Ciepło jak ze słońca - na czym polega ogrzewanie podczerwienią?
Ogrzewanie podczerwienią działa zupełnie inaczej niż w przypadku typowych grzejników konwekcyjnych. Klasyczny kaloryfer czy najprostszy grzejnik elektryczny najpierw nagrzewa powietrze, a dopiero to powietrze oddaje ciepło osobom i powierzchniom we wnętrzu. W praktyce oznacza to dłuższy czas nagrzewania i większe zużycie energii - poczucie komfortu wymaga podniesienia temperatury w całym pomieszczeniu.
Panel na podczerwień to długofalowy promiennik ciepła, który emituje niewidoczne, lecz w pełni bezpieczne promienie dalekiej podczerwieni IR-C. To dokładnie ten zakres, który znamy z promieni słonecznych - nie widzimy ich, ale odczuwamy jako przyjemne ciepło na skórze. W tym systemie w pierwszej kolejności nagrzewane są osoby, ściany, podłogi i wszystkie przedmioty, a dopiero wtórnie ogrzane powierzchnie oddają ciepło do powietrza.
Dzięki temu komfort cieplny odczuwamy przy niższej temperaturze otoczenia, nieraz o kilka stopni w porównaniu z konwektorami. To przypomina spacer w chłodny, ale słoneczny dzień: termometr nie wskazuje wysokiej temperatury, lecz w słońcu jest nam wyraźnie cieplej. Ponieważ nie trzeba tak intensywnie podnosić temperatury powietrza, realnie zyskujemy na czasie i obniżamy rachunki.
Co ważne, promieniowanie cieplne nie wymaga cyrkulacji powietrza, aby działać skutecznie. Fale podczerwone rozchodzą się po pomieszczeniu, są pochłaniane i odbijane przez powierzchnie, tworząc równomierne, przyjemne ciepło, bez typowego dla konwekcji efektu "gorąco przy suficie, chłodniej przy podłodze".
Gdzie grzejniki na podczerwień sprawdzają się najlepiej?
Nowoczesne panele grzewcze na podczerwień mogą pełnić funkcję zarówno ogrzewania podstawowego, jak i uzupełniającego w dobrze zaizolowanych budynkach. Doskonale nadają się do:
- domów jednorodzinnych i mieszkań,
- biur, sklepów i obiektów usługowych,
- całorocznych domków letniskowych.
Jednocześnie świetnie sprawdzają się wszędzie tam, gdzie liczy się sterylność, stabilny rozkład temperatury i niska wilgotność, a tradycyjne systemy bywają problematyczne. To między innymi gabinety zabiegowe, laboratoria, lecznice, gabinety stomatologiczne, a także kamienice w centrach miast, kościoły, archiwa, biblioteki czy galerie sztuki. Brak spalin, niska cyrkulacja powietrza i brak przesuszenia sprawiają, że taka forma ogrzewania jest bezpieczna zarówno dla ludzi, jak i wrażliwych zbiorów czy dzieł sztuki.
Grzejniki na podczerwień a zwykły grzejnik elektryczny
W najprostszych grzejnikach konwekcyjnych źródłem ciepła jest zwykły drut oporowy, a w droższych modelach pracę wspomaga wentylator wymuszający obieg powietrza. W efekcie ciepło jest dostarczane wyłącznie poprzez ogrzane powietrze, które - zgodnie z fizyką - unosi się ku górze. Tymczasem zależy nam na komforcie w strefie, w której faktycznie przebywamy, a nie tuż pod sufitem.
Panel na podczerwień zużywa mniej energii do ogrzania pomieszczenia o podobnej powierzchni niż tradycyjny grzejnik konwekcyjny, właśnie dlatego, że emituje ciepło bezpośrednio na ludzi i przedmioty. Energię, którą w systemie konwekcyjnym "marnujemy" na podgrzewanie masy powietrza, tutaj kierujemy od razu tam, gdzie jest najbardziej potrzebna. Efekt? Szybsze odczucie ciepła i nawet około 50% niższe koszty eksploatacji w porównaniu z tradycyjnymi grzejnikami elektrycznymi (przy odpowiednim doborze mocy i dobrze zaizolowanym budynku).
Zalety paneli na podczerwień - nie tylko oszczędności
Nowoczesne grzejniki na podczerwień łączą w sobie kilka kluczowych atutów:
- Są energooszczędne. Dzięki wysokiej sprawności emiterów i dobrej izolacji obudowy działają efektywniej niż standardowe konwektory, zachowując przy tym komfort cieplny.
- Instalacja jest tania i prosta. Nie trzeba budować kotłowni, kominów ani skomplikowanej instalacji c.o. Wystarczy zwykła sieć elektryczna i gniazdo 230 V - panel montujemy na ścianie lub suficie, podłączamy do prądu i już po kilku-kilkunastu minutach odczuwamy przyjemne ciepło.
- To rozwiązanie przyjazne dla alergików. Brak intensywnej cyrkulacji powietrza oznacza mniejsze unoszenie kurzu i pyłków, co docenią osoby z wrażliwymi drogami oddechowymi.
- Charakteryzują się niską bezwładnością cieplną - szybko reagują na sygnały sterownika, co przekłada się na precyzyjne utrzymanie temperatury i ograniczenie zużycia energii.
Nie można też pominąć kwestii eksploatacji i bezpieczeństwa: panele na podczerwień nie wymagają corocznych przeglądów, nie produkują spalin, sadzy ani zapachów, nie generują bezpośrednio CO₂ ani szkodliwych związków i pyłów. We wnętrzach jest po prostu czyściej. Jednocześnie nowoczesne modele mają estetyczną formę - mogą wyglądać jak obraz, lustro lub wąski panel o grubości nawet około 2,5 cm, co pozwala wkomponować je w aranżację bez efektu "kaloryfera na ścianie".
Koszty eksploatacji i współpraca z OZE
Jeszcze kilka lat temu ogrzewanie prądem kojarzyło się z bardzo wysokimi rachunkami, głównie z powodu prądożernych grzejników konwekcyjnych oraz niższej ceny gazu. Sytuacja zmieniła się po kryzysie paliwowym w 2022 r. oraz dzięki rozwojowi technologii - nowoczesne panele infrared wykorzystują zaawansowane materiały grzewcze i rozwiązania oparte na nanotechnologii, co znacząco podniosło ich sprawność.
W efekcie ogrzewanie na podczerwień jest dziś tańsze zarówno na etapie inwestycji, jak i w eksploatacji, w porównaniu z systemami gazowymi, olejowymi czy klasycznymi elektrycznymi grzejnikami konwekcyjnymi. Co więcej, panele na podczerwień idealnie współpracują z odnawialnymi źródłami energii - fotowoltaiką, farmami wiatrowymi czy elektrowniami wodnymi. Posiadając instalację OZE, możemy w dużej mierze zasilać ogrzewanie prądem "z własnego dachu". W skrajnym przypadku ogrzewanie może być niemal darmowe, a jednocześnie bezpieczne dla zdrowia i środowiska.
Jaki panel grzewczy na podczerwień wybrać?
Kluczem do zadowolenia z systemu jest jakość wykonania paneli. Dobre panele infrared powstają z wysokiej jakości materiałów grzewczych i solidnej izolacji, co ogranicza straty ciepła i podnosi sprawność. Przykładowo, panel Grosmann o mocy 1100 W waży około 14 kg, co świadczy o masywnej, dobrze izolowanej obudowie. W modelach tej klasy stosuje się innowacyjne maty niklowo-węglowe, które zapewniają równomierny rozkład temperatury na całej powierzchni grzejnika i efektywne oddawanie ciepła do pomieszczenia.
Trzeba pamiętać, że temperatura powierzchni takiego panelu jest wyższa niż w typowych grzejnikach konwekcyjnych - wynosi około 95-110°C . Dlatego nie wolno na nim suszyć ubrań ani zasłaniać go meblami czy dekoracjami. Warto unikać "okazji" i bardzo tanich modeli, które zwykle oszczędzają na izolacji i jakości emiterów - to szybko odbije się na komforcie i rachunkach.
Na rynku znajdziemy rozwiązania z segmentu premium (np. Etherma, Grosmann) oraz bardziej ekonomiczne modele, ale wciąż produkowane przez sprawdzonych europejskich producentów.
Montaż na ścianie czy suficie?
Miejsce montażu ma ogromne znaczenie dla efektywności ogrzewania. Panele na podczerwień można mocować zarówno pionowo, jak i poziomo, na ścianie lub suficie.
Montaż sufitowy ma kilka istotnych zalet:
- Promieniowanie rozchodzi się równomiernie po całym pomieszczeniu, nie powstają "zimne strefy".
- Zyskujemy wolną przestrzeń na ścianach i podłodze (szczególnie ważne w małych wnętrzach).
- Sufitowe panele są łatwiejsze w utrzymaniu czystości - nie gromadzi się na nich tak łatwo kurz i brud jak na urządzeniach montowanych nisko.
Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy model nadaje się do montażu na suficie (dotyczy to np. cięższych paneli szklanych czy hybrydowych), dlatego przed zakupem warto sprawdzić możliwości mocowania konkretnego urządzenia.
Jak dobrać moc grzejnika na podczerwień?
Aby system działał efektywnie, trzeba dopasować moc paneli do zapotrzebowania na ciepło budynku. W praktyce liczy się nie tylko powierzchnia, ale też izolacja, wysokość pomieszczeń i liczba ścian zewnętrznych. Orientacyjne wartości są następujące:
- 20 W/m² - dla budynków energooszczędnych.
- 50-70 W/m² - w domach o średnim stopniu izolacji.
- Nawet 100-120 W/m² - w starych, nieocieplonych budynkach bez modernizacji termicznej.
Przed wyborem konkretnego modelu warto więc przeanalizować typ budynku, kubaturę pomieszczeń, minimalne temperatury w sezonie grzewczym oraz planowane zastosowanie grzejnika (ogrzewanie główne czy tylko dogrzewanie).
Sterowanie - serce efektywnego ogrzewania
Nawet najlepszy panel infrared nie będzie energooszczędny, jeśli nie zadbamy o odpowiednie sterowanie. Najpraktyczniejsze jest automatyczne utrzymywanie zadanej temperatury za pomocą programowalnych termostatów - gniazdkowych, przewodowych lub bezprzewodowych. Zewnętrzny sterownik mierzy temperaturę w pomieszczeniu, a nie w obudowie grzejnika, dzięki czemu reaguje precyzyjniej, zapewnia wyższy komfort i ogranicza zużycie energii. Dodatkowo pozwala zaprogramować różne temperatury na dzień, noc i weekendy.
Zewnętrzne regulatory są z reguły trwalsze i bardziej niezawodne niż proste termostaty wbudowane w grzejnik, a w razie potrzeby łatwo je wymienić lub rozbudować system sterowania.
źródło i zdjęcie: ENERZON Sp. z o.o.