Potrzeba renowacji dachów obiektów zabytkowych

Co grozi dachom zabytkowych obiektów?

Pożar budynku bardzo często zaczyna się od dachu, przez co jego odpowiednia ochrona jest jednym z największych wyzwań stojących przed wykonawcami. Remont Bazyliki Mariackiej w Gdańsku, bramy głównej Cmentarza Centralnego w Szczecinie czy Kościoła Mariackiego w Chojnie pokazał jak efektywnie korzystać z nowoczesnych produktów przy renowacji historycznych budowli.

Stare, drewniane dachy są szczególnie narażone na płomienie, a od groźby pożaru trudno ustrzec się nawet obiektom tej klasy co paryska katedra Notre-Dame. Niestety mimo postępu technicznego pożary zabytków wciąż się zdarzają, a ogień pojawia się w cennych kulturowo kościołach, dworach czy pałacach.

Z danych statystycznych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej wynika, że w Polsce w 2021 r. strażacy interweniowali przy ponad 106 tys. pożarów. 2236 z nich dotyczyło obiektów użyteczności publicznej. Wśród nich interwencji wymagało 181 obiektów sakralnych czy kultu religijnego, 24 miejsca zaliczane do kategorii: muzea, skanseny, wystawy, galerie oraz 19 bibliotek i archiwów (Dane statystyczne KG PSP, źródło: KG PSP, data dostępu: 16.05.2022 r., https://www.gov.pl/web/kgpsp/interwencje-psp).

- Obiekty zabytkowe są szczególnie podatne na pożar ze względu na łatwopalne materiały, z których zostały wykonane, ale też często przez brak specjalistycznego zabezpieczenia. W przypadku wielu zabytków, zarządzającym budynkiem jest lokalny samorząd lub parafia, których niejednokrotnie nie stać na drogi system przeciwpożarowy. Pożar może pojawić jednak nawet w tak cennym i dobrze chronionym obiekcie jak katedra Notre-Dame w Paryżu. Równie istotne, co system przeciwpożarowy są materiały, jakich używa się przy renowacji zabytków. Trzeba więc szczególnie zadbać o to, by obok dopasowania do historycznej tkanki, gwarantowały wysoką ognioodporność. Kluczowy dla wykonawcy jest dobór produktów, które mają odpowiednią klasyfikację w zakresie reakcji na ogień, zgodną z normą PN-EN 13501-1 - mówi Piotr Pytel, doradca techniczny firmy Dorken Delta.

Nowoczesne materiały i zabytkowy charakter budynku

Odnawianie zabytku jest trudne, bo - w przeciwieństwie do remontu zwykłego budynku - musi uwzględniać historyczny charakter obiektu, a jednocześnie, w miarę możliwości technicznych, zapewnić mu jak najwyższy stopień bezpieczeństwa.

Chodzi tu o przeciwdziałanie zarówno pożarom, jak i skutkom niesprzyjających warunków atmosferycznych, wśród których można wymienić wichury, deszcze lub wysokie czy niskie temperatury.

Przykładem realizacji dobrze obrazującej ten problem jest odnowienie dachu Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Ten szczególny obiekt stanowi wizytówkę miasta i bywa wręcz nazywany jego „koroną”. Zabytkowy wygląd dachu bazyliki udało się utrzymać, dzięki zastosowaniu historycznego typu dachówki „mnich-mniszka”. Z kolei bezpieczeństwo i wytrzymałość zapewniły, użyte przy remoncie, nowoczesne membrany dachowe.

- Tak cenne obiekty jak Bazylika Mariacka w Gdańsku wymagają zastosowania rozwiązań najwyższej jakości. Szczególną uwagę należy poświęcić konstrukcji dachu, który jest dla budynku swoistym hełmem, chroniącym go od czynników atmosferycznych. W przypadku renowacji obiektów zabytkowych bardzo ważne jest więc, by użyte materiały chroniły nie tylko od ognia, ale też deszczu czy podmuchów wiatru. Pomaga w tym zastosowanie nowoczesnych paroprzepuszczalnych membran dachowych, które obok spełniania funkcji ochronnej wpływają również na obniżenie późniejszych kosztów eksploatacyjnych. Poza perłą gdańskiej architektury tego typu produktów użyto w trakcie renowacji obiektów zabytkowych, takich jak na przykład Kościół Garnizonowy we Wrocławiu, Kościół Mariacki w Chojnie czy Brama Główna Cmentarza Centralnego w Szczecinie - wyjaśnia Piotr Pytel z Dorken Delta.

Potrzeba renowacji obiektów zabytkowych

Renowacja obiektów zabytkowych jest ważna, bo te budynki są materialnymi pozostałościami minionych czasów. Specjalna troska, jaką otacza się zabytki wymaga jednak szczególnej staranności. Chodzi o to, by zapewnić obiektowi bezpieczeństwo, ale także utrzymać go w dobrym stanie przez kolejne lata, a nawet dziesięciolecia.

Kluczowe przy renowacji jest więc wykorzystanie materiałów o dużej trwałości, dzięki którym prac nie trzeba będzie szybko powtarzać. Współczesne produkty mają tę zaletę nad tymi używanymi w przeszłości, że są zdecydowanie trwalsze i bardziej odporne na wszelkiego rodzaju zagrożenia.

Brama główna Cmentarza Centralnego w Szczecinie. fot. Dorken Delta

- Przykładem realizacji, w której współczesne, wytrzymałe materiały budowlane wkomponowano w historyczną konstrukcję jest dach neoromańskiej bramy głównej Cmentarza Centralnego w Szczecinie. Choć sam obiekt nie jest wiekowy, gdyż pochodzi z początków XX wieku, to w trakcie II wojny światowej został zniszczony i wymagał starannej odbudowy. Dokonano tego na początku lat 60., a następnie obiekt przeszedł ​​remont w latach 2008-09. Z kolei w 2020 r. dokonano renowacji dachów skrzydeł południowego i wschodniego, w trakcie której zastosowano membrany cechujące się niezwykle długą żywotnością. Pomogą zachować obiekt w dobrym stanie przez wiele lat - tłumaczy Piotr Pytel z Dorken Delta.

Nowoczesne systemy przeciwpożarowe oraz stosowane przy renowacji materiały o wysokiej ognioodporności przedłużają żywotność zabytkowego obiektu i obniżają koszty jego eksploatacji. Najważniejsze jednak jest to, że pomagają zachować w dobrym stanie dziedzictwo historyczne i kulturowe, które będzie w niezmienionej postaci służyło kolejnym pokoleniom.

źródło i zdjęcia: Dorken Delta