Wełna mineralna występuje w dwóch odmianach:
- skalna – powstaje z bazaltu podczas wytapiania w temperaturze ponad 1400°C;
- szklana – wytwarzana jest z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej, wytapianych w temperaturze około 1000°C. Dodatkowo w procesie produkcji dodawane są inne surowce, takie jak dolomit, gabro czy wapień.
Na skutek działania wysokiej temperatury powstają bardzo cienkie włókna, które nasyca się substancją hydrofobizującą, czyli zmniejszającą nasiąkliwość. Ostatnim krokiem podczas produkcji jest formowanie mat lub płyt – dzięki zastosowaniu specjalnego lepiszcza.
Obie odmiany mają praktycznie takie same właściwości termoizolacyjne, różnią się natomiast gęstością. Szklana ma znacznie mniejsza gęstość, ponadto jest bardziej elastyczna. Z kolei skalna odmiana jest twardsza i wytrzymalsza mechanicznie. W praktyce oba rodzaje stosuje się w budownictwie zamiennie (o ile nie jest wymagana wytrzymałość mechaniczna).
Jakie cechy ma wełna?
Wełna mineralna charakteryzuje się znakomitymi parametrami cieplnymi. Jej współczynnik przewodności cieplnej λ to 0,031–0,045 W/(m·K) – podobnie jak styropianu. Inna zaletą materiału są bardzo dobre własności tłumienia dźwięków. Dzięki włóknistej strukturze wełna pochłania je, zapewniając w budynku komfort akustyczny.
Jedną z jej najważniejszych cech jest niepalność. Izolacja może co prawda ulec rozpadowi pod wpływem ognia, ale bez stopienia włókien. Co istotne, podczas pożaru nie wydziela trującego dymu, który jest bardzo dużym zagrożeniem dla ludzi. Kolejną jej zaletą jest trwałość – nawet po kilku dekadach od ułożenia izolacja zachowuje wymagane parametry.
W porównaniu ze styropianem, wełnę dużo łatwiej ułożyć szczelnie, ponieważ jest elastyczna i sama dopasowuje się do miejsca, kompensując drobne nierówności. Ta cecha przydaje się też w transporcie. Wełnę zapakowaną w rolkę można mocno ścisnąć, a po rozpakowaniu materiał natychmiast wraca do swojej pierwotnej grubości. Tę ostatnią cechę ma przede wszystkim wełna szklana.
Ponadto wełnę wyróżnia wysoka przepuszczalność pary wodnej, umożliwiająca szybkie odprowadzanie wilgoci. Trzeba jednak pamiętać, że materiał należy chronić przed zawilgoceniem, ponieważ przy dłuższym kontakcie z wodą traci swoje właściwości izolacyjne. Zamoczony zaś trudno potem wysuszyć. Wełną ociepla się wszystkie przegrody budynku – podłogi, ściany i dachy.
Wełna - jakie oznaczenia?
Podczas zakupu wełny należy zwrócić uwagę na szereg oznaczeń znajdujących się na opakowaniu. Znajdziemy tam informację nie tylko o producencie, grubości materiału oraz wymiarach i liczbie płyt lub wymiarach rolki (parametry te podawane są w milimetrach), ale również o oporze cieplnym R, a często także o współczynniku przenikania ciepła lambda λ.
Mniej wyeksponowany kod wyrobu – umieszczony zazwyczaj obok znaku CE, potwierdzającego zgodność z normami europejskimi – zawiera już bardziej szczegółowe dane. Jego pierwsza część jest zawsze taka sama: MW EN 13162 – co oznacza, że jest to wełna mineralna (MW – Mineral Wool), której parametry określono według wymogów normy EN 13162 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z wełny mineralnej (MW) produkowane fabrycznie – Specyfikacja.
Kolejne oznaczenia są znormalizowane, ale to, czy znajdą się na opakowaniu, zależy od producenta, który może zadeklarować spełnienie tylko niektórych z parametrów. Najczęściej spotykane oznaczenia to:
- T – tolerancja wymiarów, podawana wraz z cyframi – od 1 do 7. Im wyższa, tym dokładność większa. T6 oraz T7 spotyka się tylko w przypadku wełny przeznaczonej pod wylewkę podłogową w tzw. podłogach pływających;
- DS(70,-) – stabilność wymiarowa w określonej temperaturze (tu 70°C). W takich warunkach po upływie 48 godzin wymiary nie powinny się zmienić więcej niż o 1%;
- DS(70,90) – stabilność wymiarowa w określonej temperaturze (znów 70°C) i wilgotności względnej wynoszącej 90%;
- CS(10) 20 – wytrzymałość na ściskanie przy 10% odkształceniu względnym (tu 20 kPa). Ten parametr informuje, jak duży nacisk jest potrzebny, żeby sprasować warstwę wełny o 10% jej pierwotnej grubości, przykładowo z 10 do 9 cm. Jest ważny, bo dzięki niemu można się dowiedzieć, czy wełnę można zastosować w miejscach, gdzie zostanie ona mocno ściśnięta, np. przez wylewkę podłogową. Dla podłóg na gruncie zwykle za minimum uznaje się 80 kPa;
- TR20 – wytrzymałość na rozciąganie prostopadle do powierzchni płyty (tu 20 kPa); określa się ją dla wełny do ocieplenia ścian dwuwarstwowych z tynkiem;
- WS – nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym zanurzeniu nie przekracza 1 kg/m²;
- WL(P) – nasiąkliwość wodą przy długotrwałym zanurzeniu nie przekracza 3 kg/m²;
- MU1 lub Z1 – praktycznie pomijalny opór dyfuzyjny, czyli dla przenikania pary wodnej. MU dotyczy wyrobów jednorodnych, a Z – niejednorodnych (np. dwugęstościowych) bądź powlekanych.
Ile kosztuje wełna?
Ceny wełny mineralnej są zróżnicowane. Zależą m.in. od grubości i producenta. W sprzedaży są wyroby za kilka zł/m², jak i te, które kosztują ok. 30 zł/m².