Dom dla rodziny trzypokoleniowej zainspirowany podróżami

Przez lata całe Bożena jeździła po świecie, docierając w niezwykłe miejsca, często z wysmakowaną architekturą. Analityczny mózg naukowca na zawsze zanotował w pamięci najpiękniejsze widoki i detale architektoniczne. Nawet po latach potrafi szczegółowo odtworzyć wybrane kadry z Carmel - amerykańskiego miasteczka artystów nad Pacyfikiem, z Den Dolder w Holandii, czy podróży po Chinach, Tajlandii.

Reminiscencje z różnych stron świata wpłynęły na wygląd domu. Właścicielka zmiksowała najdroższe jej sercu elementy architektury i wystroju, ale zrobiła to w sposób przemyślany i konsekwentny - dom nie jest bezładną kompilacją różnych stylów i przedmiotów! Co prawda postarała się, żeby wygląd wnętrz codziennie przypominał jej dalekie i bliskie wojaże, lecz jednocześnie zadbała, żeby zewnętrzna bryła nie wyglądała obco w polskim krajobrazie i na działce przy swojskim sosnowym lesie.

Właścicielka rozważała pokrycie naczółkowego dachu zaimpregnowaną strzechą, albo wiórem osikowym. Wybrała wiór z Suwalszczyzny, bo daje świetną izolację termiczną i akustyczną, jest tańszy od strzechy i... można go ułożyć na wzór japońskich ryokan z epoki Edo (tradycyjnych gospód). Wykonawcy pogrubili kalenice i obrobili je większą ilością warstw wióra. Podobnie zrobili z wiatrownicami i okapami.

OD STODOŁY DO MUROWANEGO BUDYNKU

Zanim dom powstał, Bożena przez wiele lat nosiła w podświadomości jego wizję. Pewnego dnia, podczas nudnego wyjazdowego szkolenia menedżerskiego, odezwała się w niej wrodzona artystyczna dusza - na kartkach papieru naszkicowała siedlisko, w którym ewentualnie mogłaby sama zamieszkać.

- Najpierw narysowałam tył budynku - opowiada Bożena. - Od razu pojawił się wysoki rozłożysty dach i kolumny wzdłuż długiej werandy pod wysuniętym okapem. Na kolumny puściłam pnącza. Przed werandą zeszłam na trawnik, położony na ziemnej skarpie. Skarpę podparłam kamiennym murkiem. Domy w tarasowych ogrodach zachwyciły mnie w Anglii. W ciągu pięciu dni szkolenia zapełniłam planami i detalami wiele kartek. Przeleżały w moich papierach kilka lat i zupełnie o nich zapomniałam.

Znalazła je dopiero córka po przeprowadzce tutaj i podczas rozpakowywania pudeł. Dom na rysunkach był identyczny z obecnym i tylko data "maj 1999 r." zdradzała czas ich powstania. Jednak tymi rysunkami nie wzorowała się autorka projektu, ponieważ kiedy dojrzałam do budowania, wymyśliłam sobie, że zrobię to sposobem - przy pomocy starej przeniesionej stodoły. Taki obiekt kupiłam za 1500 zł pod Radomiem. Widząc, że nie wszędzie drewno jest całe, do pokrycia ubytków dołożyłam drugą mniejszą stodołę, za 1300 zł.

Wiekowe domy, położone w tarasowych ogrodach, zachwyciły Bożenę w Anglii. U siebie postąpiła podobnie - z ziemi spod fundamentów uformowała skarpę i podparła ją murkiem z łupka. "Dzikówkę" sama mozolnie układała, a potem murek obsadziła pnącą hortensją. Załamanej połaci dachu nad werandą celowo nadała kąt najwłaściwszy dla ogniw fotowoltaicznych.

Wracając spod Radomia samochodem, głowiłam się, gdzie przechowam górę rozebranych bali. I dosłownie podczas tej podróży zadzwonili do mnie ludzie, którym wcześniej powiedziałam, że szukam działki przy lesie. Znaleźli taką ziemię i mogłam ją zobaczyć. Skręciłam, zobaczyłam, kupiłam! Zachwycił mnie widok na sosnowy las, stojący w południowej granicy. Działka jest spora i zazieleniona - daje dużo prywatności. Kiedy godziłam się wyłożyć na nią 80 000 zł, myślałam tylko o urodzie tego miejsca i możliwości przechowania stodół, a nie o uzbrojeniu w media. Z niejednego pieca jadłam chleb, więc wiedziałam, że na pewno znajdę sposób na brak sieci gazowej i kanalizacyjnej.

Choć planowałam dom tylko z drewna, architektka, która miała go fachowo przygotować od strony konstrukcyjnej, zdecydowała wznieść szkielet z ceramiki poryzowanej, a balami obić go na zewnątrz. Wtedy cieśla od stodół powiedział, że nie potrafi tak zrobić. Stanęło jednak na domu murowanym z drewnianym "sidingiem". Zmiana technologii wyszła domowi na dobre, ale mnie zmusiła do zaciągnięcia kredytu we frankach szwajcarskich. A tak starałam się budować bez kredytu!

Przy bocznej elewacji stoi, obrośnięta hortensją pnącą, mała oszklona weranda, nazwana herbaciarnią. Znajduje się przy sypialni Bożeny, na trasie do ogrodowego jacuzzi. Pomieszczenie powstało ze starych okien, ale reszta przeszkleń w budynku ma ramy z klejonego warstwowo drewna i 3 szyby.

DOM DLA TRZECH POKOLEŃ

Projektując układ pomieszczeń, Bożena trzymała się wizji otwartego planu. Marzyła o wysokich i przestronnych wnętrzach, z minimalną ilością ścian. Taką architekturę widziała na zachodzie Europy, w starych stodołach zaadaptowanych do celów mieszkalnych. To z tego powodu, na początku drogi do własnego domu, kupiła stodoły. Wizji otwartego planu trzymała się nawet po zmianie technologii, ponieważ chciała stworzyć otwarte i przyjazne wnętrze, które polubiłyby 3 pokolenia rodziny.

Sercem domu, w znaczeniu dosłownym i przenośnym, jest duża i połączona przestrzeń dzienna. Składa się z salonu z wielkim kominkiem, jadalni, kuchni, biblioteki. Każdy członek rodziny znajduje tu wygodne miejsce do wspólnego życia. Prywatny kąt ma gdzie indziej. Córkom właścicielka zaproponowała przestrzeń na poddaszu. Dla mamy i jej męża przeznaczyła pokój w południowym skrzydle parteru, blisko werandy z widokiem na las. W przeciwległym skrzydle zaprojektowała przestrzeń dla siebie. Ma tu sypialnię z wyjściem na oszkloną boczną werandę, garderobę i łazienkę.

Projekt: wykonany na indywidualne zamówienie, pomysły właścicielki, arch. Dominika Dębowa; Rzut parteru i rzut parteru po zmianach

WYPOSAŻENIE DOMU - INSPIRACJE Z WOJAŻY

Podczas murowania ścian i konstruowania dachu pod osikowy wiór wykonawcy doradzili, żeby jednak podeprzeć długą antresolę czterema kolumnami, a nie tylko dwoma zaprojektowanymi oraz żeby wzmocnić konstrukcję samego dachu. Po przejrzeniu stanu drewna z rozebranych stodół, okazało się, że Bożena musi kupić nowe bale do położenia na elewacjach domu. Z najładniejszych elementów stodół wykonała natomiast m.in.: ozdobne nadproża nad wewnętrznymi drzwiami, podłogę na ganku. Tu stare drewno broni się niepowtarzalną patyną.

Otwarta weranda, zadaszona wysuniętym okapem dachu, ciągnie się wzdłuż całej tylnej ściany (ma długość 20 m). Na zewnątrz elewację tworzą bale (umocowane na wkręty do drewnianego stelaża, przytrzymującego warstwę termoizolacji). Cieśla był poruszony, kiedy właścicielka kupiła fiński impregnat, nadający drewnu efekt mokrej sosny. Uważał, że świeże i jasne jest ładniejsze. Bożenie zależało natomiast, żeby wyglądało "staro", wpisując się w kolorystykę lasu i optycznie zmniejszając powierzchnię ścian.

- Wiór osikowy kładzie się nawet w kilkunastu warstwach - opowiada właścicielka. - Mnie to odpowiadało! Poprosiłam dekarzy o obróbkę dachu podobną do starych japońskich ryokan z epoki Edo. Zakochałam się w wyglądzie tych tradycyjnych przydrożnych gospód - w Japonii też kiedyś obrabiano gontem ich grube kalenice i okapy. Małe obce detale architektoniczne nie zniszczyły ogólnego wyglądu mojego domu, a dla mnie mają znaczenie - chciałam je widzieć codziennie na żywo, a nie tylko w ulubionym albumie. To nie jedyna dalekowschodnia inspiracja.

Układ wnętrz i ważne elementy wystroju rozplanowałam zgodnie z zasadami feng shui. Na przykład kręcone schody stoją tam, gdzie energia się wznosi. Tak samo wejście do domu, kominek, kuchnia, jadalnia mają ściśle określoną lokalizację. W mojej prywatnej przestrzeni azjatyckie reminiscencje przejawiają się m.in. poprzez boczną werandę, którą nazwałam herbaciarnią. Zamysł jest taki - po gorącej saunie wyskakuję, przez herbaciarnię, do ogrodowego jacuzzi, a kąpielowy seans kończę, pijąc herbatę w herbaciarni. Jest z niej widok na ogródek w stylu japońskim. W herbaciarni miło spędza się czas o każdej porze roku.

Połączona strefa dzienna zajmuje ponad połowę powierzchni parteru. Nad salonem ma wysokość dwóch kondygnacji. W pomieszczeniach, urządzonych zgodnie z zasadami feng shui, widać silne inspiracje dalekowschodnimi podróżami. Bożena pamiętała jednak o rodzinnych pamiątkach. Przywiezionymi przez babcię z Londynu meblami stołowymi w stylu chippendale urządziła jadalnię, a zabytkowy gobelin od teściowej powiesiła nad kominkiem.

Herbaciarnia, jako jedyna, ma posadzkę z ogrzewaniem podłogowym. Bożena planowała ułożyć je wszędzie, lecz specjalista od systemów grzewczych od razu ostrzegł, że takie marzenie nie pójdzie w parze z kolejnym, czyli wykończeniem posadzek drewnem. Właścicielka wyważyła, co ma dla niej większe znaczenie, i... zrezygnowała z podłogówki. W strefie dziennej w posadzkach założyła grzejniki kanałowe, a w pokojach - grzejniki na ścianach. Najpierw system grzewczy miała napędzać pompa ciepła, lecz wysokie koszty inwestycyjne urządzenia (ok. 50 000 zł), znowu wymusiły rewizję planów. Bożena kupiła kocioł na olej opałowy oraz 2 kominki z płaszczem wodnym. Kominki mają za zadanie ograniczać zużycie drogiego oleju.

Ozdobna obudowa kominka powstała z balijskiego wezgłowia łóżka i fragmentów... podradomskiej stodoły. Po zaolejowaniu oba rodzaje drewna połączyły się w harmonijną całość. Na obudowie stoją kamienne smoki, które właścicielka przez 2 miesiące dźwigała w plecaku, podróżując po Chinach. Wkład z płaszczem wodnym pomaga zmniejszyć koszty oleju opałowego.

Bożena trafiła na stolarza-artystę, który fachowo wykonał kręcone schody na poddasze. Kunsztownie wyprofilował poręcze i wangi (policzki). Ażurowa klatka schodowa wygląda lekko, finezyjnie. Dekoruje wspólną przestrzeń, a jednocześnie jest wyjątkowo wygodna podczas użytkowania. Kiedy stolarz usłyszał, że właścicielka woli schody z drewna sosnowego, ostrzegał, że stopnie szybciej się "wychodzą", niż wykonane np. z dębu. Ale dla Bożeny wklęsłe stopnie to oznaka, że dom żyje.

Właścicielka domu - Każdej kobiecie, pragnącej zbudować dom, radzę, żeby nie bała się tego zrobić. Trzeba marzyć i realizować marzenia! Domy kobiet są trwałe i nie trzeba w nich nic poprawiać, bo budują najlepiej jak się da. Zanim coś zrobią, 4 razy myślą i nie traktują rad fachowców w arogancki sposób. Swój dom zbudowałam pod inspiracje, które przez lata przywoziłam ze świata. Budynek sam mi się wyrysował w wyobraźni.

Lilianna Jampolska