Przewody elektryczne
Można je ułożyć na kilka sposobów. Najpopularniejszy polega na ukryciu ich w tynku. W nowych domach układamy wówczas przewody na nieotynkowanych ścianach. Następnie przykrywa je tynk grubości co najmniej 0,5 cm ponad grubość przewodu. Mniej popularne, bo bardziej pracochłonne rozwiązanie, to umieszczenie ich pod tynkiem, w rurkach osłonowych (peszlach), ułożonych w bruzdach ściennych. Warto je zastosować, gdy ściana ma zostać pokryta okładziną, np. boazerią czy płytkami ceramicznymi.
Przewody na tynku w listwach z tworzywa sztucznego to rozwiązanie łatwe w wykonaniu, ale mało estetyczne. Przewody można też poprowadzić wewnątrz ścian szkieletowych lub w wylewce podłogowej. W tych wariantach należy je zabezpieczyć, układając je w specjalnych rurkach – peszlach. Innym sposobem jest rozprowadzenie instalacji pod płytami gipsowo-kartonowymi lub w przestrzeni nad sufitem podwieszanym.
Przewody należy prowadzić w linii prostej – poziomo lub pionowo, nigdy na skos przez ścianę.
Aby podczas przyszłych remontów nie uszkodzić przypadkowo okablowania, warto poprosić elektryka o sporządzenie planów instalacji z wytyczonymi trasami przewodów. Dodatkowo można sfotografować ściany przed otynkowaniem.
Pamiętajmy, że okablowanie trzeba rozprowadzić nie tylko w domu, ale także na posesji: przy bramie, w ogrodzie, na tarasie. Umożliwi to doprowadzenie prądu do oświetlenia ogrodowego, a także do domofonu czy gniazd w ogrodzie – np. do zasilania kosiarki, elektrycznego grilla czy piły elektrycznej. Na zewnątrz stosuje się specjalne kable o odpowiednio solidniejszej izolacji, niż te układane w budynkach.
Osprzęt elektroinstalacyjny
Do obsługi urządzeń elektrycznych niezbędny jest osprzęt elektroinstalacyjny – łączniki, gniazda, puszki elektroinstalacyjne oraz listwy i kanały elektroinstalacyjne.
Łączniki
Wykorzystywane są nie tylko do włączania lub wyłączania światła, ale także do sterowania ogrzewaniem, klimatyzacją, roletami, żaluzjami czy markizami. Ze względu na sposób montażu, wyróżnia się modele podtynkowe, natynkowe i wtynkowe. Podtynkowe są najbardziej popularne. Osadza się je w schowanych w ścianach puszkach instalacyjnych, montowanych podczas układania instalacji elektrycznej. Łączniki natynkowe przytwierdza się bezpośrednio do podłoża, bez użycia puszek. Są mniej estetyczne od podtynkowych, dlatego stosuje się je przede wszystkim w pomieszczeniach gospodarczych, piwnicach, na strychach. Wersją pośrednią są łączniki wtynkowe. Umieszcza się je w puszkach instalacyjnych o grubości tynku.
Łączniki wykonywane są z różnych materiałów (tworzywo sztuczne, stal nierdzewna, drewno, szkło) i oferowane są w różnych wariantach – jako dotykowe i bezdotykowe, pojedyncze, podwójne i potrójne itp. Dobiera się je tak, aby pasowały do przeznaczenia i wystroju wnętrza.
Łączniki powinny być zamontowane tak, aby trafiać na nie intuicyjnie. Przeważnie umieszcza się je wewnątrz pomieszczeń, po tej samej stronie ściany co klamka drzwi, około 140 cm nad poziomem podłogi. W pokojach dziecięcych i przeznaczonych dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, najwygodniejsza będzie wysokość 90–100 cm. W przypadku mniejszych pomieszczeń, takich jak łazienka, spiżarnia czy kotłownia, łączniki instaluje się przeważnie przed wejściem.
Na schodach, ale także w dłuższych korytarzach, dobrze sprawdzają się tzw. łączniki schodowe, którymi można zapalać i gasić światło z dwóch miejsc. Dobrym rozwiązaniem są łączniki z diodą świecącą, które łatwo odnaleźć w ciemności. Stosuje się je przede wszystkim w korytarzach i łazienkach.
Gniazda
Mogą funkcjonować samodzielnie lub być łączone w moduły z łącznikami. Analogicznie do łączników, występują w wariancie natynkowym, wtynkowym, oraz spotykanym najczęściej – podtynkowym. Mocuje się je na wkręty bądź zaczepy rozpierające. Najpopularniejsze są gniazda pojedyncze, przeznaczone dla jednego odbiornika, ale bez problemu kupimy też modele podwójne, potrójne, a nawet poczwórne.
Każde gniazdo wtyczkowe powinno być wyposażone w styk ochronny w postaci bolca, który jest połączony z przewodem ochronnym. Niektóre produkty zaopatrzone są w przesłonę torów prądowych, uniemożliwiającą włożenie do gniazda przedmiotów innych niż wtyczka. Takie modele warto stosować w pokojach dziecięcych. Z kolei do pomieszczeń narażonych na rozbryzgi wody, takich jak łazienka czy pralnia, przeznaczone są specjalne gniazda bryzgoszczelne, oznaczone symbolem IP 44. Wyposażone są w przesłonę i uszczelkę, które zapobiegają wnikaniu do wewnątrz wilgoci i drobnych zanieczyszczeń.
Oprócz produktów standardowych, stosuje się też gniazda dopasowane do nieco rzadziej używanych wtyczek. W sprzedaży są specjalne modele telefoniczne, komputerowe, antenowe, służące do wetknięcia kabli HDMI czy golarek, wyposażone w porty USB itp.
Puszki i listwy
Elementy te stosowane są w instalacjach podtynkowych. Puszki montuje się w trakcie układania przewodów, jeszcze przed otynkowaniem ścian. Dostępne są w różnych kształtach – walca, kwadratu lub prostokąta, w wersji pojedynczej lub kilkusekcyjnej. Ich parametry muszą być zgodne z wymaganiami producenta wybranego osprzętu. Najlepiej gdy wszystkie puszki są głębokie – mieści się w nich każdy rodzaj osprzętu.
Najczęściej stosuje się modele podtynkowe, znacznie rzadziej – natynkowe. W sprzedaży dostępne są też puszki podłogowe, polecane do tych pomieszczeń, w których odbiorniki energii – lampy, sprzęt audio i wideo – będą umieszczone z dala od ścian. Produkty te są szczelne, dlatego bez obaw można czyścić posadzkę na mokro. Ich specjalne, wodoodporne wersje, przeznaczone są np. na tarasy.
Poradnik
Z kolei listwy lub mające większy przekrój kanały elektroinstalacyjne stosuje się po to, aby zamaskować przewody instalacyjne, które nie są ukryte w ścianach. Dostępne są w wersji jedno- lub wielokomorowej. Elementy te wykonane są przeważnie z tworzywa sztucznego lub aluminium. Łatwo się je docina na wymiar, a dzięki gotowym narożnikom i rozgałęźnikom można je dopasować do kształtu pomieszczeń. Układa się je przeważnie przy podłodze, ścianach lub suficie. W razie potrzeby można je zamaskować lub ukryć w listwach do wykańczania podłóg.
