Wapno - surowiec naturalny stosowany od wieków
Wapna i produktów z niego uzyskanych używa się od dawna, ale to nie znaczy, że ma ono wyłącznie tradycyjne zastosowania, np. przy renowacji zabytków.
Wapno jest składnikiem:
- zapraw murarskich
- suchych mieszanek tynkarskich
- mas klejowych
- farb
- betonu komórkowego
- cegieł i bloczków silikatowych (piaskowo-wapiennych)
Wapno hydratyzowane i wapno palone
W budownictwie wykorzystuje się głównie dwie formy wapna: hydratyzowane i palone. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu na budowy trafiało głównie to drugie (palone), które dopiero na miejscu poddawano długotrwałemu procesowi tzw. gaszenia za pomocą wody. Dzisiaj zdecydowanie dominuje tam wapno hydratyzowane (suchogaszone). Powstaje ono (trochę wbrew nazwie), przez połączenie z wodą, ale w minimalnej ilości koniecznej do przeprowadzenia reakcji. W pełni kontrolowanych, przemysłowych warunkach. Tlenek wapnia łączy się z wodą i otrzymujemy wodorotlenek wapnia: CaO + H2O → Ca(OH)2
Produkty budowlane z wykorzystaniem wapna hydratyzowanego
Wapno hydratyzowane sprzedawane jest jako bardzo drobno zmielony proszek, gotowy do użycia składnik: zapraw murarskich; tradycyjnych, grubowarstwowych, tynków wewnętrznych i zewnętrznych (cementowo-wapiennych i wapiennych); mineralnych tynków cienkowarstwowych stosowanych przy ocieplaniu ścian zewnętrznych metodą lekka mokrą (ETICS, BSO); gładzi szpachlowych; tradycyjnych (powracających do łask wykonawców) farb wapiennych.
Istotna rola wapna hydratyzowanego w produktach budowlanych
Dodatek wapna ma pozytywny wpływ na wiele cech zapraw i mas tynkarskich. Poprawia ich urabialność i plastyczność, przyczepność do podłoża, zdolność do utrzymania wody, a także wydłuża czas w którym zaprawa nadaje się do użycia, co szczególnie ważne w trakcie upałów. Po związaniu zapraw murarskich i tynkarskich dodatek wapna poprawia ich elastyczność i odkształcalność, przez co wyroby te są mniej podatne na odspojenie i pękanie pod wpływem naprężeń.
Ponadto wapno korzystnie wpływa na szczelność, a także mrozoodporność tynków. Wynika to z jego bardzo drobnej struktury w postaci maleńkich płatków, których łączna powierzchnia sięga nawet 30 m2/g. Z tego względu tradycyjnie stosowano niewielką ilość wapna (ok. 5% wagi cementu) również do betonu, jako dodatek poprawiający szczelność i plastyczność.
Ważną, praktyczną cechą bloczków, zapraw i tynków na bazie wapna, jest ich alkaliczny (zasadowy) odczyn, który przeciwdziała rozwojowi grzybów i pleśni. Stąd właśnie powszechny dawniej obyczaj regularnego bielenia wapnem np. ścian piwnic. Dzisiaj, właśnie ze względu na tę właściwość, cementowo-wapienne i wapienne tynki bardzo korzystnie wpływają na mikroklimat pomieszczeń. A jest to przy tym produkt całkowicie naturalny i bezpieczny dla naszego zdrowia.
Wapno palone i kamień wapienny w budownictwie
Z kolei wapno palone (niegaszone), czyli tlenek wapnia CaO, praktycznie nie stosowane „wprost” na budowach, jest niezbędne przy produkcji materiałów budowlanych takich jak cegły silikatowe i beton komórkowy. Surowiec ten powstaje w procesie wypalania kamienia węglanowego (CaCO3 → CaO + CO2). W tzw. autoklawach, w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury, w obecności pary wodnej powstają z niego związki krystaliczne służące za spoiwo w tych materiałach.
W budownictwie używa się także "surowego" kamienia wapiennego - jako kruszywa budowlanego i drogowego oraz powstałej z jego zmielenia mączki wapiennej - jako wypełniacza.
Wapno palone w procesach przemysłowych
Warto też wiedzieć, że wapno palone jest powszechnie stosowane do pochłaniania związków siarki w przemysłowych instalacjach do odsiarczania spalin, np. w elektrowniach. Można więc powiedzieć, że zawdzięczamy mu również poprawę jakości powietrza.
Wapno to produkt naturalny, korzystny dla zdrowia i sprawdzony przez pokolenia. Dlatego warto o nim pamiętać wybierając trwałe i zdrowe materiały do budowy domu.
Źródło i zdjęcia: LHOIST
Opracowanie: Aleksander Rembisz