Na złożach biologicznych odbywa się podobny proces, jak w rzekach, gdy zanieczyszczenia dopływają do kamienistego dna. Bakterie, które rozwijają się na powierzchni kamieni, usuwają rozpuszczone zanieczyszczenia i dzięki temu oczyszczają przepływającą wodę.
Na złożu biologicznym, czyli w zbiorniku wypełnionym kruszywem lub kształtkami z tworzyw sztucznych rozwija się również błona biologiczna. Jest ona przyklejona do wypełnienia złoża. Bakterie rozmnażają się i przyklejają do poprzedniej warstwy mikroorganizmów. Dzięki temu błona staje się coraz grubsza, aż w końcu, pod wpływem siły ciężkości, odrywa się od podłoża. Proces tworzenia się błony zaczyna się od początku. Następne pokolenia bakterii rozkładają ścieki.
Oczyszczalnia z osadem czynnym działa na zupełnie innych zasadach, chociaż również jest to tlenowy proces rozkładu ścieków. W zbiorniku wypełnionym ściekami znajdują się specjalne szczepy bakterii, które nie mają zdolności przyklejania się do podłoża, ale zbijają się w tzw. kłaczki osadu, które są w ściekach zawieszone. One również odżywiają się ściekami, rozmnażają, przez co rośnie ich ilość. Ich nadmiar przepływa ze ściekami do osadnika, w którym kłaczki opadają na dno, oddzielając się od ścieków.
Redakcja BD
Na zdjęciu otwierającym: Oczyszczalnia ścieków z osadem czynnym (fot. Salher)