W pewnych przypadkach, standardowe aparaty zabezpieczające mogą zapewnić wystarczającą ochronę, ale czasami nie są w stanie wykryć niebezpiecznego łuku elektrycznego. Detektory zwarć łukowych (AFDD – z ang. Arc Fault Detection Device) eliminują tą niedoskonałość dzięki spełnieniu wysokich wymagań funkcjonalnych, określonych w normie produktowej PN-EN 62606. Nowe aparaty zabezpieczające DX3 Stop Arc firmy Legrand to odpowiedź na powyższe wymagania.
DX3 stop arcStatystyki prowadzone przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej pokazują, że średni procentowy udział pożarów pochodzenia elektrycznego we wszystkich pożarach budynków za lata 2000-2018 wynosi ok. 20%. Pomimo odnotowanego spadku w 2016 roku, od dwóch ostatnich lat wartość ta ponownie rośnie.
W Stanach Zjednoczonych, gdzie ryzyko pożarowe jest bardzo wysokie ze względu na wykorzystywane materiały budowlane, już od 1999 roku stosowane są urządzenia podobne do AFDD (lokalnie nazwane AFCI) z pozytywnymi i widocznymi rezultatami - statystyki pokazują, że odsetek pożarów pochodzenia elektrycznego jest znacznie niższy niż w krajach, w których nie ma obowiązku instalowania aparatów AFDD.
W każdym kraju instalacje elektryczne podlegają normom, których celem jest zapobieganie zagrożeniom elektrycznym dzięki restrykcyjnym zasadom projektowania i instalacji przez wykwalifikowane osoby. Z czasem jednak te instalacje mogą ulegać starzeniu. Przyczyny pożarów elektrycznych są rzadko widoczne i najczęściej wynikają z przegrzewania lub łuku powstającego pomiędzy dwoma przewodzącymi częściami, ale mogą wystąpić również z innych powodów.
W niektórych przypadkach zastosowanie aparatów takich jak wyłączniki nadprądowe czy różnicowoprądowe jest wystarczające, lecz nie są one w stanie powstrzymać łuków elektrycznych każdego rodzaju. Wyłączniki różnicowoprądowe zmniejszają ryzyko wystąpienia pożaru poprzez wykrywanie prądu płynącego do ziemi. Prąd ten może wytworzyć łuk elektryczny i w konsekwencji doprowadzić do pożaru. Jednak łuki inne niż te spowodowane przez prąd doziemny nie są wykrywane.
Przyczyną ich występowania mogą być np.:
- uszkodzony kabel zasilający urządzenia przez jego nadmierne wyginanie lub rozciąganie,
- przypadkowe uszkodzenia izolacji przewodów podczas ich łączenia lub podczas wiercenia otworów w ścianach,
- uszkodzone gniazda wtyczkowe,
- poluzowane połączenia zacisków,
- starzenie materiałów izolacyjnych,
- uszkodzenia spowodowane czynnikami zewnętrznymi (promieniowanie UV, wibracje, wilgoć, gryzonie).
W takich przypadkach mogą występować niebezpieczne łuki szeregowe (na jednym przewodzie) lub równoległe (między dwoma przewodami) o niskiej intensywności, które przy regularnym występowaniu mogą doprowadzić do zapłonu.
Z tego typu zagrożeniami doskonale radzą sobie nowe aparaty zabezpieczające typu AFDD – Detektory zwarć łukowych DX3 Stop Arc firmy Legrand, których celem jest wykrycie i wyłączenie uszkodzonego obwodu, eliminując ryzyko pożarowe. Aparaty te mają układ mikroprocesorowy, zdolny do analizowania w czasie rzeczywistym wielu sygnałów elektrycznych i odróżnienia charakterystyk łuków szeregowych, równoległych i doziemnych od częstych, niegroźnych zakłóceń występujących np. podczas załączania obciążeń takich jak wiertarki lub odkurzacze. Dzięki temu aparaty DX3 Stop Arc nie powodują niepotrzebnych, przypadkowych wyłączeń.
Detektory zwarć łukowych Legrand to urządzenia kombinowane, łączone fabrycznie w dwóch wersjach:
- AFDD zintegrowane z wyłącznikiem nadprądowym (MCB), zapewniające ochronę przed skutkami zwarć łukowych, przeciążeń oraz zwarć
- AFDD zintegrowane z wyłącznikiem różnicowonadprądowym (RCBO), zapewniające ochronę przed skutkami zwarć łukowych, przeciążeń, zwarć oraz upływu prądu.
Fabryczne połączenie tych funkcji gwarantuje wysoką jakość zestawu i pozwala uniknąć jakichkolwiek błędów, które mogłyby powstać przy samodzielnym montażu. W porównaniu do standardowych wyłączników nadprądowych i różnicowonadprądowych, jednofazowych zestaw z AFDD zajmuje tylko 1 dodatkowy moduł, dzięki czemu nie wymaga dużo więcej miejsca w rozdzielnicy w przypadku wymiany standardowych aparatów na nowe urządzenia z detektorem zwarć łukowych.
Moduł odpowiedzialny za wykrywanie niebezpiecznych łuków elektrycznych wyposażony jest w diodę sygnalizacyjną LED, informującą o stanie pracy urządzenia (wbudowana funkcja dziennego auto-testu kontroluje stan pracy modułu AFDD) oraz wskaźnik mechaniczny zadziałania w przypadku wykrycia zwarcia łukowego.
W ofercie znajdziemy aparaty na prądy znamionowe od 10 do 20 A o charakterystykach B i C i znamionowym prądzie różnicowym 30 mA typ A (wersja z RCBO). Zdolność zwarciowa dla wersji z wyłącznikiem nadprądowym to 6000 A wg. PN-EN 60898-1 oraz 10 000 A wg. PN-EN 61009-1 dla wersji z wyłącznikiem różnicowonadprądowym.
Aparaty zasilane są od dołu i można je przyłączać przy pomocy dedykowanych szyn łączeniowych - sztyftowych lub grzebieniowych (wersja z RCBO). Detektory DX3 Stop Arc są kompatybilne ze stykami pomocniczymi i wyzwalaczami, wspólnymi dla aparatów zabezpieczających serii TX3/DX3 Legrand.
Najnowsza norma instalacyjna PN-EN 60364-4-42 wprowadza urządzenia typu AFDD i zaleca ich stosowanie szczególnie w budynkach:
- z pomieszczeniami sypialnianymi,
- o podwyższonym ryzyku pożarowym ze względu na typy materiałów przetwarzanych lub przechowywanych wewnątrz nich (stodoły, warsztaty stolarskie, zakłady papiernicze, itp.),
- wykonanych z łatwopalnych materiałów budowlanych (np. budynki drewniane),
- o konstrukcji łatwo rozprzestrzeniającej ogień (np. wieżowce),
- gromadzących dobra kulturowe (muzea, galerie, itp.), głównie jako zabezpieczenia indywidualnych gniazd wtyczkowych 2P+Z.
Zaleca się stosowanie tych aparatów przy remontach każdej instalacji elektrycznej.
źródło i zdjęcie: Legrand