Program "Czyste Powietrze" zawieszony do wiosny 2025 - eksperci krytykują niespodziewaną decyzję

Kluczowe zmiany w programie

Program "Czyste Powietrze" zostaje zawieszony do wiosny 2025 roku, ale nie oznacza to całkowitego wstrzymania działań. Oto szczegóły:

• Wszystkie wnioski złożone przed datą zawieszenia zostaną rozpatrzone.
• Osoby, które zrealizowały inwestycje, ale nie zdążyły złożyć wniosków, będą mogły to zrobić po wznowieniu programu.
• Specjalny nabór wniosków dla mieszkańców terenów dotkniętych powodzią ma ruszyć jeszcze w połowie grudnia 2024 roku.

Dlaczego program został zawieszony?

Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, wyjaśniła, że obecny stan programu określono jako "odziedziczony w skrajnie nieodpowiedzialnym stanie". Według NFOŚiGW decyzję podjęto z powodu licznych nadużyć, w tym:

• Zawyżanie rachunków przez nieuczciwych wykonawców.
• Podwójne i potrójne dofinansowanie tych samych inwestycji.
• Przymuszanie beneficjentów do podpisywania pełnomocnictw przez firmy wykonawcze.
• Znikanie firm z rynku po otrzymaniu zaliczek.

Jakie zmiany wprowadzi nowa odsłona programu?

Po wznowieniu wiosną 2025 roku program "Czyste Powietrze" będzie działać na nowych zasadach:

1. Dotacje bezpośrednio dla beneficjentów: Środki finansowe będą wypłacane właścicielom nieruchomości, a nie firmom wykonawczym.

2. Limity dotacji: Ustalone zostaną maksymalne kwoty wsparcia dla poszczególnych kategorii kosztów.

3. Większa kontrola inwestycji: Nadzór nad realizowanymi projektami zostanie zaostrzony.

4. Wsparcie dla najuboższych: Program skoncentruje się na gospodarstwach domowych o najniższych dochodach.

5. Standard energetyczny: Wymagane będzie osiągnięcie określonych norm efektywności energetycznej.

Krytyka ekspertów i samorządów

Decyzja o zawieszeniu programu spotkała się z ostrą krytyką. Andrzej Guła, prezes Polskiego Alarmu Smogowego, określił zawieszenie jako "kuriozalne i skandaliczne". Michał Hetmański z Fundacji Instrat porównał sytuację do "wyłączania straży pożarnej na weekendy". Dodatkowo, Śląski Związek Gmin i Powiatów wystosował oficjalne pismo do premiera Donalda Tuska, wyrażając "stanowczy sprzeciw" wobec wstrzymania programu. Samorządowcy podkreślają, że "Czyste Powietrze" to jedyna szansa na poprawę efektywności energetycznej budynków w obliczu wysokich cen energii.

Największe kontrowersje

Najwięcej emocji budzi nagłość decyzji. Eksperci wskazują, że brak okresu przejściowego może negatywnie wpłynąć na tysiące inwestorów, którzy byli w trakcie realizacji prac lub przygotowywali dokumentację. Szacuje się, że przed zawieszeniem do programu wpływało ponad 5 tysięcy wniosków tygodniowo.

Co dalej z programem?

NFOŚiGW zapewnia, że dotychczas złożone wnioski będą rozpatrywane zgodnie z obowiązującymi zasadami, a wypłaty dotacji zostaną utrzymane. Nowa odsłona programu ma ruszyć wiosną 2025 roku, oferując beneficjentom "jasne zasady i stabilne źródła finansowania". Decyzja o zawieszeniu jest uzasadniana koniecznością uporządkowania procesu oraz zwiększenia transparentności i efektywności programu.

Podsumowanie

Program "Czyste Powietrze" stanowi kluczowy element walki z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce i poprawy efektywności energetycznej budynków. Chociaż zawieszenie budzi kontrowersje, wprowadzenie nowych zasad może przyczynić się do lepszej realizacji celów ekologicznych i zwiększenia zaufania beneficjentów. Czy jednak nagła decyzja wpłynie negatywnie na skuteczność programu w dłuższej perspektywie? Czas pokaże.

źródło: Sander System

zdjęcie: Design by Freepik