Dzielenie metodą lekką

Czy zamiast ciężkich murowanych ścian działowych nie lepiej postawić lekkie ścianki szkieletowe? Przecież odpowiednio dobrane materiały i poprawne wykonanie zapewnią ścianom trwałość, a mieszkańcom komfort użytkowania wydzielonych nimi pomieszczeń.

Ścianki działowe, wraz ze ścianami konstrukcyjnymi, dzielą wnętrza na poszczególne pomieszczenia. Jednak w odróżnieniu od konstrukcyjnych nie przenoszą prawie żadnych obciążeń, więc mogą mieć delikatniejszą budowę - muszą wytrzymać jedynie ciężar swój oraz zawieszonego na nich wyposażenia.

Lekka ścianka szkieletowa to konstrukcja z rusztu profili stalowych, aluminiowych lub drewnianych, do których z obu stron przykręca się płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe. Ścianki mają wyższą izolacyjność akustyczną, jeśli ruszt wypełniony jest wełną mineralną. Ich grubość zależy od szerokości zastosowanych profili oraz grubości poszycia z płyt i może wynosić od 7 do 12,5 cm. Ścianki mogą być proste lub o kształtach łukowych (te wykonuje się z płyt elastycznych giętych na sucho).

W pomieszczeniach suchych - pokojach, korytarzach - do budowy ścianek działowych wystarczą zwykłe płyty gipsowo-kartonowe. Natomiast w pralni lub łazience trzeba zastosować płyty impregnowane środkiem hydrofobowym albo płyty gipsowo-włóknowe, bardziej odporne na wodę. Są też płyty o podwyższonej odporności na ogień lub chroniące przed ogniem i jednocześnie zabezpieczone przeciwwilgociowo. Jeśli ścianka ma być wytrzymała na uderzenia, lepiej zamontować płyty typu "grubas" (grubości 20 lub 25 mm).

Ścianki systemowe

Najwygodniej jest kupić kompletny system umożliwiający budowę lekkiej ścianki szkieletowej. Zawiera on płyty (gipsowo-kartonowe i gipsowo-włóknowe), profile, szpachle, taśmy, preparaty gruntujące i akcesoria a także instrukcję z dokładnym opisem kolejnych czynności. Eliminuje to ewentualne problemy z doborem odpowiednich materiałów i ustalaniem ich potrzebnej ilości. Nie bez znaczenia jest również fakt, że na systemy lekkiej zabudowy producenci mają odpowiednie certyfikaty i aprobaty.

Profile - dostępne w różnych szerokościach: 50, 75 i 100 mm 1, poziome oznaczone literami UW, a pionowe - CW. Te najwęższe teoretycznie można stosować w ścianach o wysokości do 3 m, ale już przy wysokości około 2,8 m znacznie się uginają. Lepiej wtedy sięgnąć po profile 75 mm. Profile produkowane są z blachy stalowej ocynkowanej lub aluminiowej. Stalowe z cienką warstwą cynku nie nadają się do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności powietrza - do łazienki lub kuchni lepsze będą profile z najgrubszą warstwą cynku (275 g/m2). Można też wykorzystać sztywniejsze profile z blachy karbowanej, co znacznie zmniejszy prawdopodobieństwo pękania połączeń płyt.

Do ustawienia metalowego rusztu lekkiej ścianki działowej potrzebne są profile:

• CW - które ustawia się w ścianie pionowo, tzw. słupki;
• UW - do mocowania w poziomie do podłogi, sufitu, nad drzwiami;
• UA - profile ościeżnicowe, które również ustawia się w pionie, są one jednak mocniejsze od profili CW i stosuje się je w takich newralgicznych miejscach, jak krawędzie otworów drzwiowych albo zakończenie wolnej krawędzi ścianki działowej.

Płyty gipsowo-kartonowe to gipsowy rdzeń oklejony kartonem. Standardowe płyty w kolorze szarym (GKB) można stosować w pomieszczeniach o wilgotności powietrza do 70%. Do pomieszczeń mokrych potrzebne będą zielone płyty impregnowane (GKBI lub GKFI) o podwyższonej odporności na wilgoć. Są też płyty wzmocnione włóknem szklanym - czerwone o podwyższonej odporności na działanie ognia (GKF i GKFI) oraz takie, których karton jest fabrycznie obustronnie zagruntowany, dzięki czemu po zaszpachlowaniu można je od razu malować lub tapetować.

Płyty gipsowo-kartonowe są lekkie i sztywne, choć niektóre ich rodzaje można wyginać. Dają się łatwo ciąć. Najbardziej popularne są płyty grubości 12,5 mm (również są dostępne o grubości 6,5; 9,5; 15; 18; 20 i 25 mm). Wysokość płyt może być różna - 200, 250, 260 i 300 cm. Mają proste lub profilowane krawędzie. Rodzaj krawędzi płyty decyduje o sposobie wypełniania i wzmacniania połączeń.

Najpopularniejsze są płyty z krawędziami zaokrąglonymi KPOS (VARIO, HRAK) przeznaczonymi do zbrojenia siatką lub taśmą, ale spoinę można też wypełnić masą niewymagającą zbrojenia 2. Jeśli zastosuje się siatkę lub taśmę samoprzylepną, wystarczą dwie warstwy masy szpachlowej. Krawędzie ścięte KS (AK) przeznaczone są do zbrojenia siatką lub taśmą. Niezależnie od rodzaju wzmocnienia, spoiny wykańcza się trzema warstwami masy szpachlowej. Połączeń płyt o prostych krawędziach KP zazwyczaj się nie zbroi. Krawędzie PRO (z wyciętymi wgłębieniami) można zbroić siatką, ale najlepiej sprawdzają się materiały samoprzylepne, np. taśmy. Wówczas spoinę wykańcza się dwiema warstwami masy szpachlowej. Do wykończenia płyt o wgłębieniach ok. 1 mm, potrzeba mniej zaprawy niż do wykończenia płyt o innych rodzajach krawędzi.

Płyty gipsowo-włóknowe - wykonane są ze sprasowanej masy gipsowej z dodatkiem włókien celulozy, niektóre mają rdzeń gipsowy oklejony obustronnie płytami gipsowo-włóknowymi. Są bardziej wodoodporne, ogniochronne i odporne na uszkodzenia mechaniczne niż płyty gipsowo-kartonowe. Nie trzeba ich też gruntować przed malowaniem lub tapetowaniem. Mają grubość 10; 12,5; 15 i 18 mm, a typowe wymiary płyt to 120x210 do 300 cm lub 100x150 cm. Wszystkie mają proste krawędzie. Połączenia między płytami oraz narożniki nie wymagają wzmacniania.

Izolacja akustyczna - najbardziej popularne i wygodne w montażu są sztywne płyty z wełny mineralnej, grubości minimum 5 cm. Maty z miękkiej wełny są tańsze, ale trudniej jest umocować je w stelażu tak, by nie osiadały pod wpływem własnego ciężaru. Standardowe wymiary płyt to 50x100 cm i 60x120 cm, szerokość mat to zwykle 120 cm, a długość - nawet do 15 m.

Narożniki - wykonane z aluminiowych profili służą do osłaniania najbardziej narażonych na wgniecenie zewnętrznych naroży ścian działowych. Mocuje się je do płyt masą szpachlową. Profile stalowe, nawet ocynkowane, nie są polecane do wzmacniania narożników, ponieważ gips przyspiesza ich korozję. Profile narożnikowe dostępne są w odcinkach długości 2; 2,5 i 3 m i przycina się je na wymiar nożycami do metalu.

Uwaga! Płyty gipsowo-włóknowe nie wymagają wzmacniania narożników.

Masy szpachlowe - to mieszanki gipsu i wypełniaczy, służące do wykańczania połączeń między płytami. Dostępne są w workach jako suche mieszanki do rozrobienia z wodą lub w postaci gotowej do nanoszenia gęstej pasty. Są to masy:

• do połączeń z taśmą lub siatką zbrojącą - do szpachlowania lub wygładzania;
• niewymagające użycia taśmy lub siatki - bardzo mocne;
• wygładzające - gruboziarniste, polecane do ostatecznego wykańczania, łatwo się je maluje. Do płyt gipsowo-włóknowych są specjalne masy szpachlowe nakładane bez zbrojenia siatką ani taśmą, lub odpowiedni klej;
• do wykańczania płyt giętych na sucho, tworzące spoiny o dużo większej elastyczności niż pozostałe.

Taśmy i siatki - wzmacnia się nimi pionowe i poziome styki płyt g-k oraz tworzone przez nie wewnętrzne narożniki, dzięki czemu w tych miejscach nie pojawiają się pęknięcia. Sprzedawane są w rolkach długości od 20 do 150 m. Na 1 m2 okładziny zużywa się około 1,4 m.b. taśmy. Do wzmacniania pionowych spoin można wykorzystać siatki z włókna szklanego, przeznaczone do mocowania masą szpachlową lub samoprzylepne. Dostępne są taśmy:

• papierowe - zwykłe lub samoprzylepne, przeznaczone do wszystkich rodzajów połączeń płyt i krawędzi, jednak pod wpływem wilgoci ze świeżo zagruntowanego podłoża lub masy szpachlowej mogą się marszczyć;
• papierowe wzmocnione aluminium - stosowane zamiast narożników aluminiowych, wykańcza się nimi narożniki wewnętrzne mniej narażone na uszkodzenia mechaniczne;
• z włókna szklanego (flizeliny) - do pionowych i poziomych połączeń płyt, są bardziej odporne na wilgoć niż papierowe, nadają się do wszystkich krawędzi.

Wkręty - przytwierdza się nimi płyty do stelaża, muszą być odporne na rdzę. Do płyt gipsowo-włóknowych stosuje się wkręty z tzw. wąsami, czyli niewielkimi wypustkami. Preparat gruntujący - pokrywa się nim płyty, jeśli mają być później malowane, tapetowane lub oklejane płytkami ceramicznymi.

Dorota Czernek

Ciąg dalszy artykułu w formacie pdf: