Standardowe okucia - czyli zawiasy, klamka oraz zamek - odpowiadają za sposób jego otwierania, poza tym wpływają na szczelność i odporność na włamanie. Montuje się je we wrębach na skrzydle i ościeżnicy.
Okucia obwodowe (najpopularniejsze) - są rozlokowane na całym obwodzie skrzydła. Po zamknięciu dociskają je równomiernie do ościeżnicy, co gwarantuje szczelność i zapobiega odkształceniom profilu. Mechanizm ryglujący, uruchamiany przez obrócenie klamki, jest konstrukcyjnie połączony z zawiasami. Liczba punktów blokowania skrzydła w ościeżnicy zależy od wielkości okna i wymaganej odporności na włamanie.
Okucia rozwierne - pozwalają szeroko otworzyć skrzydło, uchylne je odchylić, a uchylno-rozwierne - jedno i drugie. Zaczepy, które służą do ryglowania okna, znajdują się na ościeżnicy, podobnie jak zawiasy. Na skrzydle instaluje się poruszaną ruchami klamki zasuwnicę i rozwórkę - dzięki niej zmienia się pozycję skrzydła z rozwiernej na uchylną. Nowością są okucia uchylno-odstawno-rozwierne, które dodatkowo umożliwiają równoległe odsunięcie skrzydła od ramy na odległość kilku mm. W takiej pozycji okno ułatwia wentylację pomieszczenia i nadal stawia opór złodziejom.
Okucia w oknach tarasowych - w dużych i ciężkich oknach wykorzystywanych w wyjściach na taras, stosowane są najczęściej okucia uchylno-przesuwne i podnoszono-przesuwne. W oknie uchylno-przesuwnym otwarcie polega na odsunięciu skrzydła od ościeżnicy i przesunięciu go równolegle do płaszczyzny ramy. Elementy przesuwające, tzw. wózki, znajdują się w dolnej lub (rzadziej) górnej części skrzydła. W modelach podnoszono- przesuwnych skrzydło ruchome przesuwa się za skrzydło stałe. Jest nieco uniesione, co ogranicza tarcie.
Stopniowanie uchyłu - pozwala na regulowanie strumienia powietrza wpływającego do wnętrza, gdy uchylimy skrzydło. Dzięki mechanizmom grzebieniowym, w zależności od systemu okuć, można je uchylić w różnym stopniu i ustawić w jednej z trzech, czasami nawet 7 pozycji.
Mikrowentylacja/rozszczelnienie - dzięki specjalnemu zaczepowi, po przekręceniu klamki najczęściej o 45°, między ramą a skrzydłem powstaje niewielka luka, zapewniająca dopływ świeżego powietrza. To funkcja bardzo użyteczna ze względu na szczelność nowoczesnych okien, ale nie zastąpi nawiewników. Na ogół nie występuje w oknach antywłamaniowych.
Ogranicznik otwarcia okna - to rodzaj hamulca wbudowanego między ramą i skrzydłem, ogranicza jego otwarcie przeważnie do 90°. Zapobiega uderzaniu skrzydła o ościeżnicę i krawędź wnęki okiennej przy silnym wietrze czy przeciągu. W starych oknach tę funkcję spełniał haczyk.
Blokada błędnego położenia klamki - strzeże prawidłowej obsługi okna i chroni przed jego wyczepianiem się z górnego zawiasu. Jeśli okno jest otwarte, nie powinniśmy móc przestawić klamki w pozycję, w której skrzydło jest uchylone.
Klamka z kluczykiem - ma specjalną rozetkę, utrudniającą jej rozwiercenie. Warto w nią wyposażyć wszystkie okna na parterze i w pokojach małych dzieci.
Hamulec i zatrzask do okna tarasowego - ten pierwszy umożliwia zablokowanie otwartego skrzydła w dowolnej pozycji, a drugi - domknięcie go od zewnątrz. Wychodząc na balkon, drzwi zamyka się pociągając za uchwyt - żeby się otworzyły, wystarczy lekko je popchnąć.
Rygle grzybkowe i zaczepy antywyważeniowe - miejsce, w którym grzybek blokuje się w zaczepie, to tzw. punkt bezpieczny. Im więcej takich punktów na obwodzie okna, tym trudniej je sforsować. Okucia takie powinny być umieszczone przynajmniej w narożnikach okna, w bezpieczniejszym wariancie na całym jego obwodzie. Niektórzy producenci stosują jeszcze rygle hakowe ze stali hartowanej i przeciwbieżne zamknięcia środkowe, oraz listwy zabezpieczające okna trasowe przed wyważeniem od zewnątrz.
Poradnik
Joanna Dąbrowska