W kierunku domów pasywnych

Cztery lata temu weszły w życie nowe warunki techniczne, które stopniowo zaostrzają wymagania dotyczące oszczędności energii w budynkach. Zgodnie z nimi budowane od stycznia 2017 roku domy jednorodzinne mają mieć roczne zapotrzebowanie na energię potrzebną łącznie do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody na poziomie 95 kWh/(m2rok). Już za niecałe trzy lata wartość ta ma zostać obniżona do 70 kWh/(m2rok). Domy o takich parametrach będą musiały charakteryzować się wysoką termoizolacyjnością przegród, zbliżoną do kryteriów, jakie spełniają domy pasywne. Oznacza to konieczność stosowania lepszych materiałów termoizolacyjnych oraz odpowiedniego zaprojektowania wszystkich elementów budynku.

Dom 2021 roku a standard pasywny

Dom pasywny to szczególny rodzaj budynku energooszczędnego, który musi odpowiadać specyficznym kryteriom opracowanym przez Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt. Pierwotne cechy tego standardu zostały opracowane jeszcze w latach 80. i odpowiadały założeniom budynków zeroenergetycznych, które są w stanie ogrzewać się same, bez udziału aktywnego systemu grzewczego. Doświadczenia europejskie spowodowały jednak, że dopuszczono użycie minimalnej ilości energii potrzebnej do ogrzewania. Nadal, pomimo obniżenia kryteriów i dynamicznego rozwoju energooszczędnych technologii, budynki pasywne są uważane przez wiele osób za niedostępne cenowo. Tego typu budynek musi być bowiem zaprojektowany w taki sposób, by jego zapotrzebowanie na energię do samych celów ogrzewania nie przekraczało 15 kWh/(m2rok). Co ważne, dodatkowe zapotrzebowanie na ciepło nie może być pokryte kosztem wysokiego zużycia np. energii elektrycznej, lecz energią odnawialną.

Warto natomiast zauważyć, że wymagania dotyczące termoizolacyjności przegród w budynku pasywnym oraz te zawarte w normach prawnych przewidzianych na rok 2021, są do siebie zbliżone. Dla przykładu ściany w pierwszym z tych obiektów muszą mieć współczynnik przenikania ciepła U nie większy niż 0,15 W/m2K, zaś w drugim - 0,2 W/m2K. Podobną prawidłowość można zaobserwować w przypadku wymagań dotyczących izolacyjności cieplnej okien. Współczynnik przenikania ciepła w stolarce pasywnej Uw nie może przekraczać poziomu 0,8 W/mK, a w tej stosowanej po 2021 roku – 0,9 W/m2K. W obydwu standardach niskie zapotrzebowanie na energię konwencjonalną uzyskuje się przede wszystkim dzięki bardzo wysokiemu standardowi termoizolacyjności przegród zewnętrznych. Jak go osiągnąć?

Jak zbudować dom na 2021 rok?

Wbrew pozorom uzyskanie ścian o tak wysokiej izolacyjności cieplnej wcale nie musi oznaczać ich znacznego pogrubienia czy zastosowania nowych, dotychczas nieznanych i bardzo drogich materiałów. W ciągu ostatnich lat technologie termoizolacyjne bardzo się rozwinęły, dzięki czemu zapewniają dużo lepsze efekty ocieplenia przy mniejszych grubościach. Tradycyjny styropian EPS o współczynniku przewodzenia ciepła 0,044 W/mK został zastąpiony surowcem z domieszką grafitu, która pozwoliła poprawić ten parametr nawet do poziomu 0,031 W/mK. Kolejnym przełomowym etapem stało się wprowadzenie styropianu grafitowego produkowanego metodą wtrysku pneumatycznego - ETIXX Fasada λ 31, który cechuje się wysoką stabilnością wymiarową. Formowane ciśnieniowo płyty mają płaski kształt, starannie wyprofilowane krawędzie i zwiększone wymiary 600x1200 mm. Zastosowanie dużych płyt o udoskonalonej geometrii pozwala zmniejszyć udział spoin oraz łączników mechanicznych w warstwie termoizolacji, co przekłada się na redukcję mostków termicznych i uzyskanie lepszych efektów ocieplenia. Płyty ETIXX o grubości 15 cm i współczynniku oporu R=4,65 m2K/W pozwalają stworzyć ścianę o parametrze U zgodnym z wymogami na 2021 rok. Przy zastosowaniu materiału o grubości 20 lub 30 cm można podnieść termoizolacyjność ścian nawet do poziomu pasywnego.

Stworzenie domu na 2021 rok wymaga jednak spełnienia większej liczby kryteriów, niż tylko wysoka izolacyjność cieplna przegród. Podobnie jak w domach pasywnych zamiast tradycyjnej wymiany powietrza przez wywietrzniki w oknach stosuje się wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, natomiast jego dodatkowe ilości pozyskują zorientowane na południe duże przeszklenia. Nieodzowne jest także zastosowanie zrównoważonych urządzeń wykorzystujących energię odnawialną, w postaci np. kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody. To właśnie instalacje bytowe są największym składnikiem kosztów budowy domu wysoko energooszczędnego, a termoizolacja - najmniejszym. Szacuje się, że inwestycja w ocieplenie to zaledwie 3-5% procent całościowych nakładów na budowę, a zwraca się w ciągu zaledwie kilku lat. Planując budowę domu na rok 2021, warto więc postawić przede wszystkim na skuteczną termoizolację i zaplanować instalacje w taki sposób, aby współczynnik EP nie przekroczył granicznego poziomu 70 kWh/(m2rok).

źródło i zdjęcia: Knauf Sp. z o.o.