Wymienniki przeciwprądowe mają dużą czynną powierzchnię wymiany ciepła dzięki czemu mogą osiągnąć sprawność do 95%. Jest to wartość znacznie wyższa od ich poprzedników, wymienników krzyżowych, dla których maksymalna wartość odzysku ciepła wynosi 75%.
Wymienniki obrotowe również mają wysoką sprawność odzysku ciepła (powyżej 80%). Zasada działania polega w uproszczeniu na cyklicznych ruchach rotora ( pełniącego jednocześnie rolę magazynu ciepła) , przez który raz przepływa powietrze wywiewane (oddając ciepło), a zaraz po nim zewnętrzne, nawiewane (pobierając ciepło). Aby wprowadzić rotor w ruch niezbędne jest zasilenie go energią elektryczną.
Zaletą wymienników przeciwprądowych (podobnie jak krzyżowych) jest duża szczelność. Strumienie powietrza nawiewanego i wywiewanego nie mieszają się ze sobą, dzięki czemu mogą być instalowane w zdecydowanej większości obiektów. Urządzenia z wymiennikami przeciwprądowymi instaluje się wszędzie tam gdzie należy zapewnić dobre warunki higieniczne pomieszczeń lub nie jest wskazane odzyskiwanie wilgoci z powietrza wywiewanego- np. hale basenowe. Polecane jest stosowanie szczelnych wymienników ciepła również w pomieszczeniach typu palarnie.
W wymiennikach obrotowych dochodzi do podmieszania strumieni powietrza nawiewanego (świeżego) z wywiewanym (zużytym). Dlatego ten typ konstrukcji wymiennika spotyka się z ograniczeniami stosowania- właśnie przez niekontrolowane mieszanie i zawracanie powietrza wywiewanego. Wymienniki obrotowe odzyskują część wilgoci z pomieszczenia i zawracają ją z powrotem do budynku.
W wymiennikach przeciwprądowych poprzez odseparowanie strumieni powietrza od siebie nie odzyskuje się wilgoci z powietrza zużytego. Ma to taką zaletę, że unika się ryzyka kumulowania na materiale higroskopijnym wymiennika bakterii czy wirusów jak również uciążliwych zapachów z powietrza usuwanego.
W kontekście dowilżania powietrza nawiewanego (w okresie zimowym) dobrym i zdrowym sposobem jest zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła o bezprzeponowym charakterze pracy.
Wymienniki przeciwprądowe w swojej budowie nie posiadają części ruchomych, dzięki czemu praktycznie wyeliminowana jest możliwość awarii tego elementu.
W wymiennikach przeciwprądowych, w skutek wysokiego odzysku ciepła, może wykraplać się względnie duża ilość kondensatu. W okresie mrozów może dojść do zamarznięcia kondensatu. Skutkuje to gwałtownym spadkiem sprawności odzysku ciepła, rosną opory przepływu przez centralę wentylacyjną co może z kolei prowadzić do rozbilansowania strumieni powietrza. Z tego względu w centralach wentylacyjnych, przed wymiennikiem ciepła stosowane są wstępne nagrzewnice powietrza. Mają one za zadanie zapobiec tym negatywnym zjawiskom. Dlatego ważną kwestią przy wyborze centrali z wymiennikiem przeciwprądowym jest wybór takiej jednostki, której przemyślany algorytm przeciwzamrożeniowy daje pewność minimalnego czasu pracy nagrzewnicy, by obniżyć koszty związane z jej pracą.
Oczywiście, zastosowanie przed centralą sprawnego, bezprzeponowego GWC eliminuje konieczność stosowania dodatkowych nagrzewnic. Wymienniki obrotowe są bardziej odporne na szronienie.
Reasumując, zarówno centrale wentylacyjne z wymiennikami przeciwprądowymi jak i obrotowymi charakteryzują się wysoką sprawnością temperaturową. Wymienniki obrotowe wymagają dodatkowego zasilania energię elektryczną, a ich konstrukcja umożliwia niekontrolowane mieszanie strumieni powietrza- tym samym ograniczając możliwości ich stosowania.
Wymienniki przeciwprądowe są szczelne, powietrze zużyte nie przedostaje się do powietrza świeżego. Przez to nie przenoszą wilgoci do powietrza nawiewanego, w przeciwieństwie do wymienników obrotowych. Brak części ruchomych w wymiennikach przeciwprądowych eliminuje ryzyko awarii.
Wymienniki przeciwprądowe w skutek wysokiej wartości odzysku ciepła mogą wytwarzać większe ilości kondensatu, co może powodować ich szronienie. Aby zapobiec temu negatywnemu zjawisku standardowo stosuje się wstępne nagrzewnice powietrza.
Magdalena Skórska
PRO-VENT Systemy Wentylacyjne