Czy instalacja kanalizacyjna powstaje razem z wodociągową?

Majster Guru: - Tak, a ściślej mówiąc, zwykle z tzw. rur warstwowych z tworzywa sztucznego. Mają one właściwie same zalety, bo jedyna wada to spora rozszerzalność cieplna, która powoduje, że należy im zapewnić luz na przejściach przez przegrody oraz ułożyć tak, by ewentualne różnice w długości mogły zostać skompensowane przez lekkie wygięcie sąsiadujących odcinków. Przewody stalowe wyszły już praktycznie z użycia, a rur miedzianych używa się głównie na podłączeniach do urządzeń grzewczych, a czasem przy montażu skomplikowanych fragmentów instalacji.

Trzeba pamiętać, że z miedzi nie wolno korzystać w rejonach, gdzie woda jest z natury miękka, bo wywołuje ona korozję tego materiału. A jak już jesteśmy przy poradach praktycznych - pamiętajmy, że do chwili montażu armatury wszelkie otwory przyłączeniowe instalacji wodociągowej powinny być zaślepione plastikowymi korkami, które zabezpieczą ją przed zanieczyszczeniem. Zapobiegnie to awariom armatury i zatykaniu się filtrów chroniących ją przed zanieczyszczeniami.

- Z reguły prace wykonuje się jednocześnie, lecz to zupełnie odmienne zadanie. Proszę zauważyć, że woda w rurach wodociągowych znajduje się pod ciśnieniem, popłynie więc wszędzie tam, gdzie zechcemy, rzecz jasna pod warunkiem, że przewody będą drożne. A jak przemieszczają się ścieki?

- Tak, ścieki przemieszczają się w instalacji kanalizacyjnej grawitacyjnie, niezbędne jest zatem zachowanie odpowiednich spadków przewodów - przynajmniej 2-procentowych, co oznacza 2 cm spadku na 1 metr długości rury, oczywiście w kierunku odpływu.

Z tego samego powodu, ale i dlatego, że instalacja kanalizacyjna odprowadza nie wodę, tylko ścieki, rury muszą być dość grube - od 40 mm, w wypadku przewodów służących do podłączenia umywalek, do 110 mm, w przypadku rur odprowadzających nieczystości z misek sedesowych. Powoduje to, że nie można ukryć ich w ścianach, a co najwyżej za ekranami maskującymi. Rury prowadzi się także w kanałach instalacyjnych, a w domach podpiwniczonych niemal regułą jest lokowanie ich pod sufitem w piwnicy.

Schemat instalacji kanalizacyjnej opracować musi instalator, przy czym z wymienionych wyżej względów jest to zwykle zadanie trudniejsze niż rozplanowanie przewodów wodociągowych. Podobnie jak w przypadku przewodów wodnych, instalator musi znać życzenia inwestorów w kwestii rozmieszczenia urządzeń sanitarnych, a zwłaszcza misek ustępowych, wanien i kabin prysznicowych.

Dość często ich wyobrażenia dotyczące układu łazienki czy toalety trzeba modyfikować, niekiedy nawet w dość znacznym stopniu, właśnie z tego powodu, że pogodzenie wymogu zachowania odpowiednich spadków i względów estetycznych (ukrycie rur) bywa trudne.

- Generalnie, co tu dużo gadać, okazują się mało użyteczne, choć to oczywiście do architekta należy rozplanowanie pomieszczeń w budynku tak, aby wykonanie instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej było w miarę niekłopotliwe. Niech pan spojrzy na rysunek (zdjęcie otwierające artykuł).

Podstawowe elementy instalacji kanalizacyjnej to tzw. piony, którymi ścieki płyną w dół, oraz podejścia, czyli prawie poziome odcinki przewodów łączące urządzenia sanitarne z pionami. Podejścia z zasady nie powinny być dłuższe niż 3 metry, bo to komplikuje prace przy instalacji.

- Może nie w każdym, ale taki układ pomieszczeń, aby wystarczył tylko jeden pion, zdarza się tylko w niewielkich domach, i to raczej rzadko. To ma spore znaczenie, bo piony, przynajmniej te odprowadzające ścieki z misek ustępowych, powinny też zostać wyposażone w wyprowadzone ponad dach budynku przewody napowietrzające, które zapobiegają powstawaniu podczas spływu ścieków podciśnienia, powodującego wysysanie wody z syfonów.

- Wszystkie urządzenia podłączane do instalacji kanalizacyjnej muszą zostać zasyfonowane, tzn. przyłączone za pośrednictwem wypełnionego wodą odcinka przewodu. Wyjątkiem jest miska sedesowa, w której syfon jest niejako wbudowany, bo jego zadanie spełnia odpowiednio ukształtowany odpływ. Znajdująca się w syfonach woda zapobiega cofaniu się nieprzyjemnych woni do pomieszczeń, gdyby było inaczej, musielibyśmy zapewne zrezygnować z kanalizacji.

- Cóż, czyszczenie syfonu nie należy do przyjemnych robót. Tym bardziej powinien pan wiedzieć, że syfon pod zlewem czy umywalką względnie łatwo wyczyścić, bo dostęp do niego jest na ogół dość dobry. Gorzej z syfonami na odpływach z wanny i kabiny prysznicowej - często trzeba dostawać się do nich przez małe otwory rewizyjne albo nawet demontować obudowę wanny czy kabiny. Dlatego - tu znów porada praktyczna - w wannie i kabinie radzę zamontować nowoczesne syfony, które można zdemontować i wyczyścić od góry. Naprawdę bardzo ułatwiają życie.

- Tak, zwykle stosowane są rury z tworzyw sztucznych, a najczęściej z polichlorku winylu (PVC). Są lekkie, wytrzymałe, odporne na działanie ścieków i - ze względu na gładką powierzchnię wewnętrzną - dużo mniej podatne na zatkanie niż wykorzystywane wykorzystywane dawniej rury z żeliwa.

Wadą jest spora rozszerzalność cieplna, która powoduje, że należy mocować je przy użyciu uchwytów, pozwalających na przesuwanie się, gdy pod wpływem zmian temperatury zmienia długość rury. Mocowania, szczególnie w pobliżu przyłączonych urządzeń oraz punktów węzłowych instalacji, muszą być przy tym stabilne, inaczej z czasem pojawią się nieszczelności na wykonywanych na wcisk połączeniach, co w najlepszym razie prowadzi do przedostawania się do pomieszczeń nieprzyjemnych zapachów, a w skrajnych sytuacjach grozi wyciekiem nieczystości.

To jednak problem instalatora, natomiast dla pana większe znaczenie ma słabe tłumienie odgłosów wytwarzanych przez ścieki przepływające przewodem z PVC. Dawniej pion z toalety na górze prowadzono po prostu żeliwną rurą w rogu podobnego pomieszczenia na dole i nikomu to nie przeszkadzało. Jeśli zrobimy to samo z rurą z tworzywa, to odgłosy spływających nieczystości będą irytująco głośne.

Jeżeli nie można przenieść pionu w miejsce, gdzie nie będą one nikomu przeszkadzać, pozostaje zastosowanie specjalnej rury niskoszumowej albo wygłuszenie pionu wełną mineralną i osłonięcie ekranem z płyt gipsowo-kartonowych. Ścieki z pionów spływają do rury zbiorczej i - no właśnie - musimy jeszcze raz wrócić do projektowania instalacji kanalizacyjnej.