Fotowoltaika na balkonie. Marketingowy wymysł, czy sensowna oszczędność?

Blokowiska frontem do słońca

Miejskie bloki wielorodzinne najczęściej zwieńczone są płaskim dachem, co jeszcze do niedawna dla fotowoltaiki stanowiło pewne utrudnienie. Dostępne obecnie na rynku konstrukcje i technologie pozwalają już jednak na wykorzystanie paneli fotowoltaicznych w takich właśnie miejscach. Możliwe jest optymalne ustawienie modułów, tak by maksymalnie wykorzystać energię ze słońca i do minimum zredukować zjawisko zacienienia. W ślad za możliwościami zaczęły pojawiać się także specjalne programy, które pozwalają na dofinansowanie instalacji PV montowanych przez wspólnoty mieszkaniowe. Największym wyzwaniem wydaje się już tylko oszacowanie mocy, jaką powinna mieć instalowana fotowoltaika. Zwykle wiąże się to z koniecznością zgromadzenia informacji dotyczących zużycia w częściach wspólnych, a następnie dobrania i zaprojektowania instalacji dającej optymalne uzyski.

Warto także wskazać na inne rozwiązania, być może nawet stosowane znacznie wcześniej, zanim pojawiła się możliwość montażu paneli na dachach. Panele fotowoltaiczne na osiedlach już od dawna zasilają oświetlenie, a na nowo powstających blokowiskach pojawiają się często dachy fotowoltaiczne, tzw. carporty, wyposażone w stacje ładowania samochodów elektrycznych. Takie rozwiązanie nie tylko umożliwia zasilanie pojazdu, ale również chroni go przed promieniowaniem słonecznym oraz opadami deszczu, gradu czy śniegu.

Możliwe jest również zainstalowanie paneli fotowoltaicznych na gruncie, w miejscu do tego przeznaczonym. Z takiego rozwiązania korzystają najczęściej ci deweloperzy, którzy mają wpływ na usytuowanie budynków. Należy bowiem pamiętać, że ogniwa muszą mieć pełen dostęp do słońca i nie mogą być zacieniane innymi obiektami.

Czas na słoneczne balkony

Choć to jeszcze widok stosunkowo rzadki, stopniowo rośnie popularność wyposażania balkonów w panele PV. Dotyczy to zwłaszcza takich balkonów, które wychodzą na południową lub zachodnią stronę. Tego typu działania obwarowane są jednak pewnymi ograniczeniami i warto pamiętać, że nie ma w tym zakresie pełnej swobody. Przede wszystkim należy uzyskać zgodę zarządcy nieruchomości - spółdzielni bądź wspólnoty mieszkaniowej. Istnieją także wymogi prawne, które należy wziąć pod uwagę, wynikające m.in. z faktu, że zewnętrzna część balkonu (barierka i elewacja) jest częścią wspólną i jej modyfikacje nie powinny wpływać negatywnie na estetykę budynku. Warto także pamiętać, że niektóre budynki wielorodzinne podlegają dodatkowej ochronie, np. konserwatorskiej. Zawieszenie paneli fotowoltaicznych na balkonie nie może również powodować zagrożenia dla osób, które znajdują się pod nim, a sam montaż powinien zapewniać trwałość nawet w przypadku silnych opadów czy podmuchów wiatru.

W jaki sposób montowane są panele na balkonie?

Ilość montowanych paneli zależy zwykle od długości barierki oraz potrzeb właściciela mieszkania. Dostępne na rynku panele fotowoltaiczne mają zwykle moc od 200 do 600 W. Aby instalacja działała niezbędny jest także mikroinwerter montowany bezpośrednio do instalacji (może obsłużyć od dwóch do sześciu paneli). Co warto podkreślić, każdy z paneli w takiej instalacji osobno dostarcza energię, a zatem - jeśli istnieje taka możliwość, panele można zamocować pod różnym kątem w stosunku do słońca.

Zdarza się, że ze względu na większe zapotrzebowanie, właściciel mieszkania wybiera panele o większej mocy. Wtedy do zamiany prądu stałego na zmienny może służyć mikrofalownik jednofazowy. Tak wyprodukowaną energię można albo zużywać na bieżąco na własne potrzeby, albo oddawać do sieci w ramach net-billingu.

Fotowoltaika na balkonie w bloku (fot. Archiwum BD)

Czy fotowoltaika na balkonie się opłaca?

Na to, czy inwestycja w fotowoltaikę montowaną na balkonie się opłaca, wpływ ma kilka czynników. Przede wszystkim jest to kwestia zarówno dostępnej powierzchni balustrady, jak i wyboru paneli fotowoltaicznych o określonej mocy. Aby zainstalować jeden panel PV, konieczne jest posiadanie około 2 m2 powierzchni. Jednak to nie jedyny czynnik wpływający na koszt instalacji - istotne jest również dobranie mocy paneli, która najczęściej oscyluje między 270 a 600 W, w dostępnych na rynku produktach. Różnice w cenach pomiędzy najmocniejszym a najbardziej ekonomicznym panelem mogą sięgnąć nawet 50%.

Do ogólnej kwoty inwestycji należy doliczyć wydatek na zakup falownika wyspowego, niezbędnego w przypadku instalacji off-grid. Ceny mikroinwerterów zaczynają się od około 1000 złotych. Szacunkowy koszt instalacji dwóch paneli wraz z montażem to około 4000-5000 złotych. Zwrotu z takiej inwestycji można spodziewać się po około 10 latach.

Rozważając zasadność montażu instalacji PV na balkonie, kluczowe jest więc uwzględnienie zarówno dostępnej przestrzeni, jak i mocy paneli w kontekście planowanej inwestycji. Koszty związane z zakupem paneli, falownika oraz montażem stanowią inicjalne wydatki, które z czasem mogą być rekompensowane za sprawą oszczędności generowanych przez samodzielnie wytwarzaną energię elektryczną.

Co oferuje rynek?

W Niemczech elementy fotowoltaiki balkonowej pojawiły się w popularnych dyskontach. Cały zestaw kosztuje 469 euro i składa się z dwóch modułów słonecznych o wymiarach o mocy szczytowej 175 watów każdy. Zestaw można samodzielnie podłączyć do sieci domowej za pomocą wtyczki Schuko. Przewidziana została także możliwość dokupienia kolejnych paneli do zestawu tak, aby móc możliwość osiągnięcia maksymalnej mocy szczytowej na poziomie 600 W. Dostępne są także zestawy Juskys za 499,99 euro, składające się z dwóch paneli o mocy szczytowej po 400 watów. Najtańsze zestawy dyskontowe w Niemczech można kupić nawet za 200 euro. W skład takiego zestawu wchodzą dwa panele o mocy szczytowej 150 watów każdy.

W Polsce fotowoltaikę balkonową mają w swojej ofercie najwięksi gracze na rynku produktów rtv-agd. Na ich półkach znaleźć można m.in. system balkonowy EcoFlow CLASSIC PLUS, który składa się z mikroinwertera PowerStream, dwóch paneli fotowoltaicznych EcoFlow 400 W (sztywna konstrukcja), uchwytów balkonowych, niezbędnego okablowania i inteligentnego gniazdka Smart Plug. Zakup takiego zestawu to wydatek ponad 5000 zł.

Przykładowe realizacje

W samej Warszawie istnieje co najmniej kilkanaście balkonów, na których zamocowane zostały panele fotowoltaiczne. Do montażu wielu z nich użyto systemu Nano-PV Solar Balcony, który pozwala na montaż instalacji fotowoltaicznej do balustrad z pochwytem oraz wypełnieniem ażurowym prętowym lub pełnym w postaci szyb, płyt np. HPL, a do tego umożliwia szybki, bezpieczny i estetyczny montaż podkonstrukcji do większości typów balustrad występujących w Polsce (również do balustrad z wypełnieniem z tworzywa lub szklanym, ale z wyłączeniem balustrad cało-szklanych). Co więcej, system ten daje unikalną możliwość montażu modułów PV pod kątem około 60°, aby maksymalizować ilość energii produkowanej przez instalację.

Wykonana własnym sumptem fotowoltaika na jednym z katowickich balkonów również mocno zaciekawiła branżę. Właściciel mieszkania złożył system sam, za kwotę nieco ponad 2,5 tysiąca złotych.

Swoje doświadczenia z panelami zamocowanymi na balkonie opisał także pewien mieszkaniec Słupska. Jego gospodarstwo domowe korzystając z taryfy G12W zużywa rocznie około 1250 kWh energii elektrycznej. Celem, do jakiego dąży inwestor, jest zejście z poborem energii z sieci poniżej poziomu 800 kWh, a więc do I progu opłaty mocowej, co pozwoli mu ograniczyć koszty związane z zakupem energii z sieci. Mając do dyspozycji balustradę o powierzchni 4,5 x 1 m, inwestor zamocował na niej dwa panele fotowoltaiczne, każdy o mocy 550 Wp oraz standardowy falownik. Panele umieszczone zostały pod kątem 20 stopni, w orientacji południowo-zachodniej.

Panele fotowoltaiczne i kolektory słoneczne montowane na dachach bloków mogą stać się standardem (fot. Solarimo / pixabay.com)

Wyzwania i problemy dotyczące fotowoltaiki balkonowej

Bez wątpienia nie każdy balkon nadaje się do montażu modułów fotowoltaicznych. Istotne jest to, w jakim kierunku jest skierowany, czy w jego sąsiedztwie nie znajdują się elementy, które mogą powodować zacienienie (np. drzewo lub sąsiedni budynek), a także obciążenie, jakie może znieść konstrukcja balkonu. Należy wziąć pod uwagę również wspomnianą na wstępie konieczność uzyskania zgody wspólnoty lub spółdzielni, bezpieczeństwo pozostałych mieszkańców bloku i przechodniów, znajdujących się pod balkonem. Nie bez znaczenia jest estetyka takich rozwiązań - obecnie systemy te jeszcze nie są na tyle popularne, by ich design idealnie współgrał z miejscem, do którego są przeznaczone. Wyzwaniem i kierunkiem, który należy rozważyć, jest wykorzystanie balkonów w nowo budowanych blokach w taki sposób, by instalacja fotowoltaiczna była integralną częścią balkonu, również pod względem estetycznym.

Chcę mieć panele na balkonie - od czego zacząć?

Rozpoczęcie inwestycji w fotowoltaikę na balkonie, podobnie jak w przypadku innych mikroinstalacji o mocy do 50 kW, jest procesem względnie uproszczonym, jednak wymaga uwzględnienia wykonania kilku kluczowych kroków. Po uzyskaniu zgody od spółdzielni, procedury formalne są analogiczne do tych związanych z instalacją fotowoltaiki na domu jednorodzinnym. Należy złożyć wniosek o przyłączenie instalacji do sieci, wybierając operatora energetycznego i dostarczając odpowiednie dokumenty.

Mieszkańcy bloku lub zarządca budynku mogą zostać prosumentami, wybierając spośród czterech modeli biznesowych. Prosumenci indywidualni oddają do sieci do 20% nadwyżki energii, natomiast prosument lokatorski może rozliczać 100% oddanej energii, wpływając na konto właściciela. Istnieje także opcja prosumenta zbiorowego, gdzie lokatorzy mają określony udział w większej instalacji.

Należy mieć świadomość, że wydajność fotowoltaiki balkonowej zależy od dostępnej powierzchni i położenia paneli. Zazwyczaj montuje się od 1 do 4 paneli na powierzchni balkonu, z mocą około 0,3 kWp każdy. W porównaniu, do zaspokojenia potrzeb gospodarstwa domowego potrzebne są zwykle około 10 paneli PV.

Aby system działał efektywnie, warto znaleźć firmę zajmującą się montażem tego typu mikroinstalacji i poprosić ją o wykonanie ekspertyzy. Nie jest to jednak element wymagany, a jedynie opcjonalny.

Podsumowanie:

Rozważając zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej na balkonie, warto przyjrzeć się doświadczeniom sąsiadów zza zachodniej granicy, którzy od lat z powodzeniem stosują to rozwiązanie. Także w naszym kraju nie brakuje już osób, które zdecydowały się na taki krok i mogą udzielić cennych wskazówek w zakresie wyboru ilości paneli, doboru ich mocy i zakupu konkretnego, sprawdzonego zestawu. Bez wątpienia - choć zakup balkonowej fotowoltaiki zapewne również i w Polsce wkrótce dostępny będzie w popularnych dyskontach - warto wybrać instalację od sprawdzonego producenta, posiadającą odpowiednią, jasną gwarancję. Koszt zakupu mikroinstalacji to ok. 5000 zł, a ponieważ biorąc pod uwagę moc, którą można uzyskać, taka inwestycja zwraca się dopiero po kilku latach, trwałość i jakość ogniw fotowoltaicznych mają kluczowe znaczenie.

Redaktor: Damian Żabicki
fot. otwierająca: wygenerowana przez AI