Wszystko, co powinieneś wiedzieć o fotowoltaice dla domu

Kolektory słoneczne czy panele PV?

Na rynku dostępne są dwa rodzaje systemów wykorzystujących promieniowanie słoneczne - panele fotowoltaiczne oraz kolektory słoneczne. Wizualnie są do siebie podobne, przez co mogą być mylone, jednak to zupełnie dwa różne rodzaje instalacji. Kolektory zmieniają energię słoneczną w energię cieplną i służą głównie do podgrzewania wody użytkowej. Natomiast panele PV wykorzystują światło słoneczne do produkcji energii elektrycznej, dzięki czemu można je stosować do zasilania wszystkich urządzeń elektrycznych. Zintegrowane z pompą ciepła, mogą także ogrzewać powietrze i wodę w naszym domu.

Jak działa fotowoltaika?

Panele fotowoltaiczne do działania wykorzystują światło słoneczne, a dokładniej jego najmniejszą cząsteczkę, czyli foton. Foton jest nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych i to on wprawia w ruch elektrony znajdujące się w ogniwach PV, z których zbudowane są panele. Dzięki ruchowi elektronów powstaje energia elektryczna, w postaci prądu stałego. Aby móc go wykorzystywać w domu, niezbędny jest inwerter, zwany inaczej falownikiem. To urządzenie, które zamienia prąd stały na prąd przemienny czyli taki, który płynie w gniazdku elektrycznym. Dzięki wyższemu napięciu, prąd pochodzący z instalacji PV wypiera prąd sieciowy i zaczyna zasilać domowe urządzenia elektryczne. Niewykorzystany na bieżące zużycie prąd, pochodzący ze słońca, trafia do sieci, skąd można go odebrać w okresach niższej produkcji instalacji. Można go też zmagazynować we własnym magazynie energii.

Instalacja fotowoltaiczna

Gdzie zamontować instalację fotowoltaiczną?

Miejsce, w którym zostaną zamontowane panele, ma kluczowy wpływ na ich efektywność. W naszej strefie geograficznej najoptymalniejszym miejscem dla instalacji fotowoltaicznej jest dach, pochylony w kierunku południowym pod kątem 30-40 stopni. Takie ustawienie pozwala na uzyskanie najwyższej efektywności modułów. Warto wziąć pod uwagę wymienione czynniki w przypadku budowy nowego domu. Nie oznacza to jednak, że na istniejących budynkach, które są usytuowane w innym kierunku lub posiadają płaski dach, nie można montować fotowoltaiki. Firmy dostarczające instalacje posiadają rozwiązania, dzięki którym możliwe jest dopasowanie instalacji tak, by pobierała jak najwięcej światła słonecznego. Na płaskich dachach stosuje się np. specjalne systemy montażowe, które pozwalają na pochylenie paneli pod właściwym kątem. W przypadku dużego zacienienia budynku lub zbyt małej powierzchni dachu, można również zamontować instalację gruntową.

Jak dobrać moc instalacji fotowoltaicznej?

Aby odpowiednio dopasować moc instalacji PV do zapotrzebowania energetycznego domu i tym samym uniknąć w przyszłości konieczności "dokupowania" prądu lub oddawania nadwyżek do sieci, należy sprawdzić, ile energii zużywamy w ciągu roku. W tym celu warto przeanalizować rachunki za prąd uwzględniając ostatnie 12 miesięcy i na tej podstawie obliczyć średnie roczne zużycie. W przypadku budynków, które dopiero powstają, można posłużyć się szacunkami zużycia, uwzględniającymi liczbę i rodzaj urządzeń elektrycznych, jakie znajdą się w domu, a także liczbę mieszkańców. W polskich warunkach nasłonecznienia przyjmuje się przelicznik 1,25 kWp na każdy 1000 kWh energii rocznie. Zakładając, że dane gospodarstwo domowe zużywa średnio 4000 kWh rocznie, dla zaspokojenia jego potrzeb, najodpowiedniejsza będzie instalacja o mocy 5 kWp.

Co ze stratami energii oddanej do sieci?

Instalacja fotowoltaiczna w okresie letnim produkuje więcej energii niż w miesiącach zimowych, kiedy światła słonecznego jest mniej. Nadmiar niewykorzystanego na bieżące potrzeby prądu trafia do sieci, skąd go można odebrać w okresie, gdy produkcja jest mniejsza. Należy jednak pamiętać, że u większości operatorów sieci odbywa się to w ramach tzw. systemu opustów, który polega na tym, że 20-30 proc. oddanej energii zostaje w sieci, jako "opłata" za jej magazynowanie. W przypadku instalacji do 10 kWp za każdą 1 kWh wprowadzoną do sieci, użytkownik może odebrać 0,8 kWh, a w większych instalacjach 0,7 kWh. Dobierając moc instalacji, należy wziąć pod uwagę straty wynikające z takiego bilansowania - chyba, że podpiszemy umowę z dystrybutorem energii, który nie pobiera opłat za magazynowanie jej w sieci. W lutym pierwszą taką ofertę na polskim rynku wprowadziła firma Columbus - Prąd jak Powietrze.

Jakie formalności trzeba załatwić montując fotowoltaikę?

Mikroinstalacje fotowoltaiczne dla domów jednorodzinnych nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, elektrownie słoneczne o mocy mniejszej niż 50 kW są zwolnione z takiego obowiązku. Jedyne, czego musi dopełnić właściciel mikroinstalacji, to zgłoszenie do zakładu energetycznego oraz wymiana licznika na dwukierunkowy, czyli taki, który mierzy pobieraną z sieci i oddawaną do niej energię. Można to zrobić samodzielnie lub oddać w ręce firmy, która dostarcza fotowoltaikę i posiada w ramach swoich usług również organizację takich formalności. Od września 2020 r. osoby posiadające urządzenia o mocy wyższej niż 6,5 kW muszą dodatkowo powiadomić Państwową Straż Pożarną i ustalić zgodność zainstalowanych urządzeń z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.