24.07.2025 
17-22 minuty 
Systemy rynnowe 
61 891 10 00 
Dobieżyńska 43 64-320 Buk 
Rozszczelnianie miast i nowe podejście do zarządzania wodą
Na Szczycie Wód ONZ w 2023 roku zwrócono uwagę, że ochrona zasobów wodnych i ich odpowiedzialne zarządzanie to wspólne dobro całej ludzkości. To ważne stwierdzenie wynika z rosnącego wpływu zmian klimatycznych na stan wód – zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej. Już dziś zasoby te są dalekie od ideału, a skutki odczuwają również mieszkańcy miast. Przestarzałe systemy kanalizacyjne nie radzą sobie z nowymi wyzwaniami, a miasta – w zależności od swojej wielkości i położenia – zmagają się z takimi problemami jak:
- coraz silniejsze i groźniejsze dla zdrowia miejskie wyspy ciepła,
- susze prowadzące do obumierania zieleni i spadku bioróżnorodności,
- powodzie błyskawiczne, zagrażające zarówno życiu, jak i dobytkowi mieszkańców.
W takiej rzeczywistości zabetonowane i uszczelnione przestrzenie miejskie okazują się coraz mniej odporne na zmiany klimatu – a przez to mniej przyjazne do życia.
– Miasta rozrastają się, co potęguje wyzwania, które stoją przed ich włodarzami, urbanistami i mieszkańcami. Na szczęście mamy coraz więcej możliwości i rozwiązań, dzięki którym możemy modyfikować środowiska miejskie, aby komfort życia w nich był utrzymany na dobrym poziomie. W kontekście lokalnym ważne jest przewartościowanie dotychczasowych rozwiązań urbanistycznych, odejście od betonowo-asfaltowych nawierzchni na rzecz zielono-niebieskich przestrzeni, które mają potencjał do zatrzymywania wody, oczyszczania powietrza i chłodzenia miejskich wysp ciepła. Innymi słowy, musimy spojrzeć na nowo na obecność i rolę wody w mieście. Powinniśmy traktować ją jako zasób i lepiej nią zarządzać – mówi Agnieszka Wrzesińska, Menadżer Produktu z Wavin Polska, producenta m.in. systemów do innowacyjnego zarządzania wodą.
Rozwiązania dla miast przyszłości
W obliczu nasilających się zjawisk ekstremalnych dotychczasowe – często przestarzałe – systemy miejskie okazują się niewystarczające. Projektowane dekady temu, nie były przygotowane na tak dynamiczne zmiany klimatyczne. Dlatego dziś kluczowe staje się ich przeprojektowanie i modernizacja. Obejmuje to zarówno unowocześnianie systemów odbioru wód opadowych, jak i rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury oraz ograniczanie nadmiernie utwardzonych powierzchni.
Wdrażanie rozwiązań opartych na naturze – takich jak ogrody deszczowe, zielone dachy czy nawierzchnie przepuszczalne – pozwala tworzyć tzw. „miasta gąbki”. Dzięki temu przestrzeń miejska staje się bardziej elastyczna i odporna na skutki zmian klimatycznych, skutecznie zatrzymując i wykorzystując wodę tam, gdzie spada.
Współczesne systemy gospodarowania wodą opadową są znacznie bardziej zaawansowane niż tradycyjne rozwiązania. Cechuje je większa wydajność, elastyczność oraz lepsze dostosowanie do aktualnych warunków klimatycznych. Dawne systemy kanalizacyjne skupiały się wyłącznie na szybkim odbiorze i odprowadzeniu wody – co dziś, w obliczu coraz częstszych i intensywniejszych deszczy nawalnych, okazuje się niewystarczające. Co więcej, szybkie odprowadzanie wody poza teren miasta prowadzi do jej deficytu i potęguje problem suszy.
W odpowiedzi na te wyzwania coraz więcej miast wdraża zielono-niebieską infrastrukturę. To podejście zakłada zatrzymanie wody w miejscu jej opadu i wykorzystanie jej tam, gdzie jest najbardziej potrzebna. Projektanci, architekci i samorządy uwzględniają dziś rozwiązania, które pozwalają wodzie wsiąkać, filtrować się i zasilać lokalny obieg przyrodniczy – zamiast po prostu uciekać do kanalizacji.
Zielono-niebieskie miasta i idea 3–30–300
Nowoczesna infrastruktura miejska to już nie tylko deszczówka odprowadzana rurami. To zintegrowany system, w skład którego wchodzą m.in. kanalizacja deszczowa nowej generacji, zbiorniki retencyjno-rozsączające, donice retencyjne na drzewa, ogrody deszczowe czy zielone dachy. Razem tworzą tzw. zielono-niebieską infrastrukturę, która łączy ze sobą dwa kluczowe elementy odporności klimatycznej: wodę i zieleń.
Korzyści z wdrażania takich rozwiązań są wielowymiarowe:
- lepsza jakość wód powierzchniowych i gruntowych,
- kontrola zanieczyszczeń i zasilanie warstw wodonośnych,
- ograniczenie lokalnych podtopień,
- poprawa mikroklimatu, jakości powietrza i gleby,
- wsparcie dla miejskiej bioróżnorodności,
- niższe koszty eksploatacyjne niż w przypadku tradycyjnych systemów.
Zielono-niebieska infrastruktura to także poprawa codziennego komfortu życia mieszkańców – więcej cienia, niższe temperatury, estetyczna przestrzeń i więcej natury w środku miasta. Idea 3–30–300, promowana przez ekspertów od urbanistyki, zakłada, że z każdego miejsca w mieście powinniśmy widzieć przynajmniej 3 drzewa, mieszkać w otoczeniu 30% zieleni i mieć park w promieniu 300 metrów. To konkretna wizja miast przyszłości – odpornych, zdrowych i przyjaznych ludziom.
Miasta gąbki – przepis na zrównoważoną przyszłość
Zwiększanie liczby drzew, rozwijanie terenów zielonych, zakładanie zielono-niebieskich dachów oraz rozszczelnianie miejskich nawierzchni to działania, które wspólnie tworzą tzw. „miasta gąbki”. Ich celem jest zatrzymywanie wody deszczowej tam, gdzie spadnie – tak, aby mogła wsiąkać w glebę i zasilać lokalne zasoby wodne. Dzięki temu opady nie są już tylko problemem wymagającym szybkiego odwodnienia, ale cennym zasobem, który można magazynować i ponownie wykorzystać.
W tak zaprojektowanej infrastrukturze miejskiej tradycyjne kanały i systemy odwodnieniowe wspierane są przez nowoczesne rozwiązania, takie jak retencyjno-rozsączające zbiorniki, zbiorniki na drzewa czy systemy oczyszczania wody opadowej. To one umożliwiają władzom miast tworzenie przestrzeni odpornych na susze, lokalne podtopienia i coraz częstsze zjawiska ekstremalne. „Miasta gąbki” pomagają także łagodzić efekt miejskich wysp ciepła i poprawiają mikroklimat, co przekłada się na wyższy komfort życia mieszkańców.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zajrzyj do „Białej Księgi Wavin” – raportu poświęconego zrównoważonemu rozwojowi miast i skutecznemu zarządzaniu wodami opadowymi w warunkach zmieniającego się klimatu. To kompendium wiedzy dla decydentów, urbanistów i wszystkich, którym zależy na przyszłości naszych miast.
źródło i zdjęcia: Wavin
Poradnik
