Dom gwarantujący wygodę i ograniczenie kosztów eksploatacyjnych

Para już wcześniej mieszkała w jednorodzinnym domu, więc podczas planowania następnego, po prostu skorzystała z tamtych doświadczeń. Zgodnie z nimi (i zmienionymi oczekiwaniami), samodzielnie narysowała plan dwukondygnacyjnego budynku. Dopiero upewniwszy się, że jest dostatecznie wygodny dla przyszłych emerytów, poprosiła architektów o opracowanie projektu.

Dom z dwoma niezależnymi lokalami

Małżonkowie perspektywicznie podeszli do planowania. Nie chcieli kupować dużej działki (żeby uniknąć jej pielęgnacji) - wystarczyło, że zmieści się na niej zwarty dom oraz trochę zieleni. Z góry założyli, że sami zajmą tylko parter (w celu uniknięcia pokonywania schodów). Wyższą kondygnację przeznaczyli dla gości - oprócz sypialni urządzili tam kuchnię i łazienkę (łącznie zajmują powierzchnię 30,33 m2). Reszta to składzik, który można dostosować do potrzeb mieszkalnych.

Prostą bryłę domu przykrywa dwuspadowy dach o nachyleniu 45°, dogodnym do pracy ogniw fotowoltaicznych. Właściciele założyli je 3 lata po przeprowadzce, lecz już w fazie projektu przygotowali na nie miejsce na południowej połaci. W upalne dni, na przeszkleniach od słonecznej strony, opuszczają podtynkowe rolety zewnętrzne, jako wsparcie instalacji z klimatyzatorem.

Jeśli w przyszłości zajdzie taka potrzeba, to przy oknie balkonowym (w bocznej ścianie) zamontują zewnętrzną windę, która ułatwi rodzicom dostanie się do aneksu gościnnego na poddaszu. Głównie z tego powodu zrezygnowali z balkonu. Ściany przykryli trwałym tynkiem silikonowym.

- Urządzenie oddzielnych "mieszkań" wzięło się z tego, że chcemy zachować prywatność, nawet gdy np. wprowadzą się do nas rodzice - opowiada Monika. - Seniorzy mogą niedługo wymagać stałej opieki, którą pragniemy im zaoferować. W dalszej perspektywie czasu liczymy się z zatrudnieniem stacjonarnej opiekunki dla nas samych. Przestrzeń na górnej kondygnacji może również wykorzystać córka, która dopiero zaczęła dorosłe życie. Słowem - ważnych powodów takiego zorganizowania układu pomieszczeń było kilka.

Mieszkając teraz wygodnie na parterze i mając w odwodzie dobrze wyposażone poddasze, ze spokojem czekamy na rozwój wypadków. W stosunku do poprzedniego domu zmieniło się to, że obecnie sami użytkujemy o połowę mniejszą powierzchnię, co jest korzystne przy sprzątaniu i ogrzewaniu (ogrzewany aneks na górze celowo zajmuje tylko mniejszą część poddasza, więc koszty jego utrzymania nie obciążają nas nadmiernie). Maksymalnie zwarliśmy wnętrze, żeby ograniczyć niepotrzebne dreptanie. Mąż obrazowo to ujął, mówiąc, że układ jest wygodny dla starszych ludzi, gdy odkurzacz dociera wszędzie po włączeniu kabla do jednego gniazda.

W porównaniu z poprzednią, obecna przestrzeń jest mniej otwarta, za to przytulniejsza. W nowej kuchni nie mogliśmy się obyć bez dużej ilości blatów i szafek (zastosowaliśmy ergonomiczny wariant w kształcie litery U) i spiżarni na drodze z garażu do kuchni. Położyliśmy szczególny nacisk na przestronność i wygodę w naszej łazience. Wydzieliliśmy w niej 3 strefy - obszerny prysznic typu walk-in, miejsce z wanną, przylegającą pralnię. Klatkę schodową rozmyślnie poprowadziliśmy z holu, w celu zapewnienia sobie i gościom nieinwazyjnej komunikacji.

Na zadaszony taras Monika i Rafał przeznaczyli 15 m2 i wykończyli posadzkę płytami betonowymi (identycznymi, jak na podjeździe i ścieżkach). W przypadku tarasu i ganku, celowo nie zaprojektowali schodów, chcąc uniknąć barier architektonicznych.

Słupy podporowe zaprojektowali na tarasie i na ganku. Na tym drugim dodali przy nich niskie ścianki, chroniące główne wejście przez zacinającym deszczem i śniegiem.

Dom dostosowany do możliwości seniorów

Poprzedni dom był parterowy, o podobnej powierzchni użytkowej, co obecny, i wzniesiony w technologii lekkiego szkieletu drewnianego. Kiedy Monika i Rafał wystawili go na sprzedaż, okazało się, że wielu kupującym nie odpowiada taka technologia i od razu rezygnowali z oglądania nieruchomości.

- To dało nam do myślenia - mówi Rafał. - Choć w "kanadyjczyku" przez 20 lat mieszkało się nam dobrze, to planując obecny dom, zdecydowaliśmy się na technologię murów dwuwarstwowych (chodzi o możliwość szybkiego sprzedania, gdyby zaszła taka potrzeba). Do postawienia ścian zewnętrznych przeznaczyliśmy poryzowane pustaki ceramiczne, które ociepliliśmy warstwą styropianu grafitowego o grubości aż 20 cm (doskonała termoizolacja całego budynku była bezwarunkowo konieczna, bez względu na nieco wyższy koszt). Prostą bryłę przykryliśmy dwuspadowym dachem i zaizolowaliśmy go pianką PUR.

Połacie dachu skierowaliśmy na północ i południe, a na etapie opracowywania projektu dopilnowaliśmy, żeby miały nachylenie 45° i nadawały się do założenia ogniw fotowoltaicznych - od razu przewidzieliśmy na nie dostateczną ilość powierzchni na dachu (w strefie nad strychem), lukarnę umieściliśmy tylko w aneksie gościnnym na poddaszu. Na elewacji frontowej, od strony północnej, zastosowaliśmy jedno małe okno, a większe na elewacji południowej i zachodniej. Żona zdecydowała, że wszystkie przeszklenia (mają ciepłe ramy z PVC i 3 szyby) muszą kończyć się poniżej jej wyciągniętej do góry ręki (żeby mogła je umyć, stojąc na podłodze, a nie na stołku). Założyliśmy na nich podtynkowe rolety zewnętrzne, które po opuszczeniu o każdej porze roku tworzą dodatkową barierę termoizolacyjną. W zimie wspomaga ona gazowe c.o., w lecie - klimatyzację.

Planowanie domu rozpoczęliśmy od określenia rozmiarów prostokąta (16 × 10 m), w rzut którego wrysowaliśmy układ parteru i poddasza. Tym razem bryła miała być bardzo prosta, bez balkonów, wnęk i ryzalitów (tego rodzaju elementy miał "kanadyjczyk" i w nierównościach elewacji ciągle zbierały się pajęczyny, które musieliśmy usuwać). Wyjątek zrobiliśmy tylko w odniesieniu do ganku na froncie i tara su przy tylnej elewacji. Obie przestrzenie przykryliśmy daszkami. Przyjęliśmy, że taras przy strefie dziennej będzie mniejszy - ma 15 m2 (a nie 40 m2) i będzie miał zadaszenie. Choć początkowo żona upierała się przy budowie balkonu przy aneksie gościnnym na poddaszu, odwiodłem ją od tego zamiaru, mówiąc, że w przyszłości prawdopodobnie nie unikniemy jego remontu. Skutecznym argumentem przeciwko była też ewentualna potrzeba wykonania przy oknie balkonowym zewnętrznej windy, ułatwiającej seniorom dostanie się na poddasze.

Architektura: APP WAwa Dizajn, arch. Ewa Gołębiowska-Koszańska; Rzut parteru i rzut parteru po zmianach

Wyposażenie zmniejszające koszty eksploatacji

Monika i Rafał byli skłonni zamontować w układzie grzewczym gruntową pompę ciepła, jednak fachowcy doradzili im skorzystanie z istniejącej sieci gazowej (przyłącze do niej kosztowało zaledwie 4000 zł).

- Zaufaliśmy specjalistom i zleciliśmy im wykonanie centralnego ogrzewania opartego na kondensacyjnym kotle gazowym i podłogówce na obu kondygnacjach - mówią właściciele. - Utworzenie instalacji nie było drogie, działa ona dobrze i opłaty za gaz nie są wysokie. Jedyne, co byśmy zmienili, to wielkość zasobnika c.w.u. z 120 l na 180 l. Zapytamy jeszcze serwisanta kotła grzewczego, czy warto dodać do układu c.o. powietrzną pompę ciepła do przygotowywania c.w.u., co zmniejszy zużycie gazu z sieci. Ciągle bierzemy pod uwagę tę proekologiczną technologię.

Jeśli chodzi o ogniwa fotowoltaiczne, to o ich szybkim założeniu zaczęliśmy myśleć... po bardzo gorącym lecie w 2019 r. Pojawiła się wtedy potrzeba wyposażenia parteru w profesjonalny system klimatyzacji - dla seniorów szczególnie istotne jest uzyskanie komfortu termicznego. Samo naciąganie na oknach rolet nie dawało w pokojach optymalnej temperatury, ponadto powodowały one, że podczas słonecznych dni błądziliśmy po domu w półmroku. Klimatyzacja jest energochłonna, zatem na początku 2020 r. postaraliśmy się o zamontowanie najpierw instalacji fotowoltaicznej (o mocy 5 kW), po niej - schładzającej powietrze. Inwerterowy klimatyzator o mocy 4,5 kW może je również ogrzewać i osuszać, więc obecnie - skoro już mamy zapewnioną dostawę darmowego prądu z ogniw słonecznych - chętnie wykorzystujemy go do tego celu w tzw. okresach przejściowych.

Pomieszczenia na parterze Monika i Rafał przeznaczyli tylko dla siebie. Zwartej połączonej strefie dziennej nadali przytulny charakter, podkreślając go meblami, kolorystyką gresu na posadzce oraz laminatu na oknach. Ościeżnice okienne wykończyli obramowaniami z drewna, które ozdabiają przeszklenia (wolą je od stosowania firan). Do ogrzewania całego parteru w okresach przejściowych wykorzystują kominek, albo inwerterowy klimatyzator.

Na szerokich blatach kuchennych, ustawionych w kształt litery U, zapewnili sobie obszerną przestrzeń roboczą. Częściowo zasłonili ją podniesioną półką na półwyspie, sprytnie oddzielając strefę gotowania od jadalni i salonu.

Monika jest najbardziej zadowolona z małżeńskiego kilkuczęściowego kompleksu łazienkowego (obok sypialni i gabinetu). Zaplanowała tam duży prysznic typu walk-in, strefę z umywalką i wanną oraz przylegającą pralnię.

Właściciele, Monika i Rafał - Na postawienie i urządzenie domu przygotowaliśmy 600 000 zł i udało się nam nie przekroczyć wyznaczonego budżetu (oprócz tego za działkę zapłaciliśmy 230 000 zł). Budowę składnie przeprowadził za nas generalny wykonawca, wykorzystując własnych podwykonawców i ustalone materiały. Warto wybrać taki wariant, bo wcale nie jest droższy od metody kolejnych ekip. Podobnie dzieje się z projektem na zamówienie - sami narysowaliśmy układ pomieszczeń na papierze milimetrowym, dopiero potem współpracowaliśmy z architektami. Przy prostej bryle i układzie pomieszczeń, usługa projektowa nie jest droga.

Redaktor: Lilianna Jampolska