Charakterystyka okien dachowych
Warto z nich korzystać, bo wpuszczają do wnętrza nawet o 50% więcej światła, niż pionowe okna o tej samej powierzchni.
Obsadza się je na jeden z 3 sposobów:
- na krokwiach – najłatwiej wstawić okno, które mieści się między sąsiednimi krokwiami. Jego szerokość powinna być o 4-5 cm mniejsza od rozstawu belek – kupując stolarkę trzeba znać tę wielkość;
- na łatach – taki montaż stosuje się, gdy szerokość okna jest wyraźnie mniejsza od odległości między krokwiami. Przykręca się je wówczas do łat, zamocowanych do konstrukcji dachu;
- na wymianach – w tym przypadku osadzenie szerokiego okna połaciowego wiąże się z ingerencją w konstrukcję dachu. Nad i pod otworem na okno, w poprzek krokwi, wstawia się tzw. wymiany, czyli belki przenoszące obciążenia z krokwi przeciętej na nienaruszone. Ze względu na sposób otwierania, okna dachowe dzieli się na:
- Obrotowe – oś obrotu skrzydła znajduje się w połowie wysokości ościeżnicy, i ma wypadać na poziomie oczu stojącego człowieka. W pozycji otwartej górna część okna odchyla się do wnętrza, pod połać dachową. To wariant najpopularniejszy, najtańszy i najbardziej ułatwiający mycie.
- Wysokoosiowe – oś obrotu jest w ¾ wysokości ościeżnicy, a po otwarciu górna część skrzydła mieści się w grubości połaci dachowej. Stosuje się w nich siłowniki, wspomagające unoszenie skrzydła, co podnosi również ich cenę.
- Uchylne – oś obrotu mają w górnej krawędzi ramy. Trudno je umyć – żeby było łatwiej, montuje się dwa obok siebie. W oknach uchylnych instalowane są sprężyny lub siłowniki, uniemożliwiające ich przypadkowe zamknięcie.
- Uchylno-obrotowe – o dwóch osiach obrotu, w połowie wysokości ościeżnicy do obracania o 180º do mycia i w górnej krawędzi do uchylania o kąt 35–45º. Są najbardziej skomplikowane konstrukcyjnie i najdroższe.
Poza tym mamy okna:
- Kolankowe – tak naprawdę to dwa okna: umieszczone w ściance kolankowej fasadowe i połaciowe w dachu.
- Balkonowe – składające się z dwóch części: dolnej, która po otwarciu staje się balustradą i górnej, zmieniającej się w daszek. Montuje się je w dachach bez ścianki kolankowej, o kącie nachylenia 40–50º.
- Wyłazy dachowe – otwierające się na bok. Mają umożliwić bezpieczne i wygodne wyjście na dach. Zwykle obsadza się je w pobliżu komina.
Wybór konkretnego okna dachowego zależy od upodobań użytkownika i od kąta nachylenia połaci dachowej. Okna obrotowe zaleca się do dachów o nachyleniu 15–90°, wysokoosiowe 20–65°, uchylno-obrotowe 15–55°. W dachach zbliżonych do płaskiego (0–15°) okna połaciowe montuje się, korzystając ze specjalnego kołnierza. Do kąta nachylenia połaci dopasowuje się również wysokość okna. Im mniejszy, tym ma być wyższe/dłuższe.
Jego dolna krawędź powinna znajdować się 100 do 130 cm nad podłogą – tak, aby można przez nie wyglądać i aby łatwo się je otwierało. Trzeba też pamiętać, że latem okna połaciowe mogą powodować przegrzewanie się pomieszczeń. Dlatego warto rozważyć założenie żaluzji lub rolet – najlepiej zewnętrznych.
Wybór akcesoriów dachowych
Ich zadaniem jest zwiększenie szczelności i trwałości dachu, zapewnienie jego wentylacji, bezpiecznej komunikacji, zabezpieczenie przed ptakami, wreszcie dekorowanie. Dzieli się je na kilka grup: obróbki, elementy wentylacyjne, stopnie i ławy kominiarskie, płotki przeciwśnieżne, ozdoby. Obróbki blacharskie mają kluczowe znaczenie dla szczelności pokrycia. Wymagają ich kominy, kalenice, kosze, okapy, okna, wyłazy dachowe.
Do niedawna większość z nich dekarze przygotowywali na budowie z płaskiej blachy. Dziś gotowe obróbki, tworzące z pokryciem system dachowy, producenci wytwarzają w fabrykach.
Najpopularniejsze z nich to:
- wiatrownice – umieszczane na szczytowych krawędziach połaci;
- pasy nadrynnowe – chroniące deskę czołową okapu przed deszczem oraz promieniowaniem UV;
- gąsiory dachowe – układane w kalenicy lub narożach dachowych; rynny koszowe – które zbierają wodę opadową ze styku dwóch połaci. Elementy wentylacyjne to taśmy, kominki i specjalne dachówki.
Większość dachów wykonuje się bowiem jako wentylowane, czyli takie, w których powietrze, przepływając pod pokryciem, usuwa wilgoć z połaci dachowych. Aby wentylacja była skuteczna, w okapie i kalenicy umieszcza się specjalne taśmy. W dachach o skomplikowanym kształcie, gdzie lukarny, kominy czy okna dachowe przerywają ciągłość szczelin wentylacyjnych, stosuje się dodatkowo kominki i dachówki wentylacyjne.
Stopnie kominiarskie umożliwiają bezpieczne poruszanie się po stromych połaciach i chronią pokrycie przed zniszczeniem podczas robót na dachu. Montaż tego rodzaju wyposażenia jest konieczny - kanały kominowe trzeba przecież regularnie czyścić. Płotki i drążki przeciwśnieżne chronią rynny przed zniszczeniem przez zsuwający się z dachu śnieg i lód. Zabezpieczają też ludzi stojących na dole. Akcesoria ozdobne, w kształcie dekoracyjnych szpiców albo figurek zwierząt (kota, koguta) zwykle zamykają z dwóch stron kalenicę.
Autor: Janusz Werner
Zdjęcia: Fakro