Instalacja fotowoltaiki: Wszystko, co musisz wiedzieć o przepisach

Z raportu Urzędu Regulacji Energetyki wynika, że na koniec 2023 roku w Polsce działało ponad 1,4 miliona mikroinstalacji o mocy do 50 kW. Korzystają z nich głównie gospodarstwa domowe i rolne oraz małe przedsiębiorstwa. Popularność takich inwestycji wzrasta dzięki przepisom, które często nie wymagają od inwestora uzyskania pozwolenia na budowę ani zgłoszenia. Jednak istnieją wyjątki, o których warto pamiętać, decydując się na przydomową instalację fotowoltaiczną.

Instalacja fotowoltaiki: Wszystko, co musisz wiedzieć o przepisach
Solplanet Falowniki fotowoltaiczne Solplanet
Dane kontaktowe:
+48 13 492 61 09

PokażUkryj szczegółowe informacje o firmie

Wzrost cen energii elektrycznej, problemy z dostępnością surowców energetycznych oraz rosnący trend ekologicznego stylu życia przyczyniają się do coraz większej liczby instalacji fotowoltaicznych. Jest to ekologiczne, odnawialne i tańsze od tradycyjnych źródeł energii rozwiązanie.

Prosument, czyli osoba lub podmiot, który jednocześnie zużywa i wytwarza energię elektryczną z odnawialnych źródeł, korzysta z mikroinstalacji o mocy do 50 kW. Panele fotowoltaiczne w takim modelu montowane są na dachach domów lub na gruncie obok budynku. Oba rozwiązania mają swoje zalety.

- Instalacja na dachu jest dobrym wyborem, gdy powierzchnia, którą dysponujemy, jest wystarczająco duża, dobrze usytuowana w stosunku do słońca, niezacieniona przez pobliskie budynki czy drzewa. Jej ważna zaletą jest to, że nie wymaga wygospodarowania dodatkowego miejsca obok domu na panele PV. W przypadku instalacji na gruncie inwestorzy zazwyczaj dysponują większą powierzchnią niż ta na dachu. Stąd instalacja naziemna może być większa. Dodatkowo właściciel czy użytkownik ma w takim przypadku lepszy dostęp do paneli, może więc je regularnie oczyszczać, np. z zalegającego śniegu, co oczywiście wpływa pozytywnie na wydajność całej instalacji - mówi Mariusz Jackiewicz, ekspert ds. technicznych w firmie Solplanet.

W Polsce działa już ponad milion mikroinstalacji fotowoltaicznych montowanych na dachach lub gruncie. Choć ich liczba systematycznie rośnie, wymagania dotyczące instalowania i eksploatacji tych systemów nie zostały jeszcze zebrane w jedną spójną regulację prawną.

Obecnie przepisy są rozproszone w kilku aktach prawnych, takich jak ustawa Prawo budowlane, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawa o odnawialnych źródłach energii. Jakie są wymagania tych aktów prawnych wobec prosumentów? Co musisz wiedzieć, zanim zainstalujesz przydomowe panele fotowoltaiczne?

Pozwolenie na budowę a moc instalacji

Przede wszystkim warto zaznaczyć, że wymagania prawne dotyczące instalacji fotowoltaicznych różnią się w zależności od ich mocy. Kluczową granicą jest 50 kW. Instalacje o mocy powyżej 50 kW podlegają zupełnie innym, bardziej rygorystycznym wymaganiom niż te prosumenckie, o mocy do 50 kW. Dla instalacji prosumenckich formalności jest zdecydowanie mniej, choć istnieją pewne wyjątki, o których warto wiedzieć.

- Instalacje fotowoltaiczne o mocy poniżej 50 kW co do zasady nie wymagają ani uzyskania pozwolenia na budowę, ani dokonania zgłoszenia inwestycji. Obowiązują tu jednak pewne wyjątki. Dodatkowo istnienie takiej zasady nie oznacza, że nie ma innych uwarunkowań prawnych, które należy mieć na uwadze, realizując inwestycję w taką instalację - tłumaczy Piotr Proniewski, adwokat w Kancelarii Adwokackiej Proniewski Przybyłka.

Kiedy zatem będzie wymagane pozwolenie na budowę przy instalacjach fotowoltaicznych o mocy poniżej 50 kW?

Obiekt wpisany do rejestru zabytków

Pozwolenie na budowę jest konieczne, gdy panele będą montowane "przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków".

- Wymóg ten wynika z art.29 ust.7 pkt.1 prawa budowlanego. Choć ustawodawca użył określenia „przy obiekcie”, co mogłoby sugerować usytuowanie instalacji poza lub obok obiektu, to całościowa interpretacja prawa budowlanego, zwłaszcza definicji użytych w ustawie, oraz cel regulacji wskazują, że chodzi tu także o instalacje realizowane na obiekcie wpisanym do rejestru zabytków - podkreśla Piotr Proniewski.

Przebudowa obiektu

Pozwolenie na budowę będzie konieczne, gdy montaż instalacji fotowoltaicznej wiąże się z przebudową obiektu, która sama w sobie zazwyczaj wymaga uzyskania takiego pozwolenia. W takich przypadkach, realizacja inwestycji musi być zgodna z przepisami dotyczącymi przebudowy budynków.

- Tu zatem montaż samej instalacji jako taki nie wymaga pozwolenia, jest to jednak następstwo szerszego zakresu prac dotyczących budynku, na którym ma powstać instalacja - wyjaśnia adwokat z Kancelarii Adwokackiej Proniewski Przybyłka.

Oddziaływanie na środowisko i obszar Natura 2000

Pozwolenie na budowę będzie również wymagane dla instalacji, których prace mogą być uznane za przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub na obszar Natura 2000. Zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, takie inwestycje muszą spełniać określone kryteria środowiskowe.

Zgłoszenie budowy instalacji o mocy poniżej 50 kW

Wyjątki dotyczą nie tylko wymogu uzyskania pozwolenia na budowę, ale także zgłoszenia instalacji prosumenckiej jako inwestycji budowlanej. Z założenia zgłoszenie nie jest konieczne, jednak istnieją sytuacje, w których realizacja instalacji fotowoltaicznych o mocy poniżej 50 kW będzie wymagała dokonania zgłoszenia.

Instalacja wyższa niż 3 metry

Zgłoszenie w odpowiednim urzędzie jest wymagane, gdy konstrukcja instalacji jest wyższa niż 3 metry.

- Często zdarza się, że instalacja PV jest budowana na konstrukcji nośnej, która służy do jej optymalnego posadowienia. Chodzi tu zatem o sytuację, gdy owa konstrukcja wraz z instalacją jest wyższa niż 3 metry. W takim wypadku zgłoszenie inwestycji budowlanej będzie wymagane niezależnie od tego, czy instalacja będzie realizowana na obiekcie czy bezpośrednio na gruncie - dodaje Piotr Proniewski.

Obszar wpisany do rejestru zabytków

Zgłoszenie jest również wymagane, gdy instalacja jest montowana na obszarze wpisanym do rejestru zabytków. Tereny te mogą obejmować całe zespoły budowlane lub układy urbanistyczne, nawet jeśli poszczególne obiekty nie są uznane za zabytki. W takich przypadkach instalacja fotowoltaiczna o mocy do 50 kW wymaga zgłoszenia jako inwestycja budowlana.

Dobre praktyki zawsze w cenie

Przygotowując się do realizacji prosumenckiej instalacji fotowoltaicznej, warto pamiętać o dwóch kluczowych aspektach.

Pierwszy dotyczy instalacji o mocy większej niż 6,5 kW. W takim przypadku wymagane jest uzgodnienie instalacji z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, aby zapewnić zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, oraz zawiadomienie organów Państwowej Straży Pożarnej. Wynika to z art. 29 ust. 4 pkt 3 c) w zw. z art. 56 ust. 1 pkt a) Prawa budowlanego.

Drugi aspekt dotyczy wszystkich inwestorów planujących instalację fotowoltaiczną. Każda taka instalacja, jak każde przedsięwzięcie budowlane, musi być zgodna z wymaganiami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Przed przystąpieniem do realizacji instalacji, warto zapoznać się z miejscowym planem i jego warunkami, aby upewnić się, że inwestycja jest zgodna z obowiązującymi przepisami. To równie ważne, jak spełnienie aktualnych wymagań prawnych.

- Nowoczesne instalacje fotowoltaiczne to skuteczny sposób na oszczędności i niezależność energetyczną gospodarstw domowych i małych firm. Nowe technologie do zarządzania fotowoltaiką czy efektywne falowniki pozwalają optymalnie wykorzystać pozyskaną energię i tym samym jak najlepiej zarządzać budżetem. Im skrupulatniejsze przygotowanie do inwestycji – także pod kątem prawnym, tym większe zyski, ale też spokój właścicieli domów i firm. Warto zatem poświęcić czas na poznanie przepisów i dostępnych rozwiązań. To się po prostu opłaca - podsumowuje Mariusz Jackiewicz z Solplanet.

źródło i zdjęcie: Solplanet

FAQ Pytania i odpowiedzi
  • Ile mikroinstalacji fotowoltaicznych funkcjonowało w Polsce na koniec 2023 roku?

    Na koniec 2023 roku w Polsce działało ponad 1,4 miliona mikroinstalacji fotowoltaicznych o mocy do 50 kW.
  • Kto najczęściej korzysta z mikroinstalacji fotowoltaicznych o mocy do 50 kW?

    Z mikroinstalacji fotowoltaicznych o mocy do 50 kW korzystają głównie gospodarstwa domowe, rolne oraz małe przedsiębiorstwa.
  • Kiedy wymagane jest pozwolenie na budowę dla instalacji fotowoltaicznych o mocy poniżej 50 kW?

    Pozwolenie na budowę jest wymagane, gdy instalacja fotowoltaiczna jest montowana przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków, wiąże się z przebudową obiektu, lub gdy prace mogą wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub na obszar Natura 2000.
  • Czy instalacje fotowoltaiczne o mocy do 50 kW zawsze wymagają zgłoszenia?

    Zgłoszenie instalacji prosumenckiej o mocy poniżej 50 kW jest wymagane w określonych sytuacjach, takich jak montaż na obszarze wpisanym do rejestru zabytków lub gdy konstrukcja instalacji jest wyższa niż 3 metry.
  • Jakie dwa kluczowe aspekty należy uwzględnić, przygotowując się do realizacji prosumenckiej instalacji fotowoltaicznej?

    Należy uzgodnić instalację z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych dla instalacji o mocy większej niż 6,5 kW oraz upewnić się, że inwestycja jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
  • Czytaj więcej Czytaj mniej