Dostępność w budownictwie. Jak projektować budynki bez barier?

Dostępność to projektowanie dla każdego użytkownika

Według danych GUS aż 1,4 mln Polaków zmaga się z niepełnosprawnością ruchową, jednak – jak podkreślają autorzy publikacji „Dostępność w projektowaniu” – potrzeby użytkowników są znacznie szersze i wynikają z wieku, stanu zdrowia lub chwilowych ograniczeń.

– Inkluzywność to akceptacja i uwzględnienie każdej osoby korzystającej z budynku wraz z jej potrzebami – niezależnie czy jest to osoba starsza, dziecko, kobieta w ciąży czy osoba w kryzysie zdrowia psychicznego. (…) Dostępność to nie projektowanie dla wybranych. To projektowanie dla ludzi – mówi Michał Ciesielski, Dyrektor Marki, Komunikacji i Marketingu strategicznego Grupy Saint-Gobain w Polsce i Ukrainie.

Bariery zaczynają się już przy wejściu do budynku

Wciąż powszechne są przeszkody takie jak brak podjazdów i wind, zbyt wąskie przejścia, wysokie progi, niedostosowane miejsca parkingowe, nieczytelne oznaczenia czy zła akustyka utrudniająca zrozumienie komunikatów. Bariery tworzą również elementy pozornie neutralne – niewłaściwe oświetlenie lub zbyt niski kontrast między ścianami a podłogą.

– W projektowaniu dostępnych przestrzeni kluczowe jest spojrzenie na budynek z perspektywy użytkownika i prześledzenie całej jego drogi – od zdobycia informacji o obiekcie, przez dojazd i wejście, aż po korzystanie z usług i bezpieczny powrót. Taki sposób myślenia, określany jako łańcuch dostępności, pomaga identyfikować bariery na każdym etapie – wyjaśnia Monika Palczewska, Inżynier Doradztwa Projektowego w Saint-Gobain.

Ekspertka zwraca także uwagę na znaczenie kontrastów LRV, czasu pogłosu wpływającego na zrozumiałość mowy, pętli indukcyjnych oraz oznaczeń na przeszkleniach.

– Dostępność to suma drobnych detali. (…) Brak jednego z tych elementów może uniemożliwić lub znacząco utrudnić korzystanie z obiektu – dodaje.

Postęp jest widoczny, ale potrzeba dalszych zmian

W 2024 roku oddano w Polsce ponad 200 tys. mieszkań oraz ponad 19 tys. budynków niemieszkalnych. Mimo rosnącej świadomości wciąż konieczne są modernizacje obiektów już istniejących – szkół, urzędów, przychodni czy budynków mieszkalnych.

– Dostępność architektoniczna jest regulowana… różnorodnymi standardami, które nie zawsze są w pełni spójne. Dostępność powinna stać się normą, a nie dodatkiem do projektu – podkreśla Szymon Raćkowski, Menadżer Działu Rozwoju i Doradztwa Technicznego Saint-Gobain.

Dofinansowania z programów FEnIKS i FENG ułatwiają wdrażanie potrzebnych usprawnień. Katalog „Dostępność w projektowaniu”, przygotowany m.in. przez specjalistów Isover, Rigips i Weber, przypomina, że dostępność to przede wszystkim prawo człowieka do samodzielnego i bezpiecznego uczestnictwa w życiu społecznym.

– Projektowanie bez barier to inwestycja w lepszą jakość życia nas wszystkich – podsumowuje Monika Palczewska.

źródło i zdjęcia: Saint-Gobain, na zdjęciu od lewej: Michał Ciesielski, Dyrektor Marki, Komunikacji i Marketingu strategicznego Grupy Saint-Gobain w Polsce i Ukrainie, Szymon Raćkowski, Menadżer Działu Rozwoju i Doradztwa Technicznego Saint-Gobain, Monika Palczewska, Inżynier Doradztwa Projektowego w Saint-Gobain