VELUX podsumowuje konferencję DAYLIGHT Forum 2021

Goście i tematyka konferencji DAYLIGHT Forum 2021

Do przeprowadzenia wykładów i dyskusji zostali zaproszeni znakomici eksperci:

• Ewa Porębska - krytyczka architektury, redaktor naczelna miesięcznika „Architektura Murator”,
• dr Natalia Sokół - badaczka światła dziennego z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej,
• Agnieszka Szczepaniak - architektka i dyrektor w pracowni AP Szczepaniak,
• Damian Kałdonek - architekt, właściciel biura PROjARCH,
• Michał Kornacki - architekt i specjalista od światła dziennego,
• Marcin Woyciechowski - architekt, członek zarządu Grupy Inwestycyjnej Hossa.

Konferencje wspólnie prowadzili oraz moderowali dyskusje arch. Monika Kupska-Kupis, główny architekt w firmie VELUX oraz arch. Grzegorz Piątek, krytyk architektury i pisarz. Wprowadzając w tematykę spotkania stwierdził on, iż architektura mieszkaniowa jest esencją architektury, jej początkiem oraz sztandarowym tematem polskiej architektury, jako podstawa działalności wielu pracowni.

Od lewej: Monika Kupska-Kupis, Grzegorz Piątek, dr Natalia Sokół, Agnieszka Szczepaniak, Damian Kałdonek, Marcin Woyciechowski, Michał Kornacki, Jacek Siwiński. Fot. VELUX Polska Sp. z o.o.

Goście dyskutowali o wyzwaniach związanych z projektowaniem, stosowanymi narzędziami oraz przyszłością budownictwa mieszkaniowego. Zaprezentowane zostały ciekawe przykłady realizacji, pokazujące różne sposoby wykorzystania światła dziennego. Poruszono temat barier i aspektów prawnych związanych z doświetleniem światłem dziennym, nasłonecznieniem, a także oczekiwań użytkowników budynków.

Wręczenie dyplomów laureatom Grand Prix International VELUX Award 2020 - Julii Giżewskiej i Pawłowi Białasowi oraz opiekunowi naukowemu prof. Jerzemu Wojewódce. Fot. VELUX Polska Sp. z o.o.

Licznie zgromadzeni goście uczestniczyli także w uroczystości wręczenia dyplomów studentom architektury Politechniki Śląskiej, laureatom Grand Prix konkursu International VELUX Award 2020: Julii Giżewskiej i Pawłowi Białasowi oraz opiekunowi naukowemu prof. Jerzemu Wojewódce. Projekt pt. „Teatr Światła” zwyciężył w konkursie w kategorii ”Badania nad światłem naturalnym” i pokonał ponad 580 innych projektów z całego świata.

Wpływ pandemii na branżę budowlaną

Eksperci podkreślali, że pandemia uzmysłowiła nam, iż chcemy żyć inaczej, mieć większy komfort w pomieszczeniach, w których przebywaliśmy momentami 24 godziny na dobę. Badania pokazują, jak ważny stał się kontakt z naturą, widok zza okna, zieleń, balkon na który można wyjść lub posadzić tam rośliny, większa przestrzeń czy oddzielne pomieszczenie do pracy i nauki. To napędziło popyt na nowe inwestycje i uruchomiło lawinę remontów. Pomimo rozkwitu budownictwa mieszkaniowego trudno nie zauważyć, że pewne dane są alarmujące. W czasie ostatniej dekady średni metraż mieszkań zmniejszył się o 9 m² i wynosi 56 m². Wiele, szczególnie mniejszych mieszkań, kupowanych jest w celach inwestycyjnych, a nie mieszkaniowych. Jednocześnie w ciągu trwania pandemii oprócz metrażu znaczenia nabrały kwestie związane z dobrym doświetleniem światłem dziennym czy jakością powietrza w pomieszczeniach. Wzrosła świadomość społeczna. Polacy coraz lepiej zdają sobie sprawę z tego, że światło dzienne wpływa na ich zdrowie i dobrostan. Coraz częściej zwracają na te czynniki uwagę podczas wyboru mieszkań.

Wykład Ewy Porębskiej, architektki, krytyczki architektury, redaktor naczelnej miesięcznika "Architektura Murator". Fot. VELUX Polska Sp. z o.o.

Dachy wciąż skrywają w sobie potencjał

W swoim wykładzie wprowadzającym w tematykę konferencji, Jacek Siwiński, prezes VELUX Polska, zwrócił uwagę m.in. na rolę dachów, które powinny być traktowane nie jako piąta lecz pierwsza fasada. Nie doceniamy ich potencjału w transformacji budynków. Wykorzystywanie dachu jedynie do ochrony przed opadami atmosferycznymi i coraz częściej do produkcji elektryczności jest pewnym marnotrawstwem potencjału. Otwarcie go na otoczenie poprzez zastosowanie inteligentnych przeszkleń, to nie tylko światło i świeże powietrze oraz kontakt z naturą, ale również jedna z najbardziej spektakularnych możliwości transformacji przestrzeni wewnątrz budynku w sensie estetycznym i funkcjonalnym.

Przemówienie Jacka Siwińskiego, prezesa VELUX Polska. Fot. VELUX Polska Sp. z o.o.

Według arch. Damiana Kałdonka funkcja użytkowa dachu obecnie jest mocno upośledzona, ze względu na liczbę urządzeń, którą tam chcemy ustawiać (szczególnie na dachach płaskich). Nie przekreśla to jednak możliwości takiego zaprojektowania domu, aby strefy dachu rzeczywiście doświetlały wnętrze budynku. Natomiast arch. Ewa Porębska zwróciła uwagę na kwestie kulturowe. Są kraje, w których od zawsze używano dachu i to wynikało z klimatu. W Polsce uczymy się tego, że dach to również dobre miejsce rekreacji. Jak zauważyła arch. Agnieszka Szczepaniak, wyzwaniem są również projekty związane z rewitalizacją budynków. Jeśli uwarunkowania konserwatorskie nie są bardzo restrykcyjne to okna dachowe mogą tu spełnić swoją funkcję doświetlając poddasze i tworząc dodatkową przestrzeń użytkową.

Wykład Damiana Kałdonka, architekta, właściciela biura PROjARCH. Fot. VELUX Polska Sp. z o.o.

Otoczenie budynków ma duże znaczenie

W Polsce funkcjonuje europejska norma EN 17037, która pozwala projektantom i inwestorom na ustalanie poziomów ilości światła naturalnego wewnątrz budynków. Jednak jest ona normą uznaniową, a nie wykładnią prawną. Jak podkreślała dr Natalia Sokół przesłanką normy było uwrażliwienie architektów na parametry, na które oświetleniowcy zwrócili już dawno uwagę, a więc warstwy widoku, odległości od innych obiektów oraz kąt widoku. Są też badania, pokazujące, że widok stanowi wartość finansową.

Jak podkreślali eksperci, podczas pandemii wzrosło znaczenie widoku. Był to nasz sposób komunikacji, ze światem. Widok coraz częściej jest ważnym czynnikiem decyzyjnym dla inwestorów obok oczywiście najważniejszego kryterium lokalizacji. Arch. Marcin Woyciechowski zwrócił również uwagę na inny aspekt dotyczący polskiego rynku nowych mieszkań, gdzie często kupowane są mieszkania przed wybudowaniem. Kupuje się marzenia i potencjały. To, że ktoś kupi mieszkanie przy parku nie oznacza, że będzie w nim codziennie biegał, ale ważne jest to, że będzie miał taką możliwość. Skorzysta z niej kiedy będzie chciał. To samo dotyczy okien, światła dziennego i widoku.

Znaczenie światła dziennego we współczesnym budownictwie

W polskich przepisach budowlanych wymagania odnośnie doświetlenia bazują na prostej metodzie obliczania stosunku powierzchni okien do powierzchni podłogi. Warunki techniczne określają ten stosunek jako 1:8. Niektóre kraje europejskie m.in. Norwegia, Włochy oraz Słowacja stosują bardziej zaawansowane metody oceny oświetlenia budynków światłem dziennym tzw. współczynnik światła dziennego (ang. daylight factor). W nowoczesnych domach o neutralnym zużyciu energii można spotkać przeszklenia sięgające 30-40 proc. powierzchni podłogi.

Ewa Porębska zwróciła uwagę na fakt, iż zaczynamy dostrzegać również tę odwrotną stronę nadmiernie nasłonecznionego mieszkania, które jeszcze niedawno były marzeniem. W nowoczesnym budownictwie mieszkaniowym niezbędne jest wykorzystanie dynamicznych przesłon, które pozwolą kontrolować światło. Dobrze, aby stanowiły one integralną część projektu architektonicznego. Jak natomiast zauważyła w swoim wykładzie dr Natalia Sokół, kontrola światła dziennego stwarza wiele wyzwań projektowych, jednym z nich jest uwzględnienie w projekcie zmienności oświetlenia dziennego.

Wykład dr Natali Sokół, architektki i badaczki światła dziennego z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Fot. VELUX Polska Sp. z o.o.

Myśląc o świetle dziennym często myślimy o świetle słonecznym, tymczasem mamy jeszcze światło nieboskłonu (16 różnych modeli). Od projektanta zależy przy robieniu symulacji, jaki nieboskłon użyć, aby dowiedzieć się czegoś więcej o projektowanej bryle. Projektanci mają do wyboru różne narzędzia – od dokonywania wielokrotnych pomiarów, po symulacje i narzędzia graficzne. Ważny jest też dialog z użytkownikami budynku, których warto spytać o potrzeby lub odczucia. Istnieją również wyzwania związane np. z olśnieniem czy nadmiernym przegrzewaniem. Aby wybrać odpowiedni system kontroli światła dla budynku, warto wykonać symulacje różnych przesłon.

źródło i zdjęcia: VELUX Polska Sp. z o.o.