Dyrektywa EPBD bez zakazu kotłów

Dyrektywa EPBD ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii przez budynki w całej UE. Określa ona wymagania dla nowo budowanych lub remontowanych budynków zeroemisyjnych (ZEB), definiując również, jakie źródła ciepła mogą być instalowane w takich budynkach. Ze względu na pojawiające się w debacie publicznej liczne nieprecyzyjne informacje, warto bliżej przyjrzeć się tej dyrektywie.

Wbrew sensacyjnym doniesieniom medialnym, Dyrektywa EPBD nie zakazuje eksploatacji kotłów gazowych.

Głosowanie 12 marca nie wprowadziło żadnych zmian w treści Dyrektywy, którą niedawno analizowaliśmy pod kątem montażu kotłów gazowych. Dyrektywa nie zakazuje montażu kotłów.

Z satysfakcją przyjęliśmy ostateczną wersję przepisów dotyczących dopuszczalności montażu źródeł ciepła w budynkach. Unia Europejska, po długiej dyskusji, przyjęła podejście oparte na neutralności technologicznej, które nie eliminuje żadnej z dostępnych technologii grzewczych. Dyrektywa EPBD umożliwia państwom członkowskim wybór koszyka rozwiązań najlepiej odpowiadającego potrzebom ich społeczeństw – z perspektywy dochodowej, jakości zasobów budowlanych oraz warunków klimatycznych.

Dyrektywa EPBD wyraźnie rozróżnia technologię kotłów grzewczych od paliw kopalnych, wzywając państwa członkowskie do wycofywania tych ostatnich i zastępowania ich paliwami odnawialnymi, takimi jak biometan czy biopropan.

Pierwszym krokiem w tym kierunku będzie wstrzymanie od 2025 r. dopłat finansowych do wymiany źródeł ciepła na samodzielne kotły zasilane wyłącznie paliwami kopalnymi. Nadal będzie można oferować zachęty finansowe dla systemów hybrydowych z istotnym udziałem odnawialnych źródeł energii (OZE), takich jak kombinacja kotła gazowego z kolektorem słonecznym lub pompą ciepła. Oznacza to, że program Czyste Powietrze będzie mógł finansować kotły gazowe tylko wtedy, gdy będą one współpracować z odnawialnymi źródłami energii.

W budynkach bezemisyjnych (nowych i modernizowanych po 2030 r.) nie będzie można wykorzystywać samodzielnych kotłów zasilanych wyłącznie paliwami kopalnymi, takimi jak węgiel, gaz ziemny i LPG pochodzenia kopalnego. Systemy hybrydowe, składające się z kotła gazowego i innych źródeł OZE (jak kolektory słoneczne czy pompy ciepła), będą nadal dozwolone. W budynkach ZEB będzie można instalować kotły zasilane paliwami odnawialnymi, które będą traktowane na równi z odnawialnymi źródłami energii zainstalowanymi lokalnie.

Dyrektywa EPBD wzywa również państwa członkowskie do opracowania do 2040 r. planów wycofania z rynku samodzielnych kotłów na paliwa kopalne, chociaż data ta nie jest wiążąca. Przykładem takiego podejścia może być rynek niemiecki: według uchwalonej w 2023 r. ustawy ciepłowniczej (GEG), domieszka biokomponentów w paliwie grzewczym powinna osiągnąć 30% w 2035 r., 60% w 2040 r. i 100% w 2045 r. Po tej dacie paliwa kopalne mają całkowicie zniknąć z niemieckiego rynku.

Konsumenci nie będą zobligowani do wymiany kotłów

Unia Europejska uzgodniła stopniowe wycofywanie samodzielnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi. Do końca 2024 r. Komisja Europejska wyda wytyczne dla państw członkowskich, definiujące, co powinno być rozumiane jako kocioł zasilany paliwami kopalnymi. Chociaż te wytyczne nie będą miały charakteru wiążącego, prawdopodobnie będą zawierać zalecenie dotyczące minimalnego udziału biokomponentów, który pozwoli urządzeniom grzewczym wyjść z kategorii kotłów zasilanych paliwami kopalnymi.

W przypadku istniejących budynków użytkownicy kotłów nie będą musieli wymieniać instalacji grzewczej, jeśli będzie ona umożliwiała wykorzystanie rosnącej domieszki biokomponentów, takich jak biometan czy biopropan. W świetle Dyrektywy EPBD takie kotły będą traktowane na równi z innymi urządzeniami grzewczymi zasilanymi paliwami odnawialnymi, takimi jak pompy ciepła.

Warto również pamiętać o wyłączeniach z przepisów Dyrektywy dla określonych kategorii budynków, takich jak domki letniskowe, budynki historyczne, obiekty kultu religijnego, warsztaty, niemieszkalne budynki rolnicze i budynki wojskowe. Te budynki nie będą musiały spełniać kryteriów budynków bezemisyjnych.

Obiekty wyłączone z Dyrektywy EPBD. Źródło: Rada Unii Europejskiej

Państwa członkowskie w negocjacjach jednoznacznie odrzuciły postulat pełnej elektryfikacji ogrzewania budynków mieszkalnych ze względów technicznych i finansowych. Zachowując neutralność technologiczną i dopuszczając różne nośniki energii do celów grzewczych, Dyrektywa EPBD pozwoli zoptymalizować koszty transformacji energetycznej Unii dla konsumentów.

Kluczowe znaczenie w kolejnym kroku będzie miał sposób przeniesienia relatywnie elastycznych postanowień zawartych w Dyrektywie do prawa krajowego, w szczególności do ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków.

Wniosek do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta

W związku z bezprecedensowym zalewem dezinformacji, Polska Organizacja Gazu Płynnego wystąpiła do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta z zawiadomieniem o podejrzeniu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w zakresie rozpowszechniania nieprawdziwych informacji o rzekomym zakazie wykorzystania kotłów gazowych.

Liczymy na to, że UOKiK zainteresuje się nierzetelnymi nagłówkami prasowymi typu "Kara finansowa za używanie pieca gazowego", "Zakaz pieców gazowych" czy "Zakaz ogrzewania węglem i gazem od 2025 r.", które mają na celu nastraszenie konsumentów. Tego typu przekazy medialne bazują na strachu konsumentów, próbując skłonić ich do zakupu alternatywnych rozwiązań grzewczych, co powinno zostać jednoznacznie potępione.

Zachęcamy do korzystania z rzetelnych źródeł informacji dotyczących ogrzewania budynków, takich jak strona Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych. Polecamy również naszą lutową analizę przepisów Dyrektywy EPBD.

źródło i zdjęcia: Polska Organizacja Gazu Płynnego - Związek Pracodawców