Ile miejsca zajmą schody?

Ile miejsca zajmują schody?

W zależności od rodzaju biegu, schody służące do pokonywania tej samej wysokości, zajmują różną przestrzeń. Podajemy przykłady różnych wariantów przy założeniu, że stopnie mają ok. 1 m szerokości.

Schody jednobiegowe proste - ok. 4 m². Są najwygodniejsze, nieskomplikowane i przez to dość tanie, ale liczba ich stopni nie może przekroczyć 17. Dobrze sprawdzają się podczas wnoszenia mebli, ale trudno je zmieścić w małym domu (ze względu na bardzo długi bieg);

Schody kręcone - ok. 3 m². Mogą być rozwiązane na planie koła lub kwadratu - najczęściej z koncentrycznie umieszczonym słupem nośnym. Są chętnie stosowane w przypadku remontów, w miejscach gdzie wcześniej nie było klatki schodowej. Krzywoliniowe schody kręcone są wygodne tylko wtedy, kiedy mają dość dużą szerokość biegu;

Schody mieszane jednobiegowe - 4,49 m². Dodając stopnie klinowe (trójkątne) oszczędzamy miejsce, ponieważ bieg staje się nieco krótszy. Trzeba jednak pamiętać, aby szerokość stopnia klinowego nie była mniejsza niż 25 cm w odległości ok. 40 cm od poręczy balustrady wewnętrznej

Schody proste dwubiegowe - ok. 5,50 m². Najczęściej spotykane w domach mieszkalnych. Złamanie ich długości w dwa biegi skraca o połowę długość schodów, dwukrotnie poszerzając klatkę. Aby nie było kłopotów z wnoszeniem mebli, warto wykonać spocznik znacznie szerszy niż to przewidują normy;

Schody krzywoliniowe wachlarzowe - ok. 7 m². Bardzo efektowne, ale sprawdzają się jedynie w dużych, otwartych wnętrzach.

Krzywoliniowe schody dwubiegowe wachlarzowe - 7,18 m². Bardzo efektowne, sprawdzają się w dużych, otwartych wnętrzach. Krzywoliniowe schody dwubiegowe są doskonałą ozdobą salonu.

Krzywoliniowe schody jednobiegowe o dowolnym kształcie - 3,69 m². Najwygodniejsze do usytuowania w domu, dają architektom największą swobodę projektową.

Krzywoliniowe schody kręcone - 5,3 m². Mogą być rozwiązane na planie koła lub kwadratu - najczęściej z koncentrycznie umieszczonym słupem nośnym. Są chętnie stosowane w przypadku remontów, w miejscach gdzie wcześniej nie było klatki schodowej. Krzywoliniowe schody kręcone są wygodne tylko wtedy, kiedy mają dość dużą szerokość biegu.

Co decyduje o wygodzie korzystania ze schodów?

O wygodzie korzystania ze schodów decyduje:

• kształt (proste, zabiegowe, ze spocznikiem lub bez);
• wysokość i szerokość stopni;
• szerokość biegu;
• umiejscowienie (w holu, w salonie, w oddzielnej klatce schodowej).

Komfortowe i najłatwiejsze do wykonania są schody jednobiegowe oraz dwubiegowe ze spocznikiem. Zgodnie z przepisami, maksymalna wysokość stopni prowadzących do pomieszczeń mieszkalnych to 19 cm. Jednak najwygodniejsze są schody o wysokości do 17 cm. Stopnie muszą przy być dostosowane do przeciętnej długości kroku (60-65 cm) i spełniać warunek:

2 x h + s = 60÷65 cm, gdzie
h - wysokość stopnia;
s - szerokość stopnia.

Przy maksymalnej wysokości (19 cm) szerokość powinna więc wynosić od 22 do 27 cm.

Minimalna szerokość biegu to 80 cm (najlepiej gdy mają ok. 100 cm). Przynajmniej tyle musi mieć też spocznik. To jednak minimum i na takich schodach jest zbyt wąsko, by się minąć, trudno także wnosić duże przedmioty (np. meble).

Uwaga! Szerokość schodów mierzy się pomiędzy balustradami, na rzeczywistą szerokość biegu wpływa więc ich kształt i sposób zamocowania.

Jak zaprojektować i z czego wykonać schody w salonie?

Schody w salonie to zawsze raczej spory element. Sztuką jest zaprojektowanie i wykończenie ich w taki sposób, aby nie stanowiły zbyt przysadzistego obiektu - wątpliwej dekoracji. Widać je bowiem z każdego miejsca tego pokoju. Przede wszystkim nie można zapominać o ich podstawowej funkcji komunikacyjnej - muszą być wygodne i bezpieczne.

Decydując się na takie rozwiązanie, warto jednak pamiętać, że usytuowanie schodów w otwartej przestrzeni, niestety, oznacza poprowadzenie przez salon szlaku komunikacyjnego i przenoszenie się dźwięków przez otwór w stropie - oglądanie telewizji, słuchanie muzyki czy wieczorne biesiadowanie z gośćmi może przeszkadzać śpiącym na piętrze dzieciom i seniorom.

Przy projektowaniu pomocny będzie, oczywiście, architekt, ale największe doświadczenie w tej materii mają stolarze i producenci, oferujący schody na zamówienie.

Zanim jednak zaangażujemy któregoś z nich, poszukajmy inspiracji na forach budowlanych i wnętrzarskich oraz na stronach producentów takiego wyposażenia. Pozwoli to sprecyzować oczekiwania, które potem zweryfikuje fachowiec. Oceni, czy wybrany kształt i wielkość schodów da się wykonać w konkretnym domu, a cała konstrukcja będzie wygodna i bezpieczna również dla dzieci i seniorów. Dobierze materiały, określi też koszt i termin realizacji zamówienia.

W obecnej sytuacji na sprawdzonych fachowców czasem trzeba poczekać nawet kilka miesięcy i kolejne 2-3 na wykonanie zamówienia. Dobrze więc o tym wyposażeniu pomyśleć na wczesnym etapie wykańczania wnętrz.

Wnętrzarskie trendy obejmują także schody. Od lat modne jest drewno. Oprócz niego w nowoczesnych przestrzeniach króluje metal i szkło, coraz rzadziej kamień. Do wyboru są konstrukcje jednobiegowe, dwubiegowe, zabiegowe albo kręcone. Raczej unika się stawiania w salonie masywnej konstrukcji z betonu, a stosuje lekkie i bardziej finezyjne ich warianty, np. ze stali, drewna.

Zwolennicy tradycyjnej stylistyki, dysponujący sporą powierzchnią na parterze, decydują się na wersje wstęgowe o wyszukanej formie, amatorzy minimalizmu i ograniczonej przestrzeni - na proste dywanowe lub kręte ażurowe (szczególnie te zajmują mało miejsca, sprawiają wrażenie wyjątkowo lekkich, ale nie są zbyt wygodne). Możliwości projektowych i realizacyjnych jest więc wiele. Ważne by kształt i sposób wykończenia zostały dobrane do stylistyki całego wnętrza.

Schody dywanowe wykonane z jasnego drewna wykończone metalową balustradą i poręczą w kolorze czarnym. (fot. Schody Domański)

Spiralne schody wykonano z drewna sosnowego, zaimpregnowanego woskiem. Artystycznie wygięte policzki (wangi) są ich największą ozdobą. (fot. L. Jampolska)

Schody spiralne z płycinową balustradą i zabudową spodu. Wykonane z wędzonego dębu i malowanego drewna. (fot. Trąbczyński)

Schody drewniane

Na schody drewniane wykorzystuje się wiele gatunków tego materiału. Najbardziej eksploatowane są stopnie, dlatego powinny być wykonywane z twardego drewna drzew liściastych, jak dąb, jesion, buk. Mniej zalecany jest klon. Można również wybrać gatunki egzotyczne, np. merbau, amazak, zebrano, wenge, jatoba, mahoń czy jesion skandynawski. Odradza się natomiast użycie miękkiego drewna - świerku, sosny, meranti.

Klasyczne rozwiązanie to zastosowanie konstrukcji policzkowej. Tę najbardziej wyszukaną i efektowną mają modele wstęgowe, ale nie każdy stolarz potrafi je zrobić. Nowocześniejsze są wersje dywanowe. Z jednej strony przytwierdza się je do ściany (na stalowej konstrukcji wspornikowej), po stronie zewnętrznej montuje lekką balustradę - najczęściej z metalu (linek lub prętów) lub ze szkła. Stopnice i podstopnice z drewna unoszą się jakby w powietrzu, tworząc atrakcyjną formę, dekorującą salonową przestrzeń.

Z drewna wykonuje się też balustrady. Mogą być wypełnione prostymi słupkami o przekroju koła albo kwadratu. Popularne do niedawna tralki z wyfrezowanymi wcięciami i obłościami odeszły do lamusa.

Schody z metalu

Zaletami konstrukcji z metalu jest lekki wygląd i niewielki ciężar. Na ogół wykonuje się je ze stali nierdzewnej. Mogą mieć dowolną formę, ale najpowszechniejsze są modele kręte. Schody z metalu najlepiej pasują do wnętrz urządzonych w industrialnym lub loftowym stylu. Ze stalą dobrze komponują się stopnice z blachy nierdzewnej oraz klejonego warstwowo drewna, bądź szkła. Takie schody montuje się w już wykończonym budynku.

Metal również jest materiałem chętnie wykorzystywanym na balustrady. Kute wersje z motywami roślinnymi inspirowanymi naturą, np. listkami i kwiatami, popularne są w dużych domach urządzonych w stylu pałacowym, w nowoczesnych, minimalistycznych wnętrzach zastępowane są skromnymi formami ze stalowych linek lub metalowych prętów.

Metalowa, ażurowa konstrukcja z drewnianymi stopniami, balustradą z cienkich prętów i z drewnianą poręczą. (fot. Rintal Polska)

Kamień, konglomerat, płytki do wykańczania stopni schodów

Marmur, granit, konglomerat, kompozyt oraz gres to materiały także stosowane do wykańczania stopni schodowych. Szczególnie kamień jest bardzo trwały i odporny na uszkodzenia i zabrudzenia. Jest oferowany w kilkudziesięciu rodzajach i wybarwieniach. Niestety, jest ciężki i nie nadaje się na lekkie konstrukcje.

Konglomerat i kompozyt są mniej popularne, choć równie efektowne i trwałe. Mogą imitować kamień albo mieć jednolitą kolorystycznie powierzchnię. Płytki gresowe to najtańszy materiał wykończeniowy. Jednak na schodach krętych lub o wąskich stopniach niełatwo je ładnie ułożyć.

Szklane schody

Schody w całości wykonane ze szkła to bardzo nowatorska propozycja. Pasują do wnętrz urządzonych w stylu glamour. Na ogół projektuje się je z hartowanego szkła klejonego o grubości minimum 14 mm. Sposób zamontowania tafli zależy od kształtu schodów. Możliwe jest przytwierdzanie modułów za pomocą wkrętów bądź słupków ze stali nierdzewnej.

Schody oraz balustrada w całości wyprodukowane ze szkła klejonego warstwowo. Metalowe są tu jedynie elementy mocujące. (fot. Tierspol)

Dopełnieniem takich konstrukcji są balustrady, również ze szkła. Ta lekka budowa wywołuje wrażenie, jakby ten element znikał z wnętrza. W niewielkim salonie najmniej będą rzucać się w oczy, jednocześnie stanowiąc jego bardzo oryginalną ozdobę.

Tafle szkła klejonego bezpiecznego wykorzystywane są też jako balustrady schodów wykonanych z innych materiałów. Szczególnie dobrze komponują się z prostą formą wersji drewnianych. Mogą stanowić jednolitą powierzchnię lub być dzielone drewnianymi lub metalowymi słupkami.

Joanna Dąbrowska