zatrzaski, które umieszcza się pod deskami.

Zazwyczaj układa się je na betonowej płycie albo na terenie przykrytym kostką. Do wykonania konstrukcji można jednak wykorzystać słupki spod zniszczonego drewnianego tarasu. Trzeba tylko zamocować na nich legary, a wierzchnią warstwę utworzyć z kompozytu.

Panele sprzedawane są w zestawach do samodzielnego montażu, dzięki czemu ich ułożenie jest bardzo proste. Zawierają one legary, listwy wykończeniowe płaskie, zaślepki na czoło deski, klipsy startowe i z wkrętami oraz wkręty do legarów.

Na legarach mocuje się klipsy montażowe, w które wpina się profile. Do wykończenia tarasu służą systemowe zaślepki i listwy. Na powierzchni nie widać wkrętów. Cięcie desek kompozytowych nie stanowi problemu. Używa się do tego tych samych narzędzi, co do obróbki drewna.

Alternatywę drewna stanowią panele kompozytowe. Można je ułożyć, wykorzystując słupki fundamentowe spod zniszczonego tarasu drewnianego, albo wykonać konstrukcję na betonowej płycie. Można też ułożyć drewniane belki na bloczkach betonowych, a poprzecznie do nich - systemowe legary.

Konserwacja

Taras z kompozytu nie musi być olejowany, ani impregnowany. Elementy już na etapie produkcji są szczotkowane, dzięki czemu ich wierzchnia warstwa jest antypoślizgowa. Nie trzeba ich odnawiać. Wystarczy okresowe mycie, np. myjką ciśnieniową, choć zwykle lekkie zabrudzenia spłukuje deszcz.

Nawierzchni tarasu z kompozytu nie trzeba zabezpieczać przed wilgocią. (fot. Jaf Polska)

Joanna Dąbrowska
fot. otwierająca: Deceuninck