Czy tabliczka z numerem domu jest obowiązkowa?

Numeracja domów pomaga również w planowaniu miejskim, zarządzaniu infrastrukturą i świadczeniu usług publicznych, takich jak odbiór odpadów czy konserwacja dróg. Jest ważna w aspektach prawnych i administracyjnych, dotyczących m.in. dokumentacji własności, umowy najmu czy zezwolenia na budowę. Dla dostawców usług komunalnych - energii, gazu, wody czy internetu - jasna i spójna numeracja jest niezbędna do zarządzania sieciami i świadczenia usług. Ponadto, może wspierać działania prewencyjne i śledcze prowadzone przez służby porządkowe i bezpieczeństwa. Numeracja domów stanowi więc podstawowy element organizacji przestrzeni miejskiej, wpływając na wiele aspektów codziennego życia i funkcjonowania miasta.

Co grozi za brak numeru domu?

Na właścicielach nieruchomości spoczywa obowiązek umieszczenia tabliczki z numerem porządkowym w terminie do 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o ustaleniu tego numeru. Jeśli właściciel budynku nie umieści w widocznym miejscu tabliczki z numerem, może zostać nałożona na niego kara - nagana, a nawet mandat w wysokości 250 zł.

Warto wiedzieć, że również brak oświetlenia tabliczki adresowej jest wykroczeniem ściganym z urzędu. Czy słusznie?

Wyobraźmy sobie sytuację, w której karetka pogotowia szuka budynku o określonym numerze, lecz z powodu braku tabliczki, umieszczenia jej w niewidocznym miejscu lub nocą braku oświetlenia, nie jest w stanie dotrzeć pod zgłoszony adres. W najgorszym przypadku może to zakończyć się nawet śmiercią osoby, do której wezwano medyków. Co więcej, tracąc czas na poszukiwanie adresu, zespół pogotowia może nie zdążyć na czas do innej, potrzebującej pomocy osoby.

To oczywiście jeden z wielu przypadków potwierdzających konieczność wyeksponowania na budynku tabliczki z numerem domu. Dla zapewnienia czytelności adresu, duże znaczenie ma także to, gdzie zostanie umieszczona.

Umiejscowienie numeru

Właściciele bądź zarządcy nieruchomości zabudowanych są zobowiązani do umieszczenia numeru porządkowego w miejscu, które jest dobrze widoczne. Zaleca się przymocowanie tabliczki na froncie budynku, skierowanej w stronę ulicy lub drogi dojazdowej, najlepiej w okolicy głównego wejścia. Należy pamiętać, że numeracja musi być wyraźna również po zmierzchu, więc wymagane jest jej oświetlenie. Na tabliczce powinna być również umieszczona nazwa ulicy, placu, lub nazwa miejscowości. W przypadku, gdy budynek znajduje się dalej od linii ogrodzenia, należy dodatkowo umieścić numer na ogrodzeniu posesji, na przykład przy bramie wjazdowej lub przy furtce.

Tabliczka z numerem domu może być też zamontowana na ogrodzeniu (fot. wygenerowana przez AI)

A co w przypadku, gdy budynek nie ma nadanego numeru?

Czy można mieszkać w budynku, któremu nie został jeszcze nadany numer? To ciekawe zagadnienie, na które odpowiedzi udzielił Naczelny Sąd Administracyjny, rozpatrujący sprawę meldunku trzyosobowej rodziny z Gdańska. Zgodnie z jego orzeczeniem, prezydent miasta nie może zameldować osoby w budynku, który nie ma jeszcze nadanego numeru porządkowego.

Zdarza się, że nowy budynek staje w ciągu już przyporządkowanych numerów. Jeśli nie był przedmiotem prognozy wyrażonej w ewidencji, nadaje się mu numer porządkowy złożony z liczby (L), zgodnej z liczbą numeru porządkowego sąsiedniego budynku objętego ewidencją, oraz z pierwszej niewykorzystanej litery alfabetu łacińskiego (LA, LB, LC ... LX), z zachowaniem przyjętych dla danej ulicy lub miejscowości ogólnych zasad numeracji oraz z uwzględnieniem granic nieruchomości. Na przykład, jeśli nowy budynek postawiony zostanie pomiędzy numerem 38 a 39, będzie miał nadany numer 38A. Jeśli istnieje już dom o numerze 38A, właściciel nieruchomości otrzyma kolejny wolny, a zatem 38B.

W przypadku wyczerpania się liter, nowo wybudowanemu budynkowi nadaje się numer porządkowy, dopisując do oznaczenia typu LX najpierw pierwszą, a następnie kolejne litery alfabetu łacińskiego (LXA, LXB, LXC ... LXZ, LXZA, LXZB, LXZC ...).

Wielonumeracja budynku

Istnieją sytuacje, w których jeden budynek może mieć dwa numery porządkowe. Może się tak zdarzyć m.in. wtedy, jeżeli większa działka jest podzielona na kilka mniejszych działek, na których znajdują się osobne budynki. W takiej sytuacji każdy z tych budynków może posiadać swój własny numer porządkowy.

Wielonumeracja ma także zastosowanie wtedy, gdy duży budynek jest przeznaczony do różnych celów, na przykład na parterze znajduje się sklep, a na piętrze biura - wtedy każda z tych części budynku może posiadać swój własny numer porządkowy.

Czasami numeracja budynków ulega zmianie z różnych powodów, na przykład w wyniku zmiany planu zagospodarowania przestrzennego lub modernizacji infrastruktury. W takim przypadku budynek może otrzymać nowy numer porządkowy, który jest dodany do istniejącego numeru. Zdarzają się także sytuacje bardzo nietypowe - na przykład, budynek znajduje się na granicy dwóch różnych jednostek administracyjnych. Wtedy może otrzymać numery porządkowe z obu tych jednostek.

W przypadku budynków, które są położone w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch lub więcej ulic i mają odrębne wejścia od strony sąsiadujących z nimi ulic, albo gdy budynek położony przy jednej ulicy posiada więcej niż jedno wejście główne, budynkom tym może być nadanych wiele numerów porządkowych, związanych ze wszystkimi głównymi wejściami do budynku.

Jakiego typu budynkom nadawane są numery?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, numer porządkowy musi mieć każdy obiekt kwalifikowany jako budynek mieszkalny lub inny budynek przeznaczony do stałego, lub czasowego przebywania ludzi. Tę definicję spełniają: budynki mieszkalne jednorodzinne i wielorodzinne, biurowce, budynki, w których wykonywana jest działalność gospodarcza, szkoły, szpitale czy hotele.

Zdarza się, że numer porządkowy nadawany jest innym obiektom, na przykład garażom czy parkingom, jednak nie jest to w takich przypadkach konieczne.

Numeracja budynków gospodarczych

W przypadku budynków gospodarczych, konieczne jest otrzymanie numeru np. w przypadku prowadzenia w nich działalności gospodarczej (m.in. dla warsztatu, magazynu). Jest to istotne nie tylko dla celów administracyjnych, ale także dla usług dostarczanych przez różne instytucje, takie jak dostawcy energii czy firmy kurierskie.

Procedura nadania numeru dla budynku gospodarczego wygląda podobnie, jak w przypadku innych obiektów - należy złożyć wniosek, zawierający lokalizację budynku, jego przeznaczenie oraz dane właściciela do właściwego urzędy gminy lub miasta.

Zasady ustalania numeracji

Zgodnie z Ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne, zasady numeracji budynków ustalane są przez lokalne organy administracji - wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Numeracja jest ustalana z urzędu lub na wniosek zainteresowanych podmiotów. Właściciele nieruchomości lub inne podmioty wpisane do ewidencji gruntów i budynków, które tymi nieruchomościami władają, są zawiadamiane o podjętych ustaleniach.

Wniosek o numer porządkowy nieruchomości należy złożyć w urzędzie gminy lub miasta (fot. pixabay.com / Aymanejed)

Procedura nadawania numeru budynku

Wniosek o numer porządkowy nieruchomości należy złożyć w urzędzie gminy lub miasta. Konieczne jest dołączenie do wniosku dokumentu potwierdzającego prawo do dysponowania budynkiem, na przykład odpisu księgi wieczystej lub ksero aktu notarialnego. Jeśli budynek jest w trakcie budowy - właściwym dokumentem będzie kopia pozwolenia na budowę. Ponadto do wniosku należy dołączyć kserokopię geodezyjnej mapy powykonawczej, a w przypadku nieruchomości przeznaczonej pod zabudowę (gdy budowa jeszcze się nie rozpoczęła) - projekt zagospodarowania działki.

Procedura nadawania numeru domu jest zwykle szybka, trwa od 5 do 14 dni. Po zakończeniu procedury właściciel lub inna osoba uprawniona otrzymują zawiadomienie lub zaświadczenie.

Warto wiedzieć, że nadawanie numeru dla budynku jest całkowicie bezpłatne. Właściciel (zarządca) nieruchomości nie ponosi żadnej opłaty ani za złożenie, ani za rozpatrzenie wniosku. Opłata jest wymagana tylko wtedy, gdy wniosek jest składany przez pełnomocnika, który nie jest członkiem rodziny. W takim przypadku konieczne będzie pełnomocnictwo wraz z uiszczeniem opłaty skarbowej za udzielenie zezwolenia (17 zł).

W zależności od tego, jakie zasady panują w gminie, wniosek do urzędu gminy należy wnieść na piśmie, na formularzu pobranym z gminy lub w sformułowanym przez siebie piśmie. O tym, co powinien zawierać, przeczytać można w art. 47a ust. 6 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Zgodnie z nim, na wniosku powinno się znajdować: imię i nazwisko lub nazwa wnioskodawcy oraz jego adres; określenie przedmiotu wniosku; informacje o położeniu budynku, którego dotyczy wniosek, według danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków.

Numer domu a odbiór budynku

Przy odbiorze domu numer porządkowy jest wymagany. Taki zapis znajduje się w Ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, w której czytamy, że numer porządkowy nowo budowanych budynków, niewykazanych w ewidencji, ustala się przed rozpoczęciem ich użytkowania. Co więcej, nadawanie numeru porządkowego nieruchomości dotyczy nie tylko obiektów, które zostały odebrane, bowiem właściciel nie musi zgłaszać zakończenia budowy czy starać się o pozwolenie na użytkowanie, aby otrzymać numer porządkowy dla nieruchomości

Koszty tabliczki z numerem domu

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów tabliczek z nazwą ulicy i numerem domu, lub z samym numerem domu. Przed zakupem warto się jednak upewnić, czy dana ulica nie ma spójnej wizualnie identyfikacji budynków.

Standardowa kolorowa tabliczka z PVC z ulicą i numerem domu kosztuje już od 30 zł. Za podobną cenę można nabyć tabliczkę wykonaną z aluminium. Podświetlane numery to koszt rzędu 200 zł. Bardzo estetyczne są dwuwarstwowe tabliczki - przednia wykonana jest z pleksi, szkła lub aluminium, w których wycięte są numery, a tylną stanowi tło, które może być dostosowane do stylistyki elewacji (np. w kolorze drewna, antracytu, kamienia czy klasycznej czerni). Tego typu designerski numer zakupić można za ok. 150 zł. Bardzo elegancko prezentują się także złote tabliczki (cena ok. kilkudziesięciu złotych).

Spośród dostępnej oferty każdy właściciel budynku znajdzie propozycję, która dobrze wpisze się w stylistykę elewacji i otoczenia jego budynku.

Podsumowanie

Numeracja domów jest kluczowa dla ułatwienia odnajdywania adresów przez mieszkańców i służby, w tym firmy kurierskie, pocztowe, a także w sytuacjach awaryjnych. Numeracja jest również ważna w planowaniu miejskim, zarządzaniu infrastrukturą, w prawnych i administracyjnych aspektach nieruchomości, oraz dla dostawców usług komunalnych.

Za brak tabliczki z numerem domu właścicielowi nieruchomości grozi kara mandatu do 250 zł. Brak oświetlenia tabliczki również jest wykroczeniem. Umieszczenie numeru w widocznym miejscu jest kluczowe, szczególnie w sytuacjach awaryjnych, gdzie szybkie odnalezienie adresu może uratować życie.

Numer porządkowy należy umieścić w widocznym miejscu na froncie budynku. Jeśli budynek jest położony w głębi posesji, numer należy umieścić również na ogrodzeniu. W sytuacjach szczególnych, jak budynki na granicy jednostek administracyjnych, budynek może otrzymać więcej niż jeden numer.

Numery nadawane są budynkom mieszkalnym, biurowym, szkołom, szpitalom i innym obiektom, a także niektórym budynkom gospodarczym. Procedura nadania numeru odbywa się poprzez złożenie wniosku do urzędu gminy lub miasta i jest bezpłatna.

Koszt tabliczki z numerem domu waha się od 30 zł do około 200 zł, w zależności od materiału, z jakiego została wykonana oraz jej stylistyki. Właściciel budynku może wybrać tabliczkę, która najlepiej wpasuje się w wygląd jego elewacji i jej otoczenia.

Redaktor: Damian Żabicki
fot. otwierająca: wygenerowana przez AI