Czym jest zadatek, a czym zaliczka?
Zadatek to pieniądze wpłacane jako ubezpieczenie wykonania umowy. Został zdefiniowany w kodeksie cywilnym i oznacza świadczenie pieniężne wręczane kontrahentowi podczas podpisywania umowy. Stanowi on zabezpieczenie i rekompensatę w przypadku, gdyby jedna ze stron nie wywiązała się ze swoich obowiązków.
Jeśli z umowy nie wywiąże się osoba, która wręczyła zadatek, druga ma prawo od niej odstąpić bez wyznaczania dodatkowego terminu na realizację umowy, a także zatrzymać pieniądze. Jeśli jednak z umowy nie wywiąże się strona, która zadatek otrzymała, strona wręczająca finansowe zabezpieczenie ma prawo odstąpić od umowy oraz zażądać dwukrotności wpłaconej sumy.
Realizacja umowy kończy się zaliczeniem zadatku na poczet strony, która go wręczała. Zaliczka to z kolei pieniądze wpłacane na poczet przyszłego wynagrodzenia i stanowiąca jego część. Nie jest uregulowana w żadnych przepisach, ale wypłaca się ją a conto przyszłych świadczeń na mocy umowy między dwiema stronami.
Co mają wspólnego zadatek i zaliczka?
Nie bez powodu osoby, które nie są biegłe w zawiłościach kodeksu cywilnego, często traktują zaliczkę i zadatek jako synonimy. Rzeczywiście, istnieją pomiędzy nimi pewne zbieżności. Zarówno zaliczka, jak i zadatek, to określona kwota pieniędzy, która zostaje wpłacona przez jedną ze stron podpisujących umowę na poczet usługi.
Jeśli realizacja usługi ujętej w umowie przebiegnie zgodnie z jej treścią, zadatek, podobnie, jak zaliczka zostaje zaliczony na poczet strony, która uiściła wpłatę w postaci zadatku. Podobne są również procentowe proporcje zadatku i zaliczki w stosunku do całej ceny usługi. Ani zadatek, ani zaliczka nie mogą wynosić stu procent kwoty określonej w umowie, zaś najczęściej stanowią około dziesięciu procent całkowitej ceny. Na tym jednak kończą się podobieństwa między tymi dwoma pojęciami, a jeśli diabeł tkwi w szczegółach, to w tym wypadku z pewnością są to szczegóły dotyczące różnic.
Różnice między zadatkiem a zaliczką
Gdybyśmy zakładali, że współpraca z kimkolwiek finalnie zakończy się wkroczeniem na ścieżkę wojenną, nie podpisywalibyśmy z takimi osobami umów. Dla komfortu psychicznego i finansowego zabezpieczenia, warto postarać się o konkretne zapisy w umowie. W ten sposób dochodzimy do podstawowej różnicy między zadatkiem a zaliczką. Zadatek zabezpiecza umowę, a zaliczka nie.
Dzieje się tak, ponieważ zaliczka jest wyłącznie nieformalną umową zgodnie, z którą usługodawca otrzymuje część wynagrodzenia zanim przystąpi do realizacji usług zawartych w umowie. Z kolei zadatek jest regulowany prawnie i oznacza, że jedna ze stron podczas podpisywania wstępnej umowy uiszcza wpłatę, ale również obliguje do kar pieniężnych w przypadku niewywiązania się z umowy.
Zadatek zabezpiecza obie strony - jeśli z umowy nie wywiąże się strona wpłacająca zadatek, to ta druga może go zatrzymać. Jeśli zaś z umowy nie wywiąże się strona otrzymująca zadatek, to druga strona może zażądać nie tylko zwrotu zadatku, ale również kary pieniężnej o tej samej wysokości.
Warto pamiętać o tym, że informacja o zaliczce wcale nie musi znajdować się w umowie podpisywanej przez kontrahentów, ponieważ wpłacona na konto usługodawcy kwota automatycznie się nią staje. Jeśli zaś chcemy zabezpieczyć umowę zadatkiem, informacja o tym musi się w niej znaleźć. W przeciwnym razie uiszczona kwota będzie tylko zaliczką, a w razie niepowodzenia w finalizowaniu umowy, żadna ze stron nie otrzyma zadatku ani jego dwukrotności.
Zwrot zaliczki a zwrot zadatku
Jeśli umowa pomiędzy stronami zostanie zerwana jeszcze przed realizacją określonej w niej usługi, zastają one sytuację, w której jedna z nich otrzymała pieniądze na poczet niewykonanej usługi. Kwestia rozwiązania tego problemu zależy od tego, czy uiszczona wpłata była zaliczką czy zadatkiem.
Jeśli usługodawca otrzymał zaliczkę, ale umowa nie doczekała się realizacji, podlega ona zwrotowi. W tym przypadku nie jest konieczne sporządzenie żadnych dodatkowych dokumentów. Nieco inaczej wygląda to w przypadku zadatku.
Jeśli umowa nie została zrealizowana z winy klienta, usługodawca ma pełne prawo zatrzymać otrzymaną kwotę, a więc zadatek nie podlega zwrotowi. Zerwanie umowy z winy usługodawcy skutkuje tym, że będzie one musiał zwrócić dwukrotność zadatku.
Zwrot zadatku w całości następuje wtedy, kiedy umowa nie zostanie wykonana z przyczyn losowych, a obie strony porozumieją się w kwestii jej rozwiązania.
Czy można zatrzymać zadatek i zaliczkę?
Zaliczka, będąc kwotą wpłacaną na poczet wynagrodzenia dla usługodawcy, może być przez niego zatrzymana, jeśli wywiąże się z umowy. Z kolei zabezpieczający umowę zadatek może zostać zatrzymany przez osobę, która go otrzymała, jeśli umowa nie została zrealizowana z winy drugiej strony. Jednak podstawą do zatrzymania zadatku jest przedstawienie drugiej stronie oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Przed odstąpieniem od umowy kontrahent nie ma obowiązku wyznaczania drugiej stronie dodatkowego terminu, a więc wystarczy wysłać list polecony z oświadczeniem o rozwiązaniu umowy oraz chęci zatrzymania zadatku.
Summa summarum zadatek okazuje się o wiele bardziej dyscyplinującym zapisem ze względu na ujęcie w kodeksie oraz sankcje pieniężne. Stanowi również zabezpieczenie finansowe dla obu stron podpisujących umowę, a w razie pomyślnej realizacji usługi, staje się częścią całkowitej opłaty, tak jak zaliczka. Przez wzgląd na restrykcyjny charakter zapewnia komfort psychiczny i bezpieczeństwo kontrahentom, zwłaszcza w przypadku umów opiewających na bardzo duże kwoty. W przeciwieństwie do niego, zaliczka stanowi jedynie część sumarycznej opłaty za usługę lub produkt.
Redakcja BD
fot. otwierająca: pixabay.com / Aymanejed
Skomentuj
