XXI wiek przyniósł pojawienie się silnej świadomości proekologicznej. To ona każe w każdej dziedzinie życia poszukiwać rozwiązań i materiałów przyjaznych środowisku, którym jest m.in. coraz śmielej obecne wokół nas szkło. Jego znaczenie dostrzegła Organizacja Narodów Zjednoczonych i ustanowiła rok 2022 Międzynarodowym Rokiem Szkła.
Kilka ostatnich pokoleń ludzkości dokonało - i wciąż dokonuje - największego skoku cywilizacyjnego w dziejach. Jednak o ile do niedawna byliśmy świadkami oraz uczestnikami niepohamowanego wręcz pędu, o tyle nadszedł czas na to, by nieco zwolnić, zacząć rozglądać się wokół siebie i dać oddech zarówno sobie, jak i eksploatowanej do granic wytrzymałości Ziemi.
Dążenie do ograniczenia rabunkowej gospodarki naturalnymi surowcami zwiększyło znaczenie długowiecznych, solidnych materiałów, które na dodatek można poddawać recyklingowi. Szkło zdecydowanie do nich należy, a dzięki nowoczesnym technologiom produkcji, ma niemal nieograniczone możliwości zastosowania.
Produkcja szkła
Odkrycia archeologiczne potwierdzają, że szkło towarzyszy człowiekowi przynajmniej od sześciu tysięcy lat, a jako pierwsze zaczęły je wytwarzać cywilizacje, które tworzyły się w pobliżu wulkanów. To dlatego, że (w dużym skrócie) do produkcji szkła potrzebne są piasek i wysoka temperatura. Piasek kwarcowy jest najczęściej występującą na Ziemi skałą osadową.
W procesie produkcyjnym, w zależności od potrzeb, dodaje się do niego związki chemiczne wpływające na przejrzystość, kolor, trwałość i wytrzymałość końcowego szklanego produktu.
Rzecz jasna, do każdego zastosowania trzeba dobrać odpowiedni rodzaj szkła, a jest z czego wybierać:
- szkło typu float - jest najprostszym, ale wciąż najczęściej stosowanym w architekturze rozwiązaniem. Wylanie masy szklanej na roztopioną cynę powoduje, że uzyskuje się równą powierzchnię, bez zniekształceń; ma ono jednak niewielką odporność na uszkodzenia mechaniczne.
- szkło hartowane - to jedno z rozwiązań problemu wytrzymałości. Powstaje ze szkła typu float - w procesie hartowania szkła ogrzanego do ponad 600° C, które jest następnie gwałtownie schładzane. To sprawia, że do jego stłuczenia potrzeba nawet sześciokrotnie większej siły, na dodatek rozpada się na drobne kawałki z obło zakończonymi krawędziami. Co się zaś tyczy temperatury - szkło hartowane nie zmienia swoich właściwości od siarczystych mrozów nawet do 250 stopni!
- szkło laminowane - idzie jeszcze krok dalej pod względem bezpieczeństwa. Jego moc w porównaniu ze szkłem hartowanym tkwi w umieszczeniu jednej lub kilku warstw specjalnej folii PVB pomiędzy taflami. Dzięki temu przy próbie stłuczenia folia utrzymuje odłamki na miejscu, a także zapobiega powstaniu luki, przez którą mogliby wedrzeć się niepożądani goście.
- szkło powlekane - może pełnić najróżniejsze funkcje w zależności od rodzaju tlenków metali zastosowanych do stworzenia powłoki na jego powierzchni. Niskoemisyjne, przeciwsłoneczne, aktywne, do tego jeszcze barwione - ma wyjątkowe właściwości podnoszące komfort pomieszczeń i estetykę fasad.
Jak widać, potencjał szkła jest wręcz niezrównany. Od zwykłych szyb okiennych przez elementy wnętrz po ogromne fasady - szkło przebojem wdarło się na poczesne miejsce w gronie materiałów budowlanych i wygodnie się na nim rozsiadło, zresztą w pełni zasłużenie.
Rola szkła we współczesnym budownictwie
Kilkadziesiąt lat temu nowoczesne wtedy budynki określano potocznie "szkło i aluminium" - i było to stwierdzenie wyrażające podziw i zachwyt. Zdecydowane poszerzenie zastosowania szkła w budownictwie jest wynikiem dostrzeżenia konieczności nie tylko podniesienia komfortu ludzi w obiektach mieszkalnych czy publicznych, lecz także długofalowej ochrony dobrostanu naszej planety.
Trudno więc oprzeć się wrażeniu, że ludzkość znalazła materiał budowlany na miarę obecnych czasów - bezpieczny i wytrzymały, zapewniający wygodę i chroniący mienie oraz zdrowie, a nawet ludzkie życie. Oszałamiająco estetyczny i fantastycznie uniwersalny, a do tego ekonomiczny i ekologiczny. Nie szukajmy dalej. Mamy szkło.
Źródło i zdjęcia: Saint-Gobain Glass