Najdroższym składnikiem dachu jest pokrycie. To od jego wyboru zależy ostateczny koszt dachu. Więźba dachowa to drewniana konstrukcja nośna, na której opiera się cały dach. Warto wiedzieć, jakie są jej rodzaje i jak jest zbudowana. Należy pamiętać, że wszystkie zmiany w jej budowie może wprowadzić tylko projektant!
Czy i jak można zmienić konstrukcję więźby?
Może to być konieczne, jeśli przewidzane w projekcie lekkie pokrycie (blachodachówki, gonty bitumiczne) planujemy zastąpić na przykład dachówką ceramiczną, cementową czy strzechą lub gdy w dachu mają być wmontowane okna połaciowe albo kolektory słoneczne.
W więźbie o prostej konstrukcji wystarczy wtedy odpowiednio zwiększyć przekroje krokwi i zagęścić ich rozstaw, w bardziej skomplikowanej trzeba zmienić wymiary wszystkich jej elementów.
Do zmiany konstrukcji dachu zmusza czasem trudność kupienia elementów drewnianych o określonych przekrojach. Wprawdzie w takiej sytuacji można niekiedy użyć elementów grubszych lub szerszych, ale może się okazać, że trudno będzie je połączyć z innymi elementami konstrukcji dachu lub domu.
Zmniejszenie przekrojów głównych elementów nośnych wymusza zmniejszenie odstępów między nimi lub zagęszczenie podpór. Uwaga! Niezależnie od zakresu zmian: każde odstępstwo od projektu więźby wymaga zgody projektanta domu; jeśli trudno do niego dotrzeć, trzeba przeprojektowanie więźby powierzyć innemu projektantowi z uprawnieniami. Do takich zmian należą też:
usunięcie słupa lub słupów, na których opierają się płatwie,
zmiana przekroju płatwi,
zastąpienie płatwi drewnianych – stalowymi,
zmiana rozstawu krokwi dla ułatwienia montażu szerszych od tego
rozstawu okien połaciowych; jeśli rozstaw krokwi odpowiada szerokości okien, nie trzeba przecinać krokwi i wstawiać wymianów, czyli odcinków belek, które przejmą ich obciążenia.
Przekonstruowanie więźby z prefabrykowanych wiązarów dachowych można zamówić u ich producenta.
Jakie więźby dachowe stosuje się w domach jednorodzinnych?
(fot. Mirek)
W domach jednorodzinnych stosuje się więźby tradycyjne wykonywane na budowie technikami ciesielkimi oraz więźby prefabrykowane, zamawiane w fabryce.
Najczęściej są to niżej opisane konstrukcje. Więźba krokwiowa – najprostsza konstrukcja dachowa, stosowana gdy rozpiętość między zewnętrznymi ścianami nośnymi nie przekracza 7,0 m. Podstawowym elementem nośnym jest para krokwi, połączonych ze sobą w kalenicy. Rozstaw krokwi wynosi przeciętnie 80–120 cm.
Więźba krokwiowo-jętkowa – stosowana w dachach o rozpiętości 5–7,5 m. Każda para krokwi jest w niej usztywniona poziomą belką (jętką), umieszczoną na wysokości równej 2/3 długości krokwi – licząc od jej dolnego oparcia.
Więźba płatwiowo-kleszczowa – najbardziej uniwersalny i najczęściej stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją stosować zarówno w dachach jedno-, jak i dwuspadowych, płaskich i stromych (o nachyleniu nawet 70°). Rozpiętość więźby płatwiowo-kleszczowej może sięgać 16 m, jednak zalecana rozpiętość to 9–12 m. Najbardziej typowa konstrukcja tego typu zbudowana jest z dwóch rodzajów wiązarów: głównych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3–5 m i składają się z dwóch krokwi opartych na płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostałe elementy z dwóch stron. Dodatkowym zabezpieczeniem w kierunku poprzecznym są zastrzały oraz miecze. W wiązarach pośrednich słupów i kleszczy nie ma.
Czy warto się zdecydować na prefabrykowaną więźbę dachową?
Więźby prefabrykowane, zamawiane w wytwórni, przywozi się gotowe na plac budowy. Są lżejsze niż tradycyjne, a więc zużywa się na nie mniej drewna, ale że są dokładniej wykonane, można z nich zbudować dach o dużej rozpiętości – bez przedzielania słupami przestrzeni na poddaszu. Wykonuje się je z drewna suszonego komorowo i czterostronnie struganego, ze sfazowanymi krawędziami. Takie drewno ma dużo większą odporność na korozję biologiczną i ogień niż to oferowane na składach. Więźbę prefabrykowaną montuje się w 2-3 dni, a jej koszt nie jest dużo większy niż tradycyjnej.
Wszystkie elementy prefabrykowanego dachu dostarczone są na miejsce budowy i montowane na przygotowanych podporach. Taka konstrukcja oszczędza czas – umożliwia natychmiastowe wykonywanie pokryć dachowych, ocieplenie i pełne obciążenie dachu bez obawy jego zdeformowania.
