Wszystko, co chcesz wiedzieć o odkurzaczu centralnym. Część I.

Dlaczego warto?

Po zamontowaniu odkurzacza centralnego, nasz dom będzie czystszy, gdyż wydajność generowana przez stacjonarne urządzenie jest niewspółmiernie większa od urządzeń przenośnych. Większa wydajność to większa prędkość porywania cząsteczek kurzu ze sprzątanych powierzchni jak i większe podciśnienie, które pozwala na głębsze i skuteczniejsze odkurzanie.

Większa wydajność powoduje, że sprząta się szybciej. Mniej czasu zajmie również przygotowanie odkurzacza do sprzątania, po prostu sięgamy po lekką giętką rurę i wkładamy ją do gniazdka. Koniec z przenoszeniem odkurzacza z miejsca na miejsce, podłączaniem do sieci, wiecznie oplatającym się i przeszkadzającym w odkurzaniu przewodem. Koniec również z koniecznością częstej wymiany worków na śmieci, gdyż pojemność tych w odkurzaczu centralnym jest olbrzymia, więc ich opróżnianie następuje dwa – trzy razy do roku. 

Odkurzacz centralny to również akcesoria nieznane w urządzeniach przenośnych, należą do nich automatyczne szufelki, które pozwalają na podmiatanie w nie piasku lub innych okruchów przy użyciu zwykłej miotły. Posiadacze kominków cenią specjalne separatory do odkurzaczy centralnych, które służą do sprzątania popiołu z kominka, ale także płynów.

Ponadto akcesoria takie jak np. wąż rozciągany Wally Flex (rozciąga się do ok. 4 m), który wspomaga pracę jednostki centralnej i jest niezrównanym udogodnieniem. Możemy go zainstalować np. w szafce w kuchni, w wiatrołapie czy holu czyli w miejscach narażonych na dużą ilość zanieczyszczeń, aby szybko i sprawnie, bez sięgania po długi wąż, posprzątać pomieszczenie. 

Są to ważne zalety systemów centralnych, które czynią odkurzanie szybkim i wygodnym, ale największa polega na braku recyrkulacji zasysanego powietrza. Innymi słowy to zassane przy sprzątaniu brudne powietrze, po oczyszczeniu w jednostce centralnej jest bezpowrotnie wydmuchiwane na zewnątrz budynku.

Dzięki temu, z ogromną ulgą mogą odetchnąć alergicy i osoby uczulone na mikroorganizmy bytujące w domowym kurzu. Dla osób uczulonych na kurz czy roztocza, to nieoceniona zaleta, warta zapłacenia każdej ceny, a ta wbrew obawom okazuje się przystępna, tym bardziej, że inwestycja powinna być wykonana dwuetapowo i poprzedzona projektem, który także optymalizuje koszty. 

Projekt to dobry pomysł i podstawa dobrej instalacji

Wykonanie instalacji odkurzacza centralnego powinno być poprzedzone wykonaniem projektu, co pozwoli na oszacowanie ilości potrzebnych materiałów instalacyjnych, a w przyszłości będzie swoistą mapą do lokalizacji przewodów. Projekt instalacji jest bardzo przydatny przy przyszłych pracach wykończeniowych, kiedy to następne ekipy budowlane mogą uszkadzać ukryte instalacje, podobnie dla właścicieli domów podczas remontów.

Projekt przebiegu sieci przewodów odkurzacza centralnego będzie również potrzebny do doboru jednostki centralnej o prawidłowej wydajności. O ile w małych instalacjach dobór jednostki polega na wybraniu modelu spełniającego określone kryteria funkcjonalne, np. wybór odkurzacza cyklonicznego bezworkowego lub odkurzacza typu Split gwarantuje, że urządzenie będzie działało prawidłowo z racji dużego zapasu mocy.

Natomiast w większych domach należy już uważnie policzyć sumę oporów do najdalej położonego gniazda ssawnego, aby dobrać jednostkę, która poradzi sobie z długą czy skomplikowaną instalacją.

Przy doborze odkurzacza ważne jest aby uwzględnić jego konstrukcję, która wpływa na działanie i przyszłe właściwości użytkowe. Na przykład planując montaż urządzenia wyposażonego w worek odwrócony, warto zawsze wybrać model o wyższych parametrach, gdyż worki odwrócone (samoczyszczące) mają tę przywarę, że nie czyszczą się do końca same, a jednostka parametry nominalne utrzymuje tylko w momencie gdy filtry i worki są czyste. W normalnych warunkach użytkowania wydajność takich urządzeń będzie trochę mniejsza, więc zapas wielkości jest zalecany i bardzo uzasadniony.

Różnice w rozplanowaniu przewodów w małym i duży domu 

Na etapie stanu surowego budynku należy rozprowadzić instalację, która wykonywana jest z rur PVC o średnicy ok. 50 mm, która najczęściej jest stosowana w domach. Łączy ona lokalizację gniazd ssawnych z jednostką centralną przeważnie umiejscowioną w piwnicy, kotłowni, garażu lub pomieszczeniu gospodarczym.

Inaczej instalacja będzie wyglądała dla domu małego i parterowego, a inaczej dla dużej rezydencji. W domu niewielkim będzie to przeważnie instalacja, która połączy po kolei dwa, trzy gniazda ssawne plus odgałęzienie do automatycznej szufelki. Ponieważ instalacja jest krótka i bardzo prosta, praktycznie nie można popełnić przy jej wykonaniu żadnego błędu. 

W przypadku projektowania lokalizacji sieci przewodów dla instalacji rozległej np. w budynku wielokondygnacyjnym, poszczególne piętra łączy się jednym przewodem pionowym, tzw. pionem, a rozkład przewodów poziomych na każdej z kondygnacji jest już prowadzony indywidualnie. Dobrym zwyczajem jest jednak poprowadzenie kilku pionów instalacyjnych, co niestety jest bardziej pracochłonne, gdyż często wymaga wykonania bruzd w ścianach, aby ukryć w nich przewody pionowe, ale zazwyczaj skutkuje mniejszymi oporami instalacji mierzonymi dla najbardziej odległych gniazd ssawnych.

W przypadku niewielkich domów problem dużych oporów nie istnieje, gdyż na wyższej kondygnacji montuje się zazwyczaj tylko jedno, najwyżej dwa gniazda ssawne. 

Piwnica, kotłownia czy garaż to dobre miejsce na odkurzacz centralny

W przypadku domów wyposażonych w piwnice, należy pamiętać aby je również objąć zasięgiem odkurzacza centralnego. W zależności od przeznaczenia i wielkości piwnic inwestorzy decydują się na prowadzenie instalacji po wierzchu ścian lub ukrywają przewody instalacyjne w ścianach tak jak w pomieszczeniach mieszkalnych.

Dla działania odkurzacza nie ma to żadnego znaczenia. Decydują tutaj tylko względy estetyczne i przeznaczenie użytkowe piwnic. Często w piwnicy projektuje się lokalizację jednostki centralnej, szczególnie jeśli jest w niej kotłownia, to dobre miejsce na odkurzacz, gdyż wszystkie urządzenia techniczne mamy wtedy zlokalizowane w jednym miejscu.

Kotłownia czy  piwnica są to zazwyczaj pomieszczenia odizolowane od części mieszkalnej, więc i hałas generowany przez jednostkę centralną nie będzie słyszalny w pomieszczeniach mieszkalnych. Za umiejscowieniem odkurzacza w piwnicy przemawia jeszcze jeden argument, a mianowicie gniazdo ssawne w obudowie odkurzacza, które pozwala na bezpośrednie wpięcie węża do gniazda w jednostce i sprzątanie pomieszczenia, w którym urządzenie jest zamontowane.

Ale główną zaletą tego rozwiązania jest fakt, że nie musimy rozprowadzać rur instalacyjnych i wyprowadzać gniazda ssawnego w ścianie w pomieszczeniu, w którym jednostka jest zamontowana. W aeroVac odkurzacze są wyposażone w gniazdo w obudowie, zobacz jak to działa.

Należy pamiętać, że w jednostce centralnej magazynuje się kurz zebrany przy odkurzaniu, więc musimy być przygotowani na konieczność jego wyrzucania, jeśli kotłownia jest daleko w piwnicy domu, będziemy mieli długą drogę do pokonania ze zbiornikiem z kurzem. Na szczęście niektórzy producenci stosują rozwiązania techniczne, które pozwalają na montaż w zbiornikach na śmieci zwykłych jednorazowych worków foliowych, więc pozbycie się kurzu w takim przypadku nie niesie ryzyka zakurzenia innych pomieszczeń.

W takie rozwiązanie, zwane szczeliną dekompresyjną, jest wyposażony model Split. Pod względem wygodnej obsługi czy konserwacji jednostki centralnej najlepszym miejscem na montaż będzie jednak garaż. Opróżnianie pojemnika na zanieczyszczenia jest wówczas dużo łatwiejsze, a gniazdo ssawne w obudowie pozwala na wygodne sprzątanie samochodu. Miejsce to jest chyba najczęściej wybierane przez inwestorów, zwłaszcza w mniejszych domach, często pozbawionych piwnicy, a kotłownia jeśli jest, to jest mała i może w niej zabraknąć miejsca na jednostkę centralną. 

Instalacja sterującą w systemie odkurzacza centralnego

Należy pamiętać, że każde z gniazd oraz każda automatyczna szufelka musi być połączona z jednostką centralną niskonapięciową instalacją sterującą czyli musi być doprowadzony prąd o napięciu 12 lub 24 V, tzw. bezpieczny. W każdym gnieździe ssawnym znajdują się styki elektryczne, które po włożeniu rury ssawnej pozwalają na włączanie i wyłączanie jednostki centralnej.

W tym celu wzdłuż rur układa się niskonapięciowy przewód elektryczny, łącząc gniazda z jednostką. Są dwa sposoby łączenia gniazd i szufelek z odkurzaczem: kabel układa się od gniazda do gniazda lub każde gniazdo łączy z jednostką osobnym kablem. Przewód ten do rur najczęściej mocuje się taśmami lub opaskami. W przypadku, gdy z jakichś powodów instalacja sterująca nie działa, jest uszkodzona lub jest wykonana niepoprawnie, możemy wykorzystać pneumatyczne lub radiowe metody włączania jednostki centralnej. 

Pneumatyczne (zwane też systemem push/pull), uruchamianie jednostki nie wymaga prowadzenia instalacji elektrycznej, a działa poprzez ruch teleskopowej rączki na końcu węża. Złożenie rączki generuje falę powietrza, która uruchamia odkurzacz bez potrzeby instalacji elektrycznej w gniazdach ssących. Jest to więc rodzaj sygnału falą powietrza potrzebny do włączenia urządzenia, który nie wymaga przewodów niskonapięciowych. 

Metoda radiowa natomiast opiera się na bezprzewodowym przesyłaniu sygnału do odbiornika zamontowanego przy jednostce centralnej, a sygnał radiowy uruchamia odkurzacz za pomocą pilota. Odbiornik sterujący radiowy montuje się przy odkurzaczu centralnym i podłącza się do niskonapięciowego wyjścia przy jednostce centralnej.

Zasilacz podłącza się do gniazda sieciowego 230 V. System jest obsługiwany za pomocą pilota: włącz - wyłącz. Takie rozwiązanie pozwala na sterowanie odkurzaczem bezprzewodowo, bez konieczności prowadzenia kabli niskonapięciowych do każdego gniazda albo wówczas, gdy instalacja elektryczna została uszkodzona. 

źródło i zdjęcia: aeroVec

opracowanie: Anna Chrystyna