Drzwi zewnętrzne - jakie wybrać?

Wady i zalety drzwi stalowych i aluminiowych

Drzwi stalowe i aluminiowe, ale tylko te z tzw. "wyższej półki" charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami antywłamaniowymi i dużą ognioodpornością, ale zwykle ich estetyka wykończenia, wzornictwo, a przede wszystkim izolacyjność cieplna i akustyczna pozostawiają wiele do życzenia. Na stalowych ościeżnicach i użebrowaniu wewnętrznym skrzydła, w okresie zimowym bardzo często dochodzi do kondensacji pary wodnej. Zwykle charakteryzują się one także bardzo wysokim współczynnikiem przenikalności cieplnej Ud, nie rzadko przekraczającym 1,5 W/(m2*K). Kolejnym słabym punktem tego typu drzwi są okleiny foliowe którymi są one wykończone. Często zdarza się że pod wpływem słońca folie te odklejają się przy krawędziach skrzydła, przy szybach, a także na wszelkiego rodzaju ozdobnych przetłoczeniach.

Kolejnym problemem jest brak możliwości naprawy uszkodzeń mechanicznych takiej okleiny foliowej (nie ma możliwości jej wymiany ani przemalowania). Następną wadą tego typu drzwi jest duży współczynnik rozszerzalności termicznej materiału (metal) z którego są one wykonane. W praktyce przekłada się na poważnie utrudnione ich zamykanie i otwieranie podczas upałów i mrozów. Nie bez znaczenia jest też fakt iż tego typu drzwi mają stosunkowo niską izolacyjność akustyczną, której niedostatki mogą być uciążliwe podczas ich codziennej eksploatacji.

Technologia produkcji tego typu drzwi nie daje praktycznie żadnych możliwości wykonania drzwi wg projektu klienta jak i zmiany ich wymiarów. Jak powszechnie wiadomo, że o gustach się nie dyskutuje, ale tylko nieliczni potencjalni klienci potrafią się zachwycić ich pięknem. W konsekwencji nie poprawiają one wizerunku estetycznego, starannie wykończonego domu, a świadczą jedynie o niskich wymaganiach estetycznych jego właściciela ewentualnie o ich wyborze z przyczyn ekonomicznych. O ekonomiczności tego typu drzwi możemy jednak mówić jedynie w kategorii kosztów ich zakupu, ponieważ koszty ich eksploatacji są stosunkowo wysokie ze względu na ich niską izolacyjność termiczną.

Wady i zalety drzwi PCV

Drzwi wykonane z profili PCV generalnie charakteryzują się niską sztywnością skrzydła i ościeżnicy, a co za tym idzie niskimi parametrami antywłamaniowymi. Ich parametry termiczne i akustyczne są zwykle zwykle bardzo dobre, ale tak jak w przypadku drzwi stalowych i aluminiowych, także ich słabą stroną są okleiny foliowe którymi są one pokryte (i w tym przypadku nie ma możliwości naprawy uszkodzeń mechanicznych takiej okleiny). Natomiast zaletą drzwi z PCV jest łatwość utrzymania ich w czystości, co nie oznacza że nie należy ich wyjątkowo często myć, wręcz przeciwnie, ponieważ ze względu na swoje właściwości elektrostatyczne materiału z jakiego są wykonane przyciągają one do swojej powierzchni kurz i wszelkiego rodzaju pyłki. Technologia produkcji także tego typu drzwi nie daje praktycznie żadnych możliwości wykonania drzwi zgodnie z indywidualnymi oczekiwaniami klienta, ani zmiany wymiarów takich drzwi. Ograniczoność wzornicza jest związana z tym, iż wypełnienia takich drzwi w zdecydowanej większości są importowane do naszego kraju z Niemiec, a ich osobliwe wzornictwo zwykle nie spełnia oczekiwań estetycznych naszych krajowych inwestorów. W tego typu drzwiach szczególnie razi sposób łączenia ramy obwodowej z wypełnieniem, które jest wstawione w miejsce pakietu szybowego i uszczelnione gumowymi uszczelkami (zwykle w kolorze czarnym).

Wady i zalety drzwi drewnianych

Drzwi drewniane produkowane w nowych technologiach, z drewna klejonego warstwowo, produkowane przez uznanych producentów charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością akustyczną i termiczną. W tego typu drzwiach nie występuje zjawisko miejscowego roszenia czy przemarzania ramy skrzydła lub ościeżnicy. Ponadto drewno jest materiałem wielokrotnie mniej wrażliwym na niskie i wysokie temperatury i tym samym drzwi drewniane nie odkształcają się w upalne czy mroźne drzwi. Technologia ich produkcji jest oparta na obróbce skrawaniem i w związku z tym umożliwia ona produkowanie drzwi o praktycznie nieograniczonym wzornictwie, także przy jednostkowych zamówieniach. Nie bez znaczenia jest także urok niepowtarzalnego rysunku i faktury naturalnego drewna, którego nie są w stanie oddać żadne foliowe okleiny stosowane na drzwiach stalowych, aluminiowych i PVC.

Słabą stroną drzwi drewnianych jest odporność mechaniczna powłok lakierniczych na zadrapania powodowane przez zwierzęta domowe. Co prawda każde do drzwi drewniane można przemalować, z tych bardzo zniszczonych można usunąć powłoki lakiernicze do "gołego drewna" ale należy to zrobić w zakładzie produkcyjnym i wiąże się to z kosztami nie tylko samego przemalowania, ale i dwukrotnego transportu i zamiany skrzydła naprawianego na skrzydło zastępcze. Wybranie typu drzwi to pierwszy krok w wyszukania ich producenta.

Przy wyborze producenta drzwi należy wziąć pod uwagę (kolejność nieprzypadkowa):

• trwałość (zwykle wykładnikiem trwałości jest okres gwarancji jakiej udziela producent na produkowane przez siebie drzwi zewnętrzne - jest to bardzo ważny parametr ponieważ koszt wykończenia elewacji i wnętrza domu po wymianie może nawet przekroczyć koszt samych drzwi, a nie jednokrotnie nie ma możliwości odtworzenia już stanu budynku sprzed takiej wymiany). Polecam przepytać właścicieli punktów handlowych, którzy maja bogatą ofertę drzwi zewnętrznych różnych producentów, o to: "które drzwi zakupili by do swojego domu?" ... dlaczego "właścicieli" ? ... ponieważ plagą polskich salonów sprzedaży jest wypłacanie przez przedstawicieli producentów sprzedawcom "pod stołem" znaczących gratyfikacji od każdej sprzedanej sztuki drzwi. Niestety, nie do końca więc można liczyć na obiektywne doradztwo najętych sprzedawców w salonach sprzedaży. Kolejną prostą metodą sprawdzenia jakości drzwi jest zweryfikowanie obostrzeń montażowych jakie stawia producent drzwi. Nim jest ich więcej i nim bardzo surowe tym bardziej prawdopodobne iż mamy do czynienia z produktem niskiej jakość (czytaj trwałości). Jeżeli producent nie dopuszcza stosowania w pomieszczeniu za drzwiami ogrzewania podłogowego, grzejnika w bezpośrednim sąsiedztwie drzwi lub "wymaga" zadaszenia chroniącego drzwi przed działaniem opadów atmosferycznych lub promieni słonecznych to szkoda takim produktem "zawracać sobie głowę".
• wzornictwo (tu krótko: model ma się podobać i pasować do architektury domu - każdy kompromis to skazywanie siebie na lata niezadowolenia).
• odporność drzwi na włamanie (klasa II wg EN, lub C wg PN to dobry wybór).
• parametry termiczne (nim mniejszy współczynnik Ud tym lepiej - przy aktualnych kosztach ogrzewania nieekonomicznym jest zakup drzwi o wsp Ud większym niż 0,8 W/(m2*K)).
• odporność na obciążenie wiatrem i przepuszczalność powietrza (nim wyższe klasy tym lepiej, tym mniej problemów w czasie użytkowania drzwi).
• izolacyjność akustyczna (zalecana nie mniejsza niż 30db).

Przestroga: nie dajmy się zwieść się migającym reklamom na stronie producentów, którzy nachalnie eksponują fantastyczne parametry na swoich stronach internetowych, ale z dopiskiem "od " - te parametry są bardzo często podawane dla drzwi nieszklonych i o bardzo dużych wymiarach, a nie dla drzwi który mamy zamiar zamówić. Warto poprosić producenta o certyfikat dla wybranych przez nas drzwi jeszcze przed ich zamówieniem i sprawdzić czy badania te zostały wykonane dla zamawianego typu drzwi, oraz czy zostały wykonane przez Jednostkę Notyfikowaną w UE, ponieważ tylko badania przeprowadzone wg obowiązujących w UE procedur gwarantują uzyskanie miarodajnych wyników.

Kolejną nieuczciwą praktyką, stosowaną szczególnie często małych producentów, którzy nie zlecili wykonania żadnych badań dla produkowanych przez siebie drzwi, jest przedstawianie parametrów wypełnień stosowanych do ich produkcji. Wynik Ud uzyskany dla wypełnienia termoizolacyjnego skrzydła drzwi drzwiowego, nijak się nie przekłada na wynik całych drzwi, ponieważ nie uwzględnia mostków termicznych pochodzących od ramy obwodowej, ościeżnicy, progu i okuć budowlanych, a także strat ciepła występujących w miejscu styku skrzydła i ościeżnicy. W praktyce, po przebadaniu w notyfikowanym laboratorium wsp. Ud dla całych drzwi zewnętrznych, szklonych jest ok. 3-4 gorszy niż dla samego wypełnienia termoizolacyjnego! Jeżeli wybór producenta, typu i wzoru drzwi mamy za sobą to przed sobą mamy jeszcze udzielenie odpowiedzi na wiele istotnych pytań technicznych związanych z zamawianymi drzwiami (zmawianymi ponieważ prawie wszystkie "dobre" drzwi zewnętrzne są produkowane zgodnie z indywidualnymi oczekiwania klienta i to nie tylko w w kwestii wymiarów, kolorystyki i wyposażenia ale także wzornictwa samych drzwi jak także zdobienia ich przeszkleń.

Kwestie techniczne:

• Szerokość zewnętrzna ościeżnicy

Wymagana szerokość otworu pod montaż wejściowych drzwi zewnętrznych winna być o 2-3 cm szersza od szerokości zewnętrznej ościeżnicy. Zgodnie z PN światło przejścia dla drzwi wejściowych winno być nie mniejsze niż 90 x 200 cm i nie może być ograniczone nie w pełni otwartym skrzydłem ani okuciami drzwiowymi.

W praktyce oznacza to, że drzwi o świetle ościeżnicy 90 x 200 cm po montażu najczęściej nie będą spełniały wymagań tej normy ponieważ bardzo rzadko się zdarza aby skrzydło otwierało się więcej niż o 135 st. i tym samym nie przysłaniało jej światła. Wygodniejszym rozwiązaniem i bardziej efektownym (w odniesieniu do architektury domu) jest zamówienie drzwi szerokości światła ościeżnicy znacznie większym niż wymagane normą 90 cm ponieważ unikniemy tym samym problemów związanych z odbiorem domu i przy tym wymiarze łatwiej wnosić do domu duże przedmioty, meble itp. Ma to szczególne znaczenie wówczas, gdy drugie drzwi w wiatrołapie/ganku nie są na przeciw drzwi wejściowych.

Poradnik

Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!

Dołącz do naszej listy i odbierz darmowy magazyn ABC Budowania

Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!

Zapisz się

Dołącz do naszej listy i odbierz darmowy magazyn ABC Budowania

Oczywiście, że funkcjonalności użytkowej nie poprawią nawet szerokie drzwi wejściowe, jeżeli tuż za nimi będą zamontowane, prowadzące do głównej części domu, drzwi "80-ki" o świetle przejścia wynoszącym 80 cm. W tym przypadku tylko aspekt estetyczno-architektoniczny może przemawiać za wyborem drzwi szerszych od standardowych. Drzwi węższe od standardu, tj o świetle przejścia ościeżnicy mniejszym niż 90 cm, montuje się zwykle w przypadku wymiany drzwi w już zamieszkałych budynkach oraz do garaży, kotłowni, ogrodowych wejść do domu, lub gdy architektura ewentualnie konstrukcja budynku nie pozwalają na poszerzenie otworu. Praktycznie nie ma ograniczenia jeżeli chodzi o zamawianie drzwi węższych od standardowych. Ograniczeniem tutaj może być tylko wzór drzwi. Nie każdy model drzwi, można wykonać w bardzo wąskim wymiarze i nie każdy model drzwi, będzie dobrze wyglądał w znacznie zwężonej, albo poszerzonej wersji.

• Wysokość zewnętrzna ościeżnicy

Zwykle docelowy poziom podłogi/posadzki po obu stronach drzwi, a dokładniej progu drzwi, jest na jednakowym poziomie. Jeżeli jest inaczej, to całe wymiarowanie jest wykonywane od poziomu wyższego z dwu w/w wymienionych poziomów podłogi/posadzki. Dla poprawienia estetyki, proponujemy różnicę w/w poziomów "zgubić" na krawędzi progu. Polecamy "brakującą" pionową krawędź progu wykonać z tego samego materiału wykończeniowego, z którego będzie wykonana podłoga po tej stronie drzwi, po której jest niższy poziom podłogi.

• Poszerzenie słupków ościeżnicy

Każdy z otwartych na potrzeby klienta producentów drzwi zewnętrznych proponuje swoje typowe wymiary słupków ościeżnicowych, ale jednocześnie za dopłatą, oferuje ościeżnice o powiększonych wymiarach przekroju. Rozwiązanie to jest szczególnie przydatne jeżeli mamy w planie montaż drzwi w otworach z węgarkami, gdy elewacja jest wykończona klinkierem, kamieniem lub na elewacji są wykonane głębokie ozdobne boniowania.

• Zwrot otwierania drzwi

Zanim omówimy "za i przeciw" dla każdego z tych zwrotów, to podzielimy się z Państwem naszymi spostrzeżeniami co do statystyk wyboru zwrotu otwierania drzwi. Nasze obserwacje dowodzą że: w 80% przypadków o wyborze zwrotu drzwi decyduje... tradycja regionalna. Tak więc Polska wschodnia i północna, i kraje skandynawskie zdecydowanie najczęściej wybierają zwrot na zewnątrz budynku, Polska zachodnia i południowa i kraje Europy zachodniej zdecydowanie do wewnątrz budynku. Polska centralna, okolice Krakowa, i Warszawy nieznaczna przewaga wyboru drzwi otwieranych na zewnątrz budynku.

Drzwi otwierane do wewnątrz budynku

• Zalety drzwi otwieranych do wewnątrz

Pierwszą i często decydującą o wyborze zwrotu otwierania drzwi już w fazie projektowania drzwi, jest estetyka wizualna drzwi w zestawieniu ich z całą elewacją budynku - po prostu drzwi otwierane do wewnątrz zdecydowanie lepiej się prezentują i są większą ozdobą elewacji domu, niż drzwi otwierane na zewnątrz budynku. W tej wersji zwrotu otwierania drzwi, nie są widoczne z zewnątrz zawiasy skrzydła drzwiowego, ościeżnica nie jest przysłonięta przylgą (jest widoczna na szer ok 7 cm), a skrzydło drzwiowe w stosunku do ościeżnicy, jest cofnięte do wewnątrz budynku przez co jest jakoby "zwieńczone/otoczone" obwodową (ramą ościeżnicową), która eksponuje i tym samym "zdobi" całe drzwi. Jest jeszcze aspekt natury Savoir Vivre: drzwi otwierane przed gośćmi oczekującymi przed nimi, przez uchylenie skrzydła do wewnątrz domu zapraszają/zachęcają gości do przekroczenia progu tegoż domu.

• Wady drzwi otwieranych do wewnątrz

Przy zakupie drzwi wejściowych jednoskrzydłowych naszej produkcji, dla osób bardzo wrażliwych na dobór detali, ten zwrot otwierania drzwi może ograniczyć wybór koloru klamek, a to z powodu koloru progu. Stosowany w drzwiach próg aluminiowy (w kolorze naturalnego aluminium), jest zawsze widoczny - nawet przy zastosowaniu kopacza, który tylko częściowo go przysłania. Naturalny, aluminiowy kolor progu "dobrze pasuje" do okuć (klamek,rozet, nakładek na zawiasy i wkładek) w kolorze srebrnej satyny, tytanu czy inoxu. Dla jasności, bez względu na zwrot otwierania, próg zawsze jest widoczny, z tą tylko różnicą, że w przypadku drzwi otwieranych do wewnątrz raz jest on widoczny od zewnątrz, a w przypadku drzwi otwieranych na zewnątrz od wewnątrz budynku.

Przy zwrocie otwierania na zewnątrz budynku jako że jest on widoczny od wewnątrz budynku, przy wyborze klamek w innym kolorze niż zbliżony do naturalnego koloru aluminium, - nie psuje detali elewacji niekonsekwencją w doborze koloru detali wykończeniowych. Problem pozostaje nie rozwiązany przy zwrocie od wewnątrz budynku, ale tutaj przeciętny klient ma większą tolerancję na niedoskonałe dopasowanie kolorystyczne detali wykończeniowych. Następną wadą może być problem ze szczelnością drzwi. Przy drzwiach otwieranych do wewnątrz i narażonych na bezpośrednie opady deszczu, jest większe ryzyko przedostania się niewielkich ilości wody do wnętrza domu (zjawisko to może być ograniczone w znacznym, ale nie całkowitym, przez zastosowanie tzw. kopacza).

Drzwi otwierane na zewnątrz budynku

• Zalety drzwi otwieranych na zewnątrz

Drzwi otwierane na zewnątrz budynku maja wadę estetyczną - gorzej optycznie wyglądają, niż drzwi otwierane do wewnątrz, głównie z takiego powodu, że jest mniej widoczna ościeżnica (zasłonięta z tej strony przylgą skrzydła). Ościeżnica drzwi wydaje się być dosyć wąska, są widoczne zawiasy, niewątpliwie nie należą one do elementów zdobiących drzwi (nawet ozdobne osłonki na zawiasy, które poprawiają ich estetykę i dopasowują ich kolor do koloru klamek, to przez swoje jeszcze większe niż zawias wymiary, nie dodają drzwiom lekkości). Do niewątpliwych zalet, drzwi otwieranych na zewnątrz, należy fakt, że przy tym zwrocie ich otwierania nie ma ryzyka wsypania się do domu "porannej" zaspy śnieżnej, która zamienia się później w niepożądaną kałużę wody.

• Wady drzwi otwieranych na zewnątrz

Wadą drzwi otwieranych na zewnątrz jest to, że w okresie zimowym trzeba dokładać starań, aby utrzymywać spocznik przed drzwiami w należytej czystości. Ubity śnieg i lód, należy systematycznie usuwać, aby uchronić dolną krawędź drzwi przez uszkodzeniem (a tu trzeba przypomnieć, że przy najczęściej stosowanych jednakowych poziomach podłogi wewnątrz budynku i na zewnątrz budynku - luz pomiędzy zewnętrzną posadzka, a dolną krawędzią skrzydła, wynosi zaledwie 1 cm - wewnątrz budynku, to jest aż 1 cm, ale na zewnątrz taki luz może okazać się zbyt mały jeżeli zechcemy na spoczniku położyć grubszą wycieraczkę). Przy zwrocie otwierania drzwi na zewnątrz, polecamy więc zastosować wycieraczkę wpuszczoną w posadzkę, lub wykonać spocznik przed drzwiami na poziomie niższym od poziomu podłogi wewnątrz domu.

Tak jak w drzwiach otwieranych do wewnątrz, tak i tutaj można doszukać się aspektu natury Savoir Vivre: drzwi otwierane przed gośćmi oczekującymi przed nimi przez uchylenie skrzydła na zewnątrz, "odpychają" gości od domu (a przy małym spoczniku, mogą nawet ich spychać na stopnie schodów ) i nie koniecznie muszą iść w parze z gościnnym zaproszeniem do przekroczeni progu domu, w którym są zamontowane. Kolejną wadą drzwi otwieranych na zewnątrz jest konieczność zastosowania zadaszenia zabezpieczającego górną krawędź skrzydła przed przedostaniem się za nią wody opadowej. Aktualnie projektowane domy zwykle spełniają ten warunek z dużym "zapasem" ponieważ w modzie są duże tarasy, zadaszone tarasy przeddrzwiowe. Najpoważniejszą jednak wadą tego zwrotu otwierania drzwi jest bardzo duże ryzyko uszkodzenia skrzydła drzwiowego przez "niespodziewany" podmuch wiatru. Taki podmuch wiatru wyrywający z ręki klamkę drzwiową uszkadza zwykle zewnętrzną płaszczyznę skrzydła i krawędź węgarka budynku. Mógłby temu zapobiec porządny odbój, ale jest on zwykle montowany już "po szkodzie".

Kierunek otwierania drzwi

Na początek należy wyjaśnić jak rozróżnić kiedy o drzwiach mówimy, że są lewe, a kiedy że są prawe.

• Drzwi prawe - o drzwiach mówimy, że są prawe jeżeli: patrząc na skrzydło od strony, z której jest ono zamontowane w ościeżnicy, widzimy zawiasy po prawej stronie skrzydła.

• Drzwi lewe - o drzwiach mówimy, że są lewe jeżeli: patrząc na skrzydło od strony, z której jest ono zamontowane w ościeżnicy, widzimy zawiasy po lewej stronie skrzydła.

Przy drzwiach dwuskrzydłowych obowiązują te same zasady, tylko że w tym przypadku, mówiąc o kierunku drzwi, mamy na myśli kierunek otwierania głównego / wiodącego skrzydła. Często w tym miejscu pada pytanie: który kierunek jest lepszy ? Lewy,czy prawy? Odpowiedz jest jedna: żaden nie jest ani lepszy, ani gorszy. Biorąc nawet pod uwagę ergonomie, to nawet wygodniejsze chwytanie prawą ręką ma miejsce tylko tyle samo razy co chwytanie mniej ergonomiczne ręką lewą, bo zwykle przez każde drzwi tyle samo razy wchodzimy co i wychodzimy.

Drzwi z naświetlem górnym czy bez

Dla otworów drzwiowych znacznie wyższych niż standardowe, proponuję rozważyć wykonanie nad drzwiami naświetla górnego. Zwykle naświetla te są wykonywane w wersji nieotwieranej. Zamiast wersji szklonej u niektórych producentów możemy zamówić pełny, nieszklony panel górny ze wzorem komponującym się ze wzorem na skrzydle drzwiowym. Przed zamówieniem drzwi z naświetlem górnym należy szczegółowo rozważyć kolor szyb w przeszkleniach skrzydła i przeszkleniu górnym. Najczęściej wybierana do drzwi zewnętrznych, szyby refleksyjne w odcieniu brązu lub grafitu charakteryzują się dużą absorpcję światła (ok 40 %) znacząco zmniejsza to ilość światła wpadającego przez nią do wnętrza domu. Funkcjonalność przemawia więc za bezbarwnymi szybami naświetla górnego, a z drugiej strony, nie mniej ważny aspekt estetyczny, przemawia za zastosowaniem kolorowego szkła refleksyjnego. Nie będzie oczywiście problemu gdy naświetle będzie pełnić tylko funkcje architektoniczno-estetyczną, (gdy wiatrołap lub hal jest dostatecznie doświetlony przez otaczające je okna lub inne drzwi). Można też bez obaw zastosować szkło refleksyjne w przypadku, gdy wysokość drzwi jest znacząco wysoka np. ok 250 cm - wówczas powierzchnia przeszklenia zrekompensuje straty ilości wpadającego światła. Można także w takim przypadku na główne skrzydło drzwi, wybrać model bez przeszkleń, wówczas problem ograniczy się jedynie do wyboru koloru szyb naświetla górnego.

Drzwi jednoskrzydłowe czy dwuskrzydłowe

Wybór wersji drzwi dwuskrzydłowych jest bezpośrednio związany z wymiarami otworu pod drzwi. Najczęściej klienci mają aspiracje na wygodne i efektowne drzwi wejściowe, ale otwór pod drzwi o "pół metra" za wąski pod ich montaż. Żadne zabiegi konstrukcyjne nie są w stanie zaprojektować i wykonać "porządnych" drzwi do zbyt wąskiego otworu. Jeżeli brak jest możliwości dostosowania otworu pod drzwi, do przynajmniej optymalnego wymiaru, to proponujemy zamiast "okaleczonych" drzwi dwuskrzydłowych, wykonać szerokie i wygodne drzwi jednoskrzydłowe, ewentualnie drzwi jednoskrzydłowe z nieotwieraną, pełnoszkloną dostawką boczną. Do otworów szerszych niż 190 cm, proponujemy zastosować drzwi symetryczne z dwoma skrzydłami otwieranymi o jednakowym wzorze i wymiarach, ewentualnie jednoskrzydłowe z dwiema przeszklonymi dostawkami bocznymi.

źródło i zdjęcia: AFB