Artykuł rzuca światło na korzyści płynące z instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków, oferując czytelnikom kompleksowy przewodnik po wymaganiach formalnych, korzyściach ekologicznych i ekonomicznych oraz kluczowych kwestiach technicznych i prawnych związanych z ich projektowaniem i użytkowaniem.
Przedstawiając szczegółowe porównanie kosztów eksploatacji oczyszczalni i tradycyjnego szamba, artykuł podkreśla, jak niewielkie inwestycje początkowe i niskie koszty bieżące mogą przyczynić się do znaczących oszczędności finansowych i korzyści dla środowiska naturalnego.
Jeżeli na terenie, na którym budowany jest dom istnieje sieć kanalizacyjna, właściciel ma obowiązek podłączenia do niej domowej instalacji. Jednak nie wszędzie taka infrastruktura jest dostępna. Obszary wiejskie i podmiejskie często nie są skanalizowane, a coraz chętniej wybierane są jako miejsce do życia. Wówczas rozwiązaniem jest wykonanie przydomowej oczyszczalni ścieków lub budowa szamba. Zdecydowanie bardziej komfortowy i tańszy w trakcie użytkowania jest pierwszy wariant.
Przy rozważaniu zbudowania oczyszczalni ścieków na własnej działce, w pierwszej kolejności należy sprawdzić w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP), czy nie ma tam zapisu zabraniającego jej wykonania albo określającego minimalną wielkość działki. Dopiero potem warto zagłębić się w temat, zwłaszcza że korzystanie z takiego systemu ma wiele zalet.
Przede wszystkim jest to ekologiczne i prawie bezobsługowe. Generuje znacznie niższe roczne koszty użytkowania (100-400 zł) w porównaniu z regularnym opróżnianiem szamba - przynajmniej raz w miesiącu płaci się za to ok. 250 zł, rocznie nawet kilka tysięcy zł. Poza tym szambo może łatwo przepełnić się i wylać, co jest traktowane jako wykroczenie i podlega karze grzywny w wysokości do 5000 zł. Z oczyszczalnią, jeśli zostanie właściwie wykonana, nie będzie takich problemów.
Niskie wydatki na eksploatację oczyszczalni oznaczają krótki okres zwrotu inwestycji - średnio po trzech latach.
Ponadto koszt budowy najprostszych wariantów jest podobny do kosztu osadzenia szamba. Niekiedy można go dodatkowo zmniejszyć, starając się o dofinansowanie inwestycji ze środków samorządowych (lub unijnych).
Zasada działania przydomowej oczyszczalni ścieków polega na wywołaniu wewnątrz instalacji intensywnych procesów biologicznych, w wyniku których ścieki rozkładane są na proste i nieszkodliwe dla środowiska naturalnego związki mineralne, które można odprowadzać do gruntu, rowu melioracyjnego, a w oczyszczalniach biologicznych - wykorzystać do mycia samochodu i do podlewania ogrodu.
Jakie wymogi formalne trzeba spełnić?
Poza sprawdzeniem zapisu w MPZP, do zaprojektowania i wykonania oczyszczalni należy się przygotować, poznając obowiązujące przepisy. Zgodnie z Prawem Budowlanym, do budowy oczyszczalni o wydajności do 7,5 m3 na dobę nie jest potrzebne pozwolenie na budowę, wystarczy zgłoszenie zamiaru jej wykonania w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta, a po upływie 21 dni i nie później niż po dwóch latach - rozpoczęcie jej realizacji. Do zgłoszenia trzeba dołączyć szkice i rysunki, mapkę z lokalizacją oczyszczalni, jej opis techniczny oraz dokument potwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością.
Proces budowy należy zakończyć inwentaryzacją powykonawczą oraz zawiadomić o tym ten sam urząd.
Innym sposobem jest wpisanie założenia oczyszczalni do projektu budowlanego domu jako rozwiązanie kwestii gospodarki ściekami. Dzięki temu - po uzyskaniu pozwolenia na budowę - automatycznie otrzymamy zgodę na montaż oczyszczalni ścieków.
Czy na każdej działce można wykonać oczyszczalnię?
Decydującym parametrem jest jakość gruntu. Trzeba więc zlecić przeprowadzenie badania geotechnicznego, żeby sprawdzić właściwości podłoża i jego przekrój, a także poziom wód gruntowych. Zgodnie z przepisami, poziom wód gruntowych powinien znajdować się co najmniej 1,5 m poniżej planowanych rur drenarskich. Jeżeli występują one zbyt wysoko, można wykonać instalację z podniesionym kopcem filtracyjnym i przepompownią.
Na małych działkach, na których między osadnikiem gnilnym a studnią (własną i sąsiadów) nie udaje się zachować minimalnej odległości 15 m, albo odległości 30 m między odbiornikiem oczyszczonych ścieków a studnią, wykonanie oczyszczalni nie będzie możliwe. Dystans do innych obiektów na posesji również regulują przepisy.
Co istotne, obowiązek zachowania odległości dotyczy nie tylko naszej działki, ale też sąsiednich. I tak na przykład system rozsączania oczyszczonej wody do gruntu (studnia chłonna bądź dreny) musi sięgać nie bliżej niż 30 m od ujęcia wody pitnej. Ponadto sama oczyszczalnia powinna znajdować się w odległości 2 m od sąsiedniej działki i drogi, 3 m od drzew i krzewów oraz 1,5 m od wodociągu i gazociągu.
Czy warto ubiegać się o dofinansowanie?
Przy planowaniu inwestycji należy dowiedzieć się o możliwość uzyskania dotacji ze środków gminy lub starostwa. Szczegółowymi informacjami dysponuje miejscowy wydział ochrony środowiska. Koszt inwestycyjny można także zmniejszyć, korzystając z dotacji ze środków unijnych albo NFOŚiGW.
Jednak trzeba liczyć się z tym, że w każdym przypadku dofinansowanie jest inne, np. obejmuje tylko wykonanie wybranych rodzajów oczyszczalni lub dotyczy wyłącznie dopłaty do kredytu bankowego.