Uszkodzona izolacja kabla w ścianie - naprawa krok po kroku

Jak naprawić przewody z uszkodzoną izolacją?

Przede wszystkim bezpieczeństwo

Najpierw trzeba znaleźć miejsce uszkodzenia przewodu elektrycznego. Niektóre metody określania miejsca uszkodzenia przewodu wymagają prowadzenie prac przy załączonym napięciu w badanym, niesprawnym obwodzie. Nawet dla wykwalifikowanego elektryka nie jest to sytuacja komfortowa, gdyż wprowadza pewne zagrożenie dla zdrowia i życia, dlatego stosujemy ją pod określonymi warunkami. Zasadą jest, że prace prowadzimy w obecności drugiej osoby, zaznajomionej ze sposobami udzielania pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem. I oczywiście, dysponujemy co najmniej bezdotykowym sygnalizatorem obecności napięcia elektrycznego. To bardzo ważny instrument, gdyż służy do bezpiecznego, można by powiedzieć "zdalnego" określania które miejsca i które przewody pozostają pod napięciem, a które nie. Bo wszelkie czynności przygotowawcze do naprawy w miejscu uszkodzenia oraz samą naprawę przewodów wykonuje się już przy wyłączonym napięciu elektrycznym! Ale samo fizyczne wyłączenie zabezpieczeń w rozdzielnicy nie wystarcza, zawsze należy jeszcze dodatkowo sprawdzić ustalone miejsce uszkodzenia w ścianie, aby uniknąć niespodzianek. Może uszkodzone są np. przewody z dwóch obwodów, a tylko jeden wyłączyliśmy? Przezorności nigdy za wiele, szczególnie w branży elektrycznej.

Jeśli natomiast nie dysponujemy sygnalizatorem bezdotykowym możemy ostatecznie skorzystać z neonówki, ale badanie tym przyrządem koniecznie trzeba wykonać w 3 krokach, opisywanych w opracowaniu o neonówce.

Naprawa uszkodzonej izolacji kabla - przygotowanie i ocena sytuacji

Po dokładnym upewnieniu się, że w ustalonym obszarze, gdzie doszło do uszkodzenia przewodu, nie ma już napięcia elektrycznego, możemy przystąpić do czynności wstępnych poprzedzających oględziny. Co to oznacza? Otóż powinniśmy zapewnić sobie swobodny dostęp do tego miejsca, aby żadne zbędne przedmioty nie krępowały nam ruchów, oraz bardzo dobre oświetlenie, aby w wizualnej ocenie uszkodzeń nie popełnić błędu. Zakładam przy tym, że ściana jest sucha, tak samo jak jej otoczenie. Bo jeśli tak nie jest, to odradzałbym wszelką ingerencją zarówno w ścianę jak i elementy instalacji elektrycznej, do czasu ich dokładnego wysuszenia.

Dotarcie do uszkodzonego kabla najczęściej wymaga odkucia fragmentu tynku ze ściany, przy czym zawsze staramy się aby początkowo obszar ten był z jednej strony możliwie mały, ale z drugiej wystarczający do dokładnych oględzin. Bo od stwierdzonego rodzaju uszkodzenia zależy sposób naprawy przewodu. Jeśli będzie taka konieczność, to później możemy usunąć więcej tynku, ale na początku staramy się jak najmniej ingerować w samą ścianę aby nie zwiększać kosztów późniejszej jej naprawy.

Przewiercony kabel w ścianie - rodzaje uszkodzeń przewodu

Zanim zapoznamy się z klasyfikacją rodzajów uszkodzeń należy jasno i wyraźnie zaznaczyć, że najlepszym, najskuteczniejszym i najbezpieczniejszym sposobem naprawy przewodu, przy każdym rodzaju uszkodzenia, jest wymiana uszkodzonego odcinka na nowy, przy czym nowy odcinek przewodu winien być tego samego rodzaju i z takim samym przekrojem żył.

Niestety, ten sposób likwidacji skutków uszkodzenia wymaga najczęściej dość dużej ingerencji w ściany (a czasem także w posadzkę), więc osoby zarządzające lokalem przeważnie od razu wyrażają stanowczy sprzeciw wobec takiej metody rozwiązania problemu, nie bacząc nawet na inne niedogodności z taką decyzją związane. Wtedy nie pozostaje nam nic innego, jak dokonanie wizualnej klasyfikacji uszkodzenia i podjęcie działań adekwatnych do stwierdzonego stopnia tejże usterki.

Pierwszą z trzech kategorii uszkodzeń są uszkodzenia powierzchowne, których skutkiem jest jedynie naruszenie i rozerwanie izolacji przewodu, bez uszkodzenia jego żył. Dalsza eksploatacja tak uszkodzonego przewodu teoretycznie jest jeszcze możliwa, jednak może wywoływać zbędne i nieoczekiwane zadziałania zabezpieczeń, najczęściej różnicowoprądowych.

Sam kiedyś byłem przed laty przypadkowym sprawcą takiego niespodziewanego uszkodzenia. Wierciłem w gipsowej ścianie przedpokoju otwór na kołek i nagle w pokoju obok zapaliło się światło. Zdziwiony wyłączyłem wiertarkę i wyjąłem wiertło z otworu w ścianie, a wtedy światło zgasło. I cóż się okazało, trafiłem wiertłem dokładnie w środek przewodu typu DYt, prowadzącego do wyłącznika oświetlenia w tamtym pokoju. Przewód DYt, jeśli ktoś tego nie wie, to taki dawny, płaski przewód, z odsuniętymi od siebie żyłami, podobny budową do płaskiego przewodu antenowego. I ja trafiłem dokładnie w jego środek tak, że wiertło zdarło izolację i zwierało metalicznie obydwie żyły, ale ich nie uszkodziło oprócz drobnych zarysowań. Na marginesie dodam, że tego przewodu w tym miejscu w ogóle nie powinno być, bo należał do obwodu z innego pomieszczenia, ale cóż, to była instalacja elektryczna z lat 70-tych ubiegłego wieku, w tamtych czasach takie i podobne niespodzianki wykonawcze były na porządku dziennym.

Drugim rodzajem uszkodzeń przewodów są uszkodzenia częściowe, w których dochodzi do naruszenia co najmniej jednej żyły w sposób istotny, czyli do znacznego zmniejszenia jej przekroju. Oczywiście, izolacja jest wtedy również rozerwana.

Wspomniane przeze mnie powyżej zarysowania przewodów określiłem jako nieistotne, gdyż dotyczyły obwodu oświetleniowego o małej mocy. Pozostały przekrój żył, mimo tych zarysowań, zapewniał i tak właściwe warunki dla ich bezpiecznego, długotrwałego obciążenia. Natomiast gdy rzecz dotyczy obwodów gniazdek wtyczkowych, lub obwodu zasilania urządzeń o większej mocy, to każde takiego typu uszkodzenie żyły należy dokładnie zbadać i zakładać najgorszy scenariusz, a nie liczyć na to, że "jakoś to będzie". Już wyraźne zarysowanie powierzchni żyły powoduje realne zmniejszenie jej przekroju przewodzącego prąd i dlatego taki fragment należy koniecznie wyeliminować z dalszego użytkowania podczas wykonywania naprawy uszkodzenia, a ubytek uzupełnić nowym odcinkiem.

Trzecią kategorią są uszkodzenia całkowite, kiedy dochodzi do przecięcia całego przewodu, czyli utraty ciągłości wszystkich jego żył.

W tym przypadku w zasadzie nie ma wątpliwości odnośnie kwalifikowania takiego typu uszkodzeń. Są one bardzo wyraziste i jednoznaczne.

Uszkodzona izolacja kabla w ścianie - naprawa najmniej poważnych uszkodzeń

Na razie zajmiemy się naprawą uszkodzeń samej izolacji kabla. To technicznie "najlżejsza" z kategorii. Nie wymaga użycia szczególnego rodzaju materiałów i wyspecjalizowanych narzędzi. Nie znaczy to jednak, że takie uszkodzenia można lekceważyć! Odtworzenie skutecznej i trwałej izolacji wymaga szczególnej staranności i w wielu sytuacjach wcale nie jest łatwe.

Kiedy przewody zachowują cały przekrój swoich żył, a naruszona jest jedynie warstwa (albo warstwy) izolacji, naprawa polega na zastąpienia tejże fabrycznej izolacji nową. Dlatego w takich przypadkach nie należy rozcinać żył przewodu i nie należy stosować zestawów naprawczych do kabli (tulejki kablowe i rurki termokurczliwe), ani innych złączek. Natomiast usunięcie usterki winno polegać na zastosowaniu taśmy samowulkanizującej (samospajalnej) do izolowania żył, którą to taśmę zabezpieczamy następnie taśmą PVC. W podobny sposób należy odtworzyć izolację zewnętrzną przewodu typu YDY.

Warstwa izolacyjna nawijana taśmą samospajalną powinna mieć grubość co najmniej 50% większą niż warstwa izolacji oryginalna, tej zasady należy bezwzględnie przestrzegać, gdyż warstwa naprawiana nie może mieć gorszych parametrów niż oryginalna izolacja kabla, zarówno pod względem elektrycznym, jak i mechanicznym, oraz nie zmieniać swoich właściwości w czasie. Z tego właśnie powodu niezbędne jest zabezpieczenie taśmy samowulkanizującej taśmą PVC, aby stworzyć barierę m.in. dla związków wapnia występujących w tynku i ewentualnych reakcji chemicznych przyspieszających starzenie się izolacji. Oczywiście, grubości taśmy PVC nie wliczamy do grubości warstwy izolacyjnej. Na końcu prawidłowo i szczelnie zabezpieczony przewód w ścianie możemy ponownie zatynkować.

Aby perfekcyjnie wykonać wszystkie te czynności izolacyjne, konieczne będzie dalsze odkucie tynku na co najmniej na kilkanaście centymetrów w obydwie strony od miejsca uszkodzenia. Tak aby do naprawy móc odciągnąć cały przewód od ściany i umożliwić owijanie jego żyły taśmą. Uniknąć tego nie sposób, operowanie taśmami wymaga odpowiedniej wielkości przestrzeni. To i tak minimum, niezbędne przy braku zgody na wymianę całego odcinka przewodu.

Przypadkami bardziej skomplikowanymi - gdy uszkodzeniu uległa już nie tylko izolacja, lecz same żyły przewodu, albo został on całkiem przerwany, zajmujemy się w artykule: Jak naprawić przewiercony w ścianie przewód? Uszkodzenia żył lub przerwanie przewodu