Schron lub ukrycie do zgłoszenia! Czas tylko do końca marca 2025 - sprawdź, jak uniknąć problemów

Przy poszukiwaniu obiektów zbiorowej ochrony nie uwzględnia się domów jednorodzinnych i budynków bez kondygnacji podziemnych. Nowe obowiązki zgłoszenia schronu nałożyła na właścicieli i zarządców budynków uchwalona w grudniu ubiegłego roku Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej. O znajdujących się w ich władaniu budowlach ochronnych muszą powiadomić wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Ustawodawca dał im na to czas do końca marca 2025 roku.

Jakie schrony trzeba zgłosić do końca marca?

Chodzi przede wszystkim o zgłoszenie obiektów, które w przeszłości pełniły funkcję schronów, nie o zwykłe piwnice. W zgłoszeniu schronu powinny znaleźć się następujące informacje:

• adres nieruchomości/numer działki,
• tytuł prawny do nieruchomości,
• dane kontaktowe zgłaszającego.

Wskazane w zgłoszeniu schrony, czy ukrycia zostaną skontrolowane przez Państwową Straż Pożarną i nadzór budowlany. Władze lokalne będą zawierać z ich właścicielami lub zarządcami porozumienia o uznaniu obiektu za budowlę ochronną, co będzie równoznaczne z obowiązkiem jej udostępniania na cele ochrony ludności. Konieczne remonty starych schronów będą finansowane przez państwo.

Ile jest schronów w Polsce?

W pierwszym roku po najeździe Rosji na Ukrainę nasze władze centralne zleciły Państwowej Straży Pożarnej przeprowadzenie inwentaryzacji schronów. Okazało się, że zmieści się w nich 300 tys. ludzi, w tzw. miejscach ukrycia kolejne 1,1 mln osób. Słabo, zważywszy na to, że Polaków jest przeszło 37 mln. Najwyższa Izba Kontroli potwierdziła za strażakami, że miejsca w takich obiektach wystarczy dla mniej niż 4% populacji naszego kraju. Jej raport wskazywał, że: zarówno w schronach, jak i w ukryciach stwierdzono przypadki zdewastowania pomieszczeń, braku instalacji, zagruzowania lub trwałego zamknięcia wyjść ewakuacyjnych. W schronach brakowało urządzeń filtrowentylacyjnych, a istniejące były niesprawne, niepoddawane konserwacji ani przeglądom serwisowym.

Co to jest schron?

Dokumentem, w którym określono wymagania techniczne dla schronów, są Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budowle ochronne. To załącznik do wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z 4 grudnia 2018 r., w sprawie zasad postępowania z zasobami budownictwa ochronnego. Te wytyczne to jednak tylko wskazówka, sugestia, nie twarde prawo.

W Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle ochronne, czytamy: Przez budowlę ochronną należy rozumieć pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, przeznaczonych do ochrony osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed skutkami działań zbrojnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych, katastrof ekologicznych, przemysłowych lub innych zagrożeń.

Budowle ochronne dzielą się na schrony i ukrycia. Schron to konstrukcja hermetycznie zamknięta, zapewniająca ochronę przed złożonymi czynnikami rażenia oddziałującymi ze wszystkich stron. Według Ustawy o ochronie ludności, schron to uznany za budowlę ochronną obiekt budowlany albo część obiektu budowlanego o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, wyposażony w urządzenia filtrowentylacyjne lub pochłaniacze regeneracyjne.

Wspomniane Warunki Techniczne dzielą schrony na dwie kategorie: P - schrony podstawowej odporności i A - schrony o podwyższonej odporności. Schrony kategorii P chronią przed:

• nadciśnieniem powietrznej fali uderzeniowej o wartości ∆p m ≥ 0,03 MPa;
• skutkami wstrząsu;
• skutkami obciążeń wtórnych od spadających elementów konstrukcji budynków i zagruzowania;
• odłamkami bomb i pocisków;
• promieniowaniem z opadu radioaktywnego;
• pożarem;
• bojowymi środkami trującymi.

Zbliża się koniec terminu obowiązkowego zgłoszenia schronów w Polsce, z którego muszą wywiązać się właściciele i zarządcy nieruchomości, fot. Adobe Stock

Schrony kategorii A spełniają te wymogi, co kategoria P, plus zabezpieczają przed nadciśnieniem fali uderzeniowej o wartości ∆p m ≥ 0,1 MPa i oddziaływaniem innych czynników rażących.

Czym jest ukrycie?

Ukrycie to budowla ochronna niehermetyczna, wyposażona w najprostsze instalacje, zapewniające ochronę osób, urządzeń, dóbr materialnych przed czynnikami rażenia oddziałującymi z określonych stron. Ukrycia, w zależności od odporności, podzielono na trzy kategorie. Ukrycia kategorii I zabezpieczają przed większością zagrożeń, od których chronią schrony kategorii P. Ale nie są hermetyczne, więc nie ocalą ludzi zaatakowanych gazem bojowym. Ukrycia kategorii III chronią już tylko przed konwencjonalnymi środkami rażenia - odłamkami bomb, zagruzowaniem. Wyróżniono jeszcze ukrycia doraźne - taką funkcję mogą pełnić garaże podziemne, stacje metra, przejścia pod ulicami, piwnice.

Jeśli masz wątpliwości dotyczące zgłoszenia schronów, warto sprawdzić informacje na stronach urzędów miast czy gmin. Wiele z nich zamieszcza adres e-mail lub uruchomiło infolinię w sprawie zgłaszania schronów.