10 czerwca 2025 roku rząd przyjął nowelizację prawa budowlanego opracowaną przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Mają być uproszczone procedury, mniej biurokracji i skrócony czas załatwiania formalności. Pojawiły się też obiekty, których budowa nie będzie wymagała żadnych formalności.
Zmiany w prawie budowlanym - co będzie można budować bez pozwolenia?
Deregulacyjny projekt zmian w Prawie budowlanym poszerza katalog obiektów, których budowa nie będzie wymagała pozwolenia na budowę.
Do obiektów, które zbudujemy według uproszonej procedury, czyli na zgłoszenie zakwalifikowano:
- wolno stojące przydomowe schrony o powierzchni użytkowej do 35 m²,
- wolnostojące budynki użyteczności publicznej o powierzchni użytkowej do 200 m², których obszar oddziaływania mieści się na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane,
- kontenery telekomunikacyjne do 35 m² i 3 m wysokości,
- boiska i korty sportowe, które służą nie tylko rekreacji, ale także sportowi,
- przydomowe zadaszone tarasy - tarasy powyżej 35 m², ale nieprzekraczające 50 m² powierzchni zadaszenia,
- przepusty do 20 m długości i o przekroju wewnętrznym do 3 m² oraz wyloty do cieków naturalnych.
Jakie obiekty będzie można budować bez żadnych formalności?
W nowelizacji prawa budowlanego pojawiły się też obiekty, których budowa nie będzie wymagała dopełnienia żadnych formalności.
Lista obiektów, których postawienie zostało zwolnione z formalności:
- montaż mikroinstalacji wiatrowych do 3 m wysokości (instalacje wyższe, do 12 m, będą wymagały jedynie projektu architektoniczno-budowlanego),
- montaż magazynów energii do 20 kWh,
- budowa tarasu do 35 m² powierzchni zadaszenia,
- budowa basenów i oczek wodnych do 50 m².
W zestawieniu możliwości budowy bez żadnych formalności pojawiły się też drobne obiekty budowane przy boiskach sportowych, kortach, bieżniach, takie jak szatnie, małe trybuny, zadaszenia ławek. Ich realizacja będzie ograniczona względem powierzchni działki.
Żółta kartka zamiast wstrzymania budowy - nowe podejście do odstępstw od projektu
W nowelizacji ustawy Prawo budowlane wprowadzono także zapis, który ma złagodzić konsekwencje odstępstwa od dokumentacji projektowej. Dotychczas ich stwierdzenie oznaczało natychmiastowe wszczęcie postępowania administracyjnego przez nadzór budowlany oraz wstrzymanie budowy, co dla inwestorów wiązało się z konsekwencjami formalnymi i finansowymi. Nowe przepisy, a konkretnie dodany art. 51a ustawy, wprowadzają bardziej elastyczne rozwiązanie. Po stwierdzeniu nieprawidłowości inwestor otrzyma ostrzeżenie tzw. żółtą kartkę oraz nakaz od nadzoru budowlanego o dostosowanie inwestycji do projektu. Pouczenie zostanie odnotowane w protokole z kontroli i w dzienniku budowy. Inwestor zyska 60 dni na realizację zaleceń, po czym nastąpi ponowna kontrola.
Prawo budowlane 2025 - więcej inwestorów skorzysta z uproszczonej legalizacji
W nadchodzącej nowelizacji prawa budowlanego przewidziano istotne rozszerzenie tzw. uproszczonego postępowania legalizacyjnego. Nowe przepisy umożliwią zalegalizowanie obiektów budowlanych, które zostały ukończone co najmniej dekadę temu i nie spełniają dziś formalnych wymagań. To znaczące ułatwienie szczególnie dla właścicieli starszych budynków, którzy dotychczas nie mogli skorzystać z tej ścieżki.
Dotychczas uproszczona legalizacja była dostępna wyłącznie w przypadku samowoli budowlanych powstałych przynajmniej 20 lat temu, wykonanych bez pozwolenia lub zgłoszenia. Co więcej, nie obejmowała inwestorów, którzy co prawda posiadali wymagane pozwolenia, ale w trakcie realizacji dokonali istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu. Teraz - dzięki dodaniu nowego ustępu 6 do art. 50 ustawy Prawo budowlane - także oni będą mogli przejść przez uproszczoną procedurę legalizacji, o ile od zakończenia robót minęło co najmniej 10 lat.
Celem tej zmiany jest nie tylko uporządkowanie kwestii formalnych, ale przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom obiektów takich jak pensjonaty, lokale usługowe czy obiekty handlowe. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, ma to szczególne znaczenie w regionach, gdzie wciąż funkcjonuje wiele budynków wzniesionych przed laty z naruszeniem przepisów. Nowelizacja ma również wyeliminować nieuzasadnione różnice w traktowaniu właścicieli nieruchomości znajdujących się w porównywalnej sytuacji prawnej.
Przesunięty termin obowiązkowego elektronicznego dziennika budowy
W nowelizacji prawa budowlanego znalazło się także przesunięcie terminów związanych z cyfryzacją procesu budowlanego. Rząd zdecydował o wydłużeniu okresu przejściowego, w którym możliwe będzie prowadzenie dziennika budowy oraz książki obiektu budowlanego w tradycyjnej, papierowej formie. Nowy termin wdrożenia obowiązkowego elektronicznego dziennika budowy ustalono na 31 grudnia 2034 roku, czyli o pięć lat później niż pierwotnie zakładano.
Zmiany w kwalifikacji budynków - apartamenty hotelowe nie będą już mieszkaniami
Ważnym zapisem nowego prawa budowlanego jest korekta w definicji budynku zamieszkania zbiorowego. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów, do tej kategorii włączono także hotele apartamentowe, które dotąd często klasyfikowano jako budynki mieszkalne. W praktyce oznacza to, że tego typu obiekty - mimo iż pełnią funkcję zbliżoną do mieszkań - nie będą mogły być traktowane jako zabudowa mieszkaniowa w rozumieniu przepisów prawa budowlanego. Zmiana ma na celu uporządkowanie praktyki interpretacyjnej i przeciwdziałanie obchodzeniu przepisów, zwłaszcza przez deweloperów realizujących inwestycje mieszkaniowe w formie tzw. condohoteli czy aparthoteli.
Zmiany dla rolników - zbiorniki retencyjne bez pozwolenia i projektu
Nowelizacja prawa budowlanego 2025 przewiduje również korzystne zmiany dla rolników. Zgodnie z nowymi przepisami, będą oni mogli budować zbiorniki na wodę opadową i roztopową o pojemności do 30 m³ bez potrzeby sporządzania projektu budowlanego i bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Inwestycje te będą mogły powstawać jako uzupełnienie istniejącej zabudowy zagrodowej na działkach siedliskowych. Takie rozwiązanie ma ułatwić korzystanie z programów wsparcia, takich jak Moja Woda czy instrumenty finansowane z Wspólnej Polityki Rolnej.
Fot. otwierająca: Adobe Stock
Skomentuj
