Mała różnica, wielki problem - Co ile dawać krokwie, by uniknąć katastrofy?

Rozstaw krokwi – dlaczego jest aż tak ważny?

Krokiew to kręgosłup dachu. Od jej długości i odległości od sąsiednich elementów zależy, czy konstrukcja wytrzyma napór wiatru, śniegu i ciężar samego pokrycia. Wbrew pozorom, nie wystarczy "coś tam policzyć" – tutaj liczy się każdy centymetr, bo każdy błąd kumuluje się w setkach kilogramów nacisku.

Na dach działa wiele sił jednocześnie – nie tylko statycznych, jak ciężar dachówki czy izolacji, ale i dynamicznych, jak podmuchy wiatru czy nierównomierne opady. Jeśli rozstaw krokwi będzie zbyt duży, ryzykujesz odkształcenia konstrukcji, pęknięcia podbitki, a nawet przeciążenie całego dachu. Gdy z kolei dasz je za gęsto, niepotrzebnie zwiększasz koszty, obciążając budżet i montaż.

Z czego wynika rozstaw krokwi?

Nie ma jednego uniwersalnego rozstawu. To, co ile dać krokwie, zależy od wielu czynników:

• kąta nachylenia dachu,
• rodzaju więźby dachowej,
• długości krokwi,
• rodzaju i ciężaru pokrycia,
• planowanego obciążenia użytkowego,
• rozstawu ścian nośnych,
• klasy drewna konstrukcyjnego.

Typ więźby ma znaczenie – a nawet decyduje!

Więźba krokwiowo-belkowa to prosta i lekka konstrukcja stosowana przy niewielkich rozpiętościach (do 6 m). W takim przypadku rozstaw krokwi to najczęściej 80–120 cm, a same krokwie nie przekraczają 5 m długości.

Więźba jętkowa, czyli konstrukcja z dodatkową poziomą belką (jętką), pozwala na znacznie większe rozpiętości. Standardowo stosuje się tu krokwie długości powyżej 4,5 m, a ich rozstaw jest podobny – również 80–120 cm, ale już zależny od planowanego użytkowania poddasza.

Więźba płatwiowo-kleszczowa to najbardziej uniwersalna konstrukcja, pozwalająca na budowę dużych, nawet 16-metrowych dachów o bardzo zróżnicowanych kątach. W tej technologii rozstaw krokwi zależy bezpośrednio od grubości drewna, kąta nachylenia i długości przęseł – niekiedy może wynosić nawet 130 cm, ale tylko przy bardzo grubych elementach i solidnych podporach.

Ile wynosi standardowy rozstaw krokwi?

W praktyce budowlanej najczęściej stosuje się rozstawy od 80 do 120 cm. Warto jednak pamiętać, że nie jest to sztywny przepis – rozstaw należy dobrać indywidualnie dla każdego dachu, najlepiej na podstawie obliczeń konstrukcyjnych. Projektant korzysta przy tym z przeliczników – np. dla kąta nachylenia 32° i długości krokwi w rzucie poziomym 5,5 m, rzeczywista długość krokwi wyniesie 6,485 m (5,5 × 1,1792). Takie precyzyjne podejście jest kluczem do sukcesu.

A może bez podpór?

Zdarzają się konstrukcje tzw. więźby krokwiowej, w której krokwie opierają się tylko na murłatach. Choć rozwiązanie to jest możliwe technicznie, praktyka pokazuje, że jest mało stabilne i rzadko stosowane, szczególnie w domach jednorodzinnych. Dlaczego? Bo przy większym obciążeniu lub rozpiętości zaczyna brakować sztywności, a brak podpór zwiększa ryzyko ugięcia lub uszkodzenia.

Czy warto samodzielnie określać rozstaw?

Zdecydowanie nie. Wydaje się to prostą decyzją – co ile dać krokwie, ile materiału zamówić, jak przyspieszyć montaż. Ale dach to nie altanka. Nie można robić nic "na oko". Każdy dach musi być policzony – zarówno pod względem konstrukcyjnym, jak i użytkowym. Projektant korzysta z norm, tabel i własnego doświadczenia. Tylko w ten sposób masz pewność, że dach będzie bezpieczny, trwały i zgodny z przepisami.

Co ile dać krokwie?

Na koniec warto zapamiętać jedno: rozstaw krokwi to nie gotowy przepis, tylko wynik obliczeń. W większości przypadków mieści się on w zakresie 80–120 cm, ale wszystko zależy od konkretnego projektu. Uwzględnij typ więźby, długość krokwi, obciążenie śniegiem i rodzaj pokrycia. Nie wierz w uniwersalne rozwiązania z forów czy poradników "zrób to sam" – zawsze konsultuj się z projektantem. Tylko on jest w stanie wskazać rozstaw, który nie tylko spełni normy, ale też zapewni długowieczność i bezpieczeństwo całej konstrukcji.

Nie zapominaj: dach może wyglądać świetnie tylko wtedy, gdy ma solidne podstawy. A te zaczynają się od prawidłowo rozmieszczonych krokwi.

źródło i zdjęcia: Alchimica Polska

Fotografia otwierająca: AdobeStock