Wymieniamy grzejnik - krok 1. Przed wymianą
Wymiana cieknącego żeberkowego grzejnika z żeliwa czy z blachy wymaga przynajmniej podstawowej wiedzy z zakresu hydrauliki i funkcjonowania instalacji grzewczej. Podczas pracy mogą pojawić się bowiem nieprzewidziane utrudnienia, które wyraźnie rozszerzą zakres robót, a nierozważne działania spowodują znaczne szkody. Przymierzając się do takiej wymiany, sprawdzamy więc, jak podłączone są rury i z czego wykonane, jaki rozstaw i średnicę mają końcówki przyłączeniowe oraz jaka jest nominalna moc starego grzejnika.
Najwięcej kłopotu mogą przysparzać podłączenia z rurami stalowymi, ze względu na korozję połączeń, utrudniającą rozkręcenie i możliwość ich zniszczenia. Ewentualna naprawa może wymagać np. dospawania końcówek przyłączeniowych. Mniej ryzykowna będzie wymiana grzejnika, gdy doprowadzenia są wykonane z rur miedzianych lub tworzywowych. Typowy rozstaw podłączeń wynosił 500 mm i do niego pasują grzejniki aluminiowe i niektóre modele płytowych.
Wymieniamy grzejnik - krok 2. Dobieramy nowy grzejnik
Wybór grzejnika uzależniamy od rodzaju i stanu instalacji. W starych instalacjach z kotłem węglowym, pracującym często w obiegu grawitacyjnym, należy założyć grzejnik aluminiowy. Jeżeli użytkujemy ogrzewanie z obiegiem zamkniętym i z kotłem gazowym, możemy zdecydować się na grzejnik stalowy. Jego wielkość oraz moc dopasowujemy do parametrów instalacji i warunków eksploatacji. Jeśli nie modyfikowaliśmy systemu grzewczego, nie wymienialiśmy okien i nie docieplaliśmy ścian, to nowy grzejnik powinien mieć moc zbliżoną do poprzedniego - o ile zapewniał komfort cieplny.
Orientacyjnie przy dawniej przyjmowanych parametrach pracy ogrzewania o wartościach 90/70/20 (temperatura wody zasilającej grzejnik 90°C, temperatura powrotu 70°C oraz temperatura w pomieszczeniu 20°C), typowy grzejnik żeberkowy miał moc ok. 130 W na żeberko, co przy porównywalnych wielkościach przy parametrach 75/65/20 odpowiada mocy nominalnej ok. 100 W i taki przelicznik trzeba przyjąć przy doborze mocy nowego grzejnika.
Wymieniamy grzejnik - krok 3. Odkręcamy śrubunki
Zanim przystąpimy do odłączenia grzejnika od instalacji, musimy spuścić wodę z całego obiegu, ale gdy jest on na piętrze - wystarczy odprowadzić tylko część czynnika grzewczego, do poziomu poniżej podłogi tej kondygnacji. Wodę odprowadzimy przez zawór spustowy przy kotle, gromadząc ją w zbiorniku lub wężem bezpośrednio do kanalizacji. Jeżeli w instalacji nie ma takiego zaworu, należy rozkręcić łatwo dostępny śrubunek i etapami spuszczać wodę do podstawionego naczynia. Opróżnianie instalacji przyspieszy poluzowanie najwyżej położonych odpowietrzników przy grzejnikach albo na pionie.
Przed odkręceniem podłączeń zabezpieczmy podłogę przed zalaniem, rozkładając folię i pod grzejnik wsuńmy miskę, do której spłyną reszki wody, zalegające w nim i w instalacji. Przy odłączaniu grzejnika konieczne jest rozkręcenie obu śrubunków - na zasilaniu i powrocie - co często wymaga użycia znacznej siły i wykorzystania dwóch kluczy stałych bądź nastawnych o dopasowanym rozstawieniu szczęk.
Jeśli połączeń nie da się rozkręcić, a rury instalacyjne są stalowe, trzeba zastosować inne "siłowe rozwiązanie" - użyć przedłużek do kluczy, wspomóc się uderzeniami młotka lub podgrzać połączenie palnikiem gazowym. Do grzejnika może być też podłączony zawór regulacyjny (starego typu, z reguły z zapieczonym pokrętłem), który również musimy odkręcić.
Wymieniamy grzejnik - krok 4. Zdejmujemy grzejnik
Grzejniki żeliwne i żeberkowe blaszaki zawieszane były na hakach, więc bez problemu zdejmiemy je, przechylając jednocześnie w stronę podłączeń, co pozwoli na opróżnienie ich z resztek wody. Niekiedy stabilne zamocowanie zapewniał uchwyt śrubowy, zakładany między żeberkami. Próby jego odkręcenia najczęściej kończą się fiaskiem, ale dość łatwo można go po prostu wyrwać ze ściany, ciągnąc za jeden koniec grzejnika.
Stare uchwyty grzejnikowe będą już nieprzydatne, obcinamy je zatem (np. szlifierką kątową) na równi z płaszczyzną ściany lub po obluzowaniu wyciągamy z muru. Po zdemontowaniu grzejnika powinniśmy naprawić zniszczony tynk, a przed założeniem nowego grzejnika - ostatecznie wykończyć ten fragment ściany. Łatwym sposobem na zlikwidowanie uszkodzeń we wnęce podokiennej, jest przyklejenie płyty g-k, przyciętej na jej wymiar i jej pomalowanie.
Wymieniamy grzejnik - krok 5. Analizujemy możliwości podłączenia
Stan, rodzaj i rozmieszczenie końcówek starych rur będą decydować o sposobie zamontowania nowego grzejnika. Sztywne i krótkie rury stalowe wymuszają zachowanie dawnego sposobu podłączenia, choć niekiedy można je zmodyfikować. Istotny jest stan gwintu na rurach, aby go sprawdzić trzeba zdemontować drugą połowę śrubunku - co może być trudne. Bezpieczniejsze będzie zdemontowanie półśrubunku od strony grzejnika i wykorzystanie go do nowego podłączenia. Dopasowanie rozstawu rur nie powinno sprawiać problemów, ponieważ grzejniki członowe aluminiowe i niektóre modele grzejników płytowych mają otwory w rozstawieniu 500 mm.
Natomiast redukcji może wymagać średnica podłączenia - aluminiowe podłączymy na gwint ¾ cala lub ½ cala, płytowe tylko złączem ½ cala. Musimy też uwzględnić odległość rur przyłączeniowych od ściany. W starych grzejnikach wynosiła ona nawet kilkanaście centymetrów, a przy zakładaniu nowych należy zachować odległość ustaloną przez uchwyty mocujące, która może być mniejsza. Zachowanie tego odstępu jest szczególnie istotne przy grzejnikach płytowych. Korektę możemy zrobić "doklejając" tynk albo zastosować mimośrodowe podejścia.
Wymieniamy grzejnik - krok 6. Przymierzamy grzejnik aluminiowy
Nowy segmentowy grzejnik aluminiowy musimy przymierzyć "na sucho", czyli bez trwałego podłączenia do instalacji i, oczywiście, bez napełniania wodą. Montujemy na nim korki z otworami przyłączeniowymi o odpowiedniej średnicy oraz zawory regulacyjny i odcinający. Standardowe podłączenia i osprzęt mają wymiar ½ cala, ale w przypadku większej średnicy rur podłączeniowych, dostosowuje się do nich pozostałe elementy, choć te szersze są już trudniej dostępne.
W instalacji pompowej centralnego ogrzewania możemy na końce rur założyć redukcje, umożliwiające podłączenie za pomocą standardowych elementów. Grzejnik stawiamy na równym podwyższeniu (np. desce opartej na klockach, cegłach) i ustalamy położenie, w którym można będzie skręcić śrubunki łączące z instalacją.
Wygodniej będzie robić to w dwie osoby - jedna trzyma grzejnik, druga - skręca połączenia i reguluje wysokość oparcia tak, aby grzejnik stabilnie na nim spoczął. W tej pozycji możemy zaznaczyć jego usytuowanie, co pozwoli na określenie punktów osadzenia uchwytów. W tym celu obrysowujemy grzejnik, korzystając z przykładanego do ściany kątownika, oraz zaznaczamy punkty, w których znajdują się łączenia segmentów będące miejscem oparcia uchwytów.
Wymieniamy grzejnik - krok 7. Przymierzamy grzejnik płytowy
Zamocowanie grzejnika płytowego będzie łatwiejsze, bo można go dowolnie przesuwać w poziomie na przyczepionych uchwytach. Podobnie jak grzejnik aluminiowy, montuje się go najpierw "na sucho" i ustala punkty osadzenia uchwytów. Najlepiej przystawić go do ściany z przytwierdzonymi uchwytami (jeśli ich konstrukcja pozwala na takie stabilne połączenie) i wkręcić zawór grzejnikowy i odcinający.
Jeżeli rury przyłączeniowe nie trafiają w otwory podłączenia - odstają bardziej od ściany - przy różnicy do 3-4 cm, możemy zniwelować ją, naklejając 1 bądź 2 warstwy płyt gipsowo-kartonowych na ścianę. Przy większym odchyleniu lub montażu na ścianie bez wnęki, musimy wykonać mimośrodowe podłączenie z dwóch kolanek i łącznika o odpowiedniej długości, z materiału dostosowanego do rodzaju rur.
Podłączony wstępnie grzejnik, stabilnie oparty na poziomym podłożu, pomoże wyznaczy wysokości zamontowania uchwytów - wystarczy zaznaczyć na ścianie górną albo dolną jego krawędź.
Wymieniamy grzejnik - krok 8. Osadzamy nowe uchwyty
Sposób przytwierdzania poszczególnych rodzajów uchwytów może być nieco inny - zależnie od ich producenta i modelu grzejnika. Ważne jest to, aby przenosiły cały ciężar grzejnika na podłoże i nie obciążał on rur podłączeniowych.
Grzejniki aluminiowe wieszamy na pojedynczych hakach - co nie jest zbyt wygodne (brak możliwości korekty zamocowania) - bądź na konsolach wspornikowych. Dawniej w czasie układania nowej instalacji centralnego ogrzewania rury dopasowywano do podłączanego grzejnika, teraz jest odwrotnie. Do ustalenia miejsca ich zamontowania posłużymy się wcześniej naniesionym obrysem. Lokalizację w pionie wyznaczą punkty odpowiadające złączeniom członów grzejnika, a w poziomie - odległość od linii obrysowej do wysokości, na jakiej osadzimy uchwyt.
W przypadku konsoli będzie to proste - po zaczepieniu o skrajne połączenie żeber, mierzymy jak wysoko sięga góra uchwytu do linii obrysowej. Jeśli będziemy zakładać haki, to posłużymy się płytą lub deską, przyłożoną brzegiem na styku żeber prostopadle do osi grzejnika. Hak zaczepiamy od dołu żeber i ustawiamy go poziomo częścią osadzaną w ścianie. Odległość między liniami zaznaczonymi na płycie, które odpowiadają wysokości grzejnika i położeniu osi haka, będzie wskazywać miejsce jego usytuowania względem obrysu.
Mocowanie uchwytów na ścianie musi być dostosowane do rodzaju podłoża. Do pełnej cegły i betonu wystarczą zwykłe kołki montażowe, ale do cegły szczelinowej czy innych pustaków konieczne będą specjalne zamocowania. Haki - co najmniej 4 na grzejnik - rozmieszczamy na 2 albo 3 łączeniu segmentów od końców i wkręcamy na ustaloną wcześniej głębokość. Konsole - 2 na grzejnik - wstępnie przytwierdzamy przez owalne otwory, zawieszamy grzejnik i sprawdzamy prawidłowość ustawienia.
Po korekcie, określamy ostateczne usytuowanie konsoli, mocując ją przez okrągły otwór. Uchwyty grzejników płytowych osadzamy w odległości ok. 15 cm od obu końców, a położenie w pionie wyznaczymy w odniesieniu do odległości otworów mocujących od ustalonej wcześniej linii brzegu grzejnika. Owalne otwory pozwalają na pewną korektę i zablokowanie w odpowiedniej pozycji.
Tak przygotowane miejsce do zawieszenia grzejnika musimy jeszcze wykończyć - naprawiając ewentualne uszkodzenia ściany, pomalować ją wytapetować.
Wymieniamy grzejnik - krok 9. Uruchamiamy instalację
Zawieszony na uchwytach grzejnik można połączyć z instalacją grzewczą. Do wykonania mamy połączenia z uszczelnieniem na gwincie oraz doczołowe z uszczelką lub śrubunkowe.
Uwaga! Grzejniki segmentowe z jednej strony mają korki zamykające z gwintem lewym, a z drugiej strony z gwintem prawym. Natomiast podłączany osprzęt ma zawsze gwint prawoskrętny, zatem przy dokręcaniu do "lewego" korka - trzeba go przytrzymać kluczem, aby nie poluzować połączenia. Do uszczelnienia połączeń na gwincie wykorzystamy tradycyjne pakuły i pastę uszczelniającą bądź taśmę teflonową.
Do łączenia instalacji z grzejnikiem aluminiowym zalecane jest użycie teflonu, który lepiej chroni przed bezpośrednim stykiem aluminium i innych metali, zmniejszając ryzyko wystąpienia korozji. Od strony przeciwnej niż podłączenia, w górny otwór wkręcamy odpowietrznik, dolny zaślepiamy korkiem. Połączenia te z reguły nie wymagają szczeliwa - uszczelnienie zapewniają gumowe uszczelki pierścieniowe. Od strony przyłącza w górny króciec - z użyciem pakuł lub taśmy - wkręcamy złączkę śrubunkową do zaworu termostatycznego, w dolny do zaworu odcinającego. Przy ich dokręcaniu musimy posłużyć się kluczem imbusowym, a niekiedy specjalnym trzpieniem z nacięciami - przy zakupie zaworów warto sprawdzić, jakie narzędzie będzie potrzebne do dokręcenia (ewentualnie kupić inny model zaworu). Dalsze połączenia zależeć będą od konfiguracji doprowadzenia rur i ich rodzaju.
W najprostszym wariancie, zawór termostatyczny i odcinający nakręca się na końcówki rur przyłączeniowych i łączy z końcówkami śrubunku wkręconymi w grzejnik.
Przed ostatecznym skręceniem połączeń, skontrolujmy:
- osiowe ustawienie obu części śrubunku styk (dopuszczalny minimalny luz) obu części śrubunku - w razie potrzeby, odległość tę można skorygować głębokością wkręcenia zaworu i półśrubunku;
- czy pokrętła zaworu termostatycznego i odcinającego są w pozycji poziomej. Następnie możemy napełnić instalację wodą i sprawdzić jej szczelność.
Odkręcamy zawór odcinający na dolnym podłączeniu i zdejmujemy pokrętło z zaworu termostatycznego. Dopływ wody do instalacji powinien być powolny, łagodnym strumieniem i przy otwartym odpowietrzeniu grzejnika. Po osiągnięciu odpowiedniego ciśnienia w instalacji (1-1,5 bara), sprawdzamy, czy nie pojawiły się nieszczelności, następnie uruchamiamy kocioł grzewczy. Obserwując nowy grzejnik podczas wzrostu temperatury, kontrolujemy, czy nie ma przecieków, a na jego powierzchni odczuwa się równomierne ciepło. W razie potrzeby odpowietrzamy grzejnik, odkręcając zaworek aż do momentu pojawienia się ciągłego strumienia wody.
Wstępnie uruchomiony grzejnik wymaga wyregulowania przepływu i założenia głowicy termostatycznej. Najlepiej zrobić to w czasie sezonu grzewczego, gdy cała instalacja pracować będzie w normalnych warunkach użytkowania. Regulację przepływu najczęściej robimy metodą prób, gdyż z reguły nie dysponujemy parametrami technicznymi i eksploatacyjnymi instalacji, aby można było to obliczyć. Przy ustabilizowanej temperaturze w pomieszczeniu i pracującym obiegu grzewczym, różnica temperatury na zasilaniu i powrocie powinna wynosić 10-15°C. Jeśli tak nie jest, pożądany spadek temperatury ustawimy za pomocą wewnętrznego pierścienia w zaworze termostatycznym.
Regulacja wstępna na zaworze jest odpowiednikiem stosowanego dawniej tzw. kryzowania (ograniczenia przepływu przez wstawioną płytkę z otworem). Na zakończenie zakładamy głowicę termostatyczną.
Montaż grzejnika płytowego - film instruktażowy
Wymieniamy grzejnik - krok 10. Materiały
Podstawowy zakup to grzejnik aluminiowy bądź płytowy o odpowiedniej mocy. Płytowe sprzedawane są często z kompletem wyposażenia - uchwytami montażowymi, odpowietrznikiem i korkiem. Do grzejników aluminiowych trzeba dokupić korki przyłączeniowe (2 lewe i 2 prawe), odpowietrznik, korek zaślepiający i uchwyty - najlepiej konsole.
Potrzebne będą też - zawór termostatyczny z głowicą, przygrzejnikowy zawór odcinający oraz złączki, śrubunki, kolanka i przedłużki. Niezbędne dodatki to pakuły, pasta uszczelniająca, taśma teflonowa i kołki mocujące. Przyda się też masa szpachlowa, płyta g-k i farba.
Wymieniamy grzejnik - krok 11. Narzędzia
Przy wymianie grzejnika będziemy musieli posłużyć się narzędziami hydraulicznymi w postaci kluczy nastawnych, np. typu żabka, stałych i specjalnych o odpowiednich wymiarach. W przypadku konieczności modyfikacji podłączenia z rur tworzywowych lub miedzianych, potrzebne będą narzędzia pozwalające na ich cięcie i łączenie - nożyce, zgrzewarka. Zawieszenie grzejnika wiąże się z użyciem wiertarki, a kontrola ustawienia - poziomnicy. Jeżeli będziemy naprawiać tynk na ścianie pod grzejnikiem, przydadzą się narzędzia murarskie.
Redaktor: Redakcja BudujemyDom
fot. otwierająca: Caradon Polska Sp. z o.o.
Zdaniem naszych Czytelników
vlad1431
04 Jan 2023, 22:56
Tak jak zaleca producent grzejnika.Najlepiej od wagi.Wysłane z mojego SM-A520F przy użyciu Tapatalka
retrofood
04 Jan 2023, 10:22
23 minuty temu, Gość Aga napisał: Jak wtedy wyprowdzić w pionie rurki? Tak jak zaleca producent grzejnika.
Gość Aga
04 Jan 2023, 09:58
A czy mogę wymienić taki poziomy grzejnik w łazience na grzejnik pionowy do suszenia ręczników? Jak wtedy wyprowdzić w pionie rurki?
Gość G
16 Oct 2018, 10:57
Super pomocne;)))