Współczesne materiały wykończeniowe pozwalają utworzyć na ścianach salonu spektakularne dekoracje, a tam gdzie potrzeba - subtelne tło mebli.
Salon jest pomieszczeniem najbardziej reprezentacyjnym, ale domownicy oczekują od jego wystroju przytulności, bo często w nim przebywają. Największe płaszczyzny wymagające wykończenia zajmują tu ściany, a ich wygląd na ogół przesądza o atmosferze i stylu tego ważnego miejsca rodzinnego wypoczynku i przyjmowania gości. Jak sprawić, żeby udekorowanie przegród pionowych harmonijnie wpisało się w domową przestrzeń?
W salonie nie wszystkie ściany muszą wyglądać jednakowo. Główną można wyróżnić, malując nowoczesną dekoracyjną farbą, albo przykrywając tapetą, bądź okładziną z drewna, kamienia, ceramiki, gipsu, tworzywa sztucznego, korka. Możliwości jest bez liku, jednak ostateczny zestaw elementów powinien być przemyślany i dopasowany do wystroju całej strefy dziennej.
W praktycznym zastosowaniu farby nadal trzymają się mocno, ponieważ producenci wciąż je unowocześniają, rozszerzają i ukierunkowują ich przeznaczenie, oferują w bogatej gamie kolorystycznej.
Niebanalny efekt stylizacyjny gwarantują farby dekoracyjne. Mają w składzie np. kwarc, dolomit, drobinki aluminium, brokat, włókna celulozy lub bawełny. Mogą doskonale imitować powierzchnię kamienia, betonu, metalu, tkanin, drewna itp. Słowem - tworzą powłoki o dowolnej fakturze i są w stanie nadawać ścianom różne stopnie połysku, np. głęboki mat, albo odwrotnie - pełny połysk (obecnie chętnie wybiera się modne odcienie złota, srebra, miedzi).
Efekt wow zapewni pomalowanie ścian transparentną farbą z brokatem lub hologramami, które uwidocznią się w promieniach słońca, lub po zapaleniu lamp. Natomiast dzięki farbom fosforyzującym naniesione na ścianach wzory bądź napisy mogą świecić w ciemności, nadając aranżacji nowe oblicze (zawierają pigmenty absorbujące promienie świetlne).
Jeżeli na ścianach są zwykłe powłoki akrylowe czy lateksowe, to można je odświeżyć w prosty sposób - nanieść na nie specjalny lakier, bejcę albo wosk. Zabieg powoduje zwiększenie połysku, pogłębienie koloru, powiększenie optyczne pomieszczenia, ochroni powierzchnię przed kurzem i zabrudzeniami.
Wyrazista faktura powstanie po użyciu farby strukturalnej. Przeważnie kładzie się ją na jednej przegrodzie pionowej, lub tylko na jej fragmencie (zaleca się nie korzystać z tej ozdoby na zbyt dużym obszarze ścian, gdyż chropowata powierzchnia z głęboką fakturą zbiera kurz). Do nanoszenia takich farb przygotowano wiele narzędzi.
Ogólnie ujmując - do gęstych mas malarskich przewidziano pace zębate, kielnie, grzebienie, szczotki, natomiast do rzadkich - pędzle, wałki, gąbki, szmatki. Poszczególne techniki aplikacji odpowiednio nazwano. Do niedawna najpopularniejszą z nich była tzw. przecierka (farbę rozcierano pędzlem, gąbką lub szmatką). Obecnie modne są struktury szczotkowane (powłokę nakłada się kolistymi ruchami przy użyciu szczotki ryżowej) oraz z fakturą na grzebień (przy wykorzystaniu pacy zębatej).
Funkcjonalny hit w niektórych salonach to powłoka z farby projekcyjnej, umożliwiająca oglądanie filmów z rzutnika bez rozwijania specjalnego ekranu. Poprawia ona parametry obrazu, zwiększa kontrast, wiernie odwzorowuje barwy. Zwykle występuje w kolorze białym, szarym lub czarnym. Sprzedaje się ją w komplecie z podkładem, a oba wyroby nanosi na gładkie i białe podłoże.
Farby tablicowe i magnetyczne wykorzystuje się w tym miejscu strefy dziennej, w którym chce się zmienić właściwości ścian.
Tablicowe tworzą matową powierzchnię superodporną na zmywanie, można po niej pisać kredą albo specjalnymi pisakami do tablic. Gęste, lecz łatwe do nałożenia, emulsje występują w kolorze czarnym, grafitowym, granatowym, czerwonym.
Farby magnetyczne przyciągają magnesy z ozdobami, karteczkami. Dzieje się tak za sprawą dodania do masy malarskiej drobinek żelaza. Powłoka tym lepiej działa, im większa jest liczba warstw. Ale uwaga - z reguły są to farby podkładowe, więc na nie trzeba nanieść np. emulsję akrylową, lateksową. Z wierzchu może być również powłoka tablicowa, wtedy osiąga się efekt 2 w 1.
Trudno je pominąć podczas wykańczania ścian w salonie. Do tego pomieszczenia przeznacza się głównie emulsje akrylowe, lateksowe, ceramiczne. Spoiwem w farbach akrylowych są żywice poliakrylowe. Właściwości takiej powłoki to zwiększona zdolność krycia, znakomita przyczepność i elastyczność, duża wydajność, szybkie schnięcie.
Farby lateksowe są nieco droższe od akrylowych, ale dają powłokę trwalszą, bardziej elastyczną i odporną na wilgoć, ścieranie, uszkodzenia mechaniczne. Wytrzymują szorowanie na mokro lub sucho. W procesie produkcji bywają dodawane do obu rodzajów emulsji różne elementy, np. cząsteczki ceramiczne (które zwiększają odporność na szorowanie i na zabrudzenia), albo srebro (działające bakteriobójczo i jako naturalna ochrona przed rozwojem pleśni i innych grzybów).
Malując ściany, dzięki odpowiedniemu zestawieniu kolorów farb można optycznie zmienić proporcje salonu (uzyskać wrażenie jego podwyższenia lub obniżenia, zwężenia i wydłużenia - podstawowa zasada mówi, że ciemne i ciepłe barwy zmniejszają pomieszczenie, a jasne w zimnym odcieniu powiększają).
Należy pamiętać, że kolory wpływają na samopoczucie domowników, niektóre pobudzają do aktywności, inne sprzyjają relaksowi i wyciszeniu. Jeżeli na półce w sklepie nie znajdziemy wybranego rodzaju farby w pożądanym odcieniu, możliwe jest skorzystanie z usługi sporządzenia koloru na miejscu w hipermarkecie budowlanym.
Stopień połysku ma znaczenie przy użytkowaniu i pielęgnacji powłok. Matowe maskują nierówności na ścianach, lecz są mniej odporne na ścieranie. Natomiast te z połyskiem - mniej się brudzą i łatwiej je umyć, mają intensywniejsze barwy, powiększają pomieszczenia. Najlepszy efekt osiąga się na powierzchniach równych i gładkich, a nie chropowatych (uwypuklone zostają wszelkie niedoskonałości podłoża).
Fakturę powłoki można regulować, stosując specjalne rodzaje farb (np. strukturalną, mozaikową), ewentualnie odpowiednie wałki do malowania (wałek z krótkim włosiem nadaje gładkość powierzchni, z długim - efekt skórki pomarańczowej). Decydując się na powłoki fakturowane, trzeba wziąć pod uwagę, że zbierają kurz, ich pielęgnacja jest trudniejsza, podczas aplikacji zużyje się więcej emulsji.
Prace przygotowawcze zaczyna się od zabezpieczenia krawędzi (okien, drzwi) taśmami malarskimi oraz od przykrycia mebli folią, a posadzki - np. kartonem z rolki.
Nowe tynki mineralne, gładzie gipsowe i powierzchnie z płyt g-k powinno się zagruntować specjalnym preparatem.
Przy odnawianiu pomalowanych ścian, należy usunąć poprzednie warstwy farb, zaszpachlować ubytki i przeszlifować papierem ściernym. Miejsca zaatakowane przez pleśń i inne grzyby trzeba dokładnie oczyścić i nasączyć preparatem grzybobójczym. W celu zlikwidowania osadów tłuszczu, nikotyny i sadzy, powierzchnie myje się wodą z detergentem. Jeśli mimo to nie znikną, przegrody pokrywa się specjalną farbą izolującą (inaczej przebarwienia mogą przebijać spod nowej warstwy farby).
Nakładanie farb. Jeżeli powierzchnia ściany jest równa, gładka, odtłuszczona i sucha, to wyroby gęste, przeznaczone do jednokrotnego malowania, nanosi się przy pomocy wałka (rozprowadza on emulsję bardziej równomiernie niż pędzel i bez smug). Rzadsze produkty, przewidziane do dwukrotnego malowania, można aplikować wałkiem i pędzlem.
Mogą stanowić subtelne tło efektownych mebli, albo odwrotnie - same przykuwać uwagę mocnym, wyrazistym dekorem. Stosując je, szybko osiąga się metamorfozę ścian w salonie. Perfekcyjnie odwzorowują rozmaite materiały, jak drewno, beton, kamień, tkaniny. Drukuje się na nich zdjęcia (np. miast, architektury, przyrody, ludzi), bądź kopie kultowych obrazów i ulicznych graffiti. Niektóre z nich to prawdziwe dzieła sztuki, na dodatek odporne na wilgoć i zmywanie.
Najwytrzymalszym wyrobem są tapety winylowe, najmniej trwałym - papierowe. Interesujące efekty stylistyczne zapewnia użycie tapet korkowych, tekstylnych, flizelinowych, z włókna szklanego, typu raufaza. Te ostatnie trzeba pomalować, ale doskonale imitują m.in. splot lnu, tynku strukturalnego. Flizelinowe mają od spodu podkład z flizeliny, który maskuje rysy i pęknięcia na ścianie. Fototapety najlepiej prezentują się solo, czyli tylko na pojedynczej powierzchni w salonie.
Przygotowanie podłoża. Ściana przed zastosowaniem tapety nie musi być tak idealnie gładka, jak przy powłokach malarskich. Jednak nie może mieć wyraźnych nierówności i szpar, które uwidoczniłyby się pod tapetą, albo utrudniły połączenie brytów. Pęknięcia tynków koniecznie trzeba zaszpachlować. Dobrym podłożem jest surowy, ale zagruntowany tynk, powłoka malarska, a nawet stara tapeta (dobrze przylegająca do ściany).
Układanie. Każdy producent podaje jaki klej będzie odpowiedni do danego rodzaju tapety i jak należy go nałożyć. Klej do tapet najczęściej rozprowadza się pędzlem na spodniej stronie brytu. Tapety fabrycznie wyposażone w klej zwilża się wodą od spodniej strony. Ściany pomalowane emulsją gruntuje się rozwodnionym klejem. Dociśnięcie tapety do podłoża ułatwia specjalna szczotka i wałek do krawędzi.
Nie tylko właściciele poprzemysłowych loftów lubią, gdy ściany przypominają beton. Szary kolor i surowy wygląd często mają przegrody w salonach urządzonych w innych stylach.
Do uzyskania pożądanego efektu stosuje się m.in. specjalną farbę, której powierzchnia po wyschnięciu jest nierówna z wżerami. Podobną porowatą powłokę zapewnia użycie masy tynkarskiej, w tej jednak można dodatkowo odcisnąć szablonami, przed jej wyschnięciem (w ciągu 12 h) i zabezpieczeniu specjalną bezbarwną farbą, wybrany wzór (np. słojów drewna).
Popularne są gotowe płyty z betonu architektonicznego, które przykleja się do podłoża. Proponowane są w kilku kształtach (kwadratu, prostokąta, puzzla), o przeróżnej wielkości i fakturze.
Coraz modniejsze stają się panele z drewna, tworzące na ścianie rodzaj współczesnej boazerii lub trójwymiarową ozdobę. Można kupić je jako gotowe elementy albo zamówić u stolarza na wymiar. Powstają z różnorakiego drewna krajowego bądź egzotycznego, czy też z materiałów drewnopochodnych.
Tym, których nie stać na okładzinę z drewna, producenci oferują panele z płyt MDF i LDF, wykończone drewnianym fornirem lub laminatem. Występują w bogatej gamie wzorów i w rozmaitych formatach (w sprzedaży znajdziemy kwadratowe o wymiarach 20 × 20, 30 × 30, 40 × 40 cm, panele w większych rozmiarach wykonuje się na zamówienie). Montaż jest prosty - na specjalny klej.
Panele 3D z gipsu to interesująca i nieco tańsza kontrpropozycja, w porównaniu z drewnem. Elementy przykleja się (klejem gipsowym) pojedynczo albo po kilka sztuk, uzyskując ozdobną sekwencję, albo pokrywa nimi całą wybraną ścianę w salonie. Płyty białe zwykle maluje się po ułożeniu, ewentualnie dobiera do wystroju wyroby fabrycznie zabarwione w masie.
Panele tapicerowane już dawno weszły na salony z sypialni, ponieważ powszechnie docenia się ich walory dekoracyjne i właściwości tłumienia dźwięków. Można je kupić jako elementy gotowe, bądź wykonać samodzielnie (składają się z płyty drewnopodobnej, na której przyczepia się gąbkę tapicerską i obija tkaniną obiciową). Montaż polega na przytwierdzeniu paneli do rusztu z drewna, przykręconego do ściany.
Oprócz paneli ściennych, do wykończenia przegród w salonie właściciele domów chętnie stosują płyty z ceramiki, gresu, kamienia, szkła, tworzywa sztucznego, korka. Wybranymi produktami pokrywają całe ściany lub ich fragmenty.
Wyroby z kamienia i ceramiki mają różne rozmiary - od drobnej mozaiki (2 × 2 cm), po płyty o powierzchni 1 m2 i większe. Jednak ułożenie tych dwóch ostatnich nie jest łatwe i należy to zlecić dobremu fachowcowi, który poradzi sobie z ich dużymi rozmiarami i ciężarem.
Grubość mozaiki ceramicznej i szklanej to zwykle 0,5-0,6 cm, gresu 0,8 cm, okładzinowych płyt z kamienia nieco więcej. Kamień jest drogi, dlatego często zastępuje się go imitacjami z gipsu. Duży potencjał dekoracyjny mają również panele ścienne z PVC i pianki poliuretanowej.
Moduły z korka kupuje się w postaci płytek o wymiarach 30 × 30 albo 30 × 60 cm. Tłumią one hałas i ocieplają przegrodę, wykazują właściwości antyelektrostatyczne oraz odporność na wilgoć i korozję biologiczną (nie przylegają do nich drobinki kurzu ani zarodniki grzybów).
Układanie. Panele z drewna montuje się na drewnianych łatach, które zawsze ustawia się prostopadle do paneli. Elementy z kamienia, ceramiki, szkła, gipsu, tworzywa sztucznego i korka przykleja się do odpylonej ściany odpowiednim klejem, do tego materiału.
Lilianna Jampolska
Na zdjęciu otwierającym: Efekt betonu można uzyskać malując ściany specjalną farbą. (fot. Unicell)
2
