Przygotowanie 200 litrów ciepłej wody o temperaturze 40°C w instalacji z pompą ciepła o COP = 4 kosztuje ok. 1 zł. Tania eksploatacja, to jednak nie wszystko – podpowiadamy, na co zwrócić uwagę, by instalacja działała dobrze i co różni ją od „klasycznej” z kotłem grzewczym.
Tylko z zasobnikiem
Ciepła woda użytkowa (c.w.u.) może być podgrzewana w domu na dwa sposoby – przepływowo, czyli tylko w momencie, gdy z niej korzystamy, lub też można ją gromadzić zawczasu w zbiorniku o odpowiednio dużej pojemności. W przypadku instalacji z pompą ciepła stosowany jest tylko drugi z tych sposobów. Przyczyn jest kilka.
1. Przepływowe podgrzewanie wody wymaga urządzeń o bardzo dużej mocy grzewczej, bo w przybliżeniu 1 kW mocy urządzenia zapewnia nam 0,5 litra ciepłej wody na minutę. Dlatego nawet do wygodnego korzystania z prysznica potrzebny jest podgrzewacz o mocy co najmniej 20 kW. Jeśli równocześnie korzystamy z ciepłej wody w kilku miejscach, to wymagana moc jest jeszcze wyższa. Moc pompy ciepła w domu jednorodzinnym wynosi zwykle ok. 10 kW, a więc zdecydowanie zbyt mało. Instalowanie urządzenia o znacznie większej mocy nie ma zaś sensu – znacznie wyższe byłyby koszty pompy oraz dostosowanej do jej mocy większej instalacji po stronie dolnego źródła ciepła. Ponadto taka przewymiarowana pompa byłaby źródłem problemów w czasie pracy na potrzeby c.o.
2. Podgrzewanie przepływowe oznacza częstą, ale krótkotrwałą pracę, gdy potrzebujemy niewiele wody, np. tylko do umycia rąk. Taki sposób eksploatacji wpływa negatywnie na żywotność sprężarki pompy ciepła (jej najdroższego elementu) i zwiększa koszty jej użytkowania. Minimalny czas pracy pompy nie powinien być krótszy niż 10–15 minut.
3. Z ciepłej wody korzystamy głównie w ciągu dnia, podgrzewanie przepływowe uniemożliwia więc skorzystanie z dwutaryfowego rozliczania za elektryczność i tańszego prądu w godzinach nocnych.
Redakcja BD fot. Bosch (Junkers)
Podstawy energooszczędności
Energooszczędne budownictwo to z jednej strony potrzeba, bo paliwa wciąż drożeją, a z drugiej także moda. Jednak, jak to z modą bywa, łatwo popaść w przesadę. Nie w każdym domu uzasadniony jest montaż najcieplejszych okien, centrali wentylacyjnej o wyśrubowanej sprawności odzysku ciepła, do tego połączonej z wymiennikiem gruntowym, oraz 30 cm izolacji na ścianach. Ciepło oszczędzać warto, ale to, jakie rozwiązania zastosujemy i na ile obniżymy zużycie energii powinno mieć techniczne i ekonomiczne uzasadnienie.
Podstawy energooszczędności
Energooszczędne budownictwo to z jednej strony potrzeba, bo paliwa wciąż drożeją, a z drugiej także moda. Jednak, jak to z modą bywa, łatwo popaść w przesadę. Nie w każdym domu uzasadniony jest montaż najcieplejszych okien, centrali wentylacyjnej o wyśrubowanej sprawności odzysku ciepła, do tego połączonej z wymiennikiem gruntowym, oraz 30 cm izolacji na ścianach. Ciepło oszczędzać warto, ale to, jakie rozwiązania zastosujemy i na ile obniżymy zużycie energii powinno mieć techniczne i ekonomiczne uzasadnienie.
Pompa ciepła w klimatyzacji
Pompa ciepła ma za zadanie umożliwiać przepływ ciepła – najczęściej wykorzystuje się to by ogrzewać pomieszczenia, jednak może ona służyć również do chłodzenia. Różnica pomiędzy pompą ciepła i klimatyzatorem polega na tym, że klimatyzator pobiera ciepło z wnętrza domu i „wyrzuca” je na zewnątrz, pompa działa zaś odwrotnie – odbiera ciepło z gruntu, wody lub powietrza zewnętrznego i przekazuje je do pomieszczeń. Jednak zasadnicze elementy klimatyzatora i pompy ciepła są takie same.
Wybór źródła górnego
Pompa ciepła, inaczej niż kocioł, nie wytwarza ciepła, lecz jedynie przekazuje je z gruntu, wody lub powietrza, czyli tzw. źródła dolnego do instalacji grzewczej wewnątrz domu nazywanej źródłem górnym. Efektywność i koszty pracy pompy w dużej mierze zależą właśnie od tego, jak wykonano instalację po stronie źródła górnego.
Wybór źródła dolnego
Ciepło można pobierać z ziemi, wody lub powietrza. Wybór źródła ciepła, czyli tzw. dolnego źródła, ma decydujący wpływ na koszty inwestycji, podstawowe parametry instalacji z pompą ciepła i niezawodność jej działania. To najważniejsza decyzja.
Dlaczego pompa ciepła
W naszych ankietach 40% rozpoczynających budowę domu rozważa zastosowanie pompy ciepła. Co dziesiąty z nich podejmuje ostatecznie decyzję na tak. A jest się nad czym zastanowić.
Grzejniki
Najczęściej energooszczędne domy kojarzymy z ogrzewaniem podłogowym. Jednak można w nich z powodzeniem zastosować także grzejniki ścienne. Sprawdzą się bardzo dobrze, jeśli będą właściwie dobrane.
Kolektory słoneczne
Ilość energii niesionej przez promieniowanie słoneczne znacznie przewyższa potrzeby energetyczne ludzkości. Nic więc dziwnego, że od dawien dawna próbujemy w sposób bezpośredni ją wykorzystać. Gdybyśmy znali ekonomiczny sposób pozyskiwania energii z promieniowania słonecznego w czasie i miejscu, w którym jest obecnie potrzebna nie istniałby problem efektu cieplarnianego, zmian klimatycznych, a tania energia dałaby duży impuls rozwojowi cywilizacyjnemu. Tymczasem mamy rejony świata o nadmiarze ekspozycji słonecznej i potrzebie stosowanie klimatyzacji prawie przez cały rok i rejony, gdzie zimy są długie i mroźne, a dni krótkie i pochmurne. Czy więc w warunkach polskich, w budynkach energooszczędnych celowe jest wykorzystanie energii słonecznej?
Okna
Budynek zaprojektowany zgodnie z zasadami budowy domów energooszczędnych, ale wykonany w sposób niedbały, może przysporzyć przyszłemu użytkownikowi więcej problemów niż korzyści. Dlatego jakość zastosowanych materiałów i dbałość o ich poprawny montaż to podstawa sukcesu w energooszczędnym budownictwie. Szczególnie istotne jest to w przypadku okien. Producenci prześcigają się w różnych rozwiązaniach technicznych, pozwalających na osiągnięcie współczynnika przenikania ciepła U całych okien na poziomie poniżej 0,6 W/(m2•K). Parametry nawet najlepszego okna mogą jednak ulec pogorszeniu z powodu źle wykonanego montażu. Brak wiedzy i umiejętności poprawnego osadzania okien jest zwykle przyczyną nieprawidłowego funkcjonowania okna i powstania zawilgoceń.
Wentylacja
Bez prawidłowo działającej wentylacji nie obędzie się żaden energooszczędny dom, jest ona bowiem instalacją najdroższą w użytkowaniu. Można temu zaradzić – dobry projekt i nowoczesne urządzenia do odzysku ciepła znacząco obniżą koszty podwyższając jednocześnie komfort życia.
Energooszczędne ściany
Jakie powinny być ściany w energooszczędnym domu? Na pewno muszą skutecznie chronić przed ucieczką ciepła, ale to nie jedyny warunek. Ważne, żebyśmy w pogoni za obniżeniem współczynnika U nie zapomnieli o innych ważnych cechach.
Projekt domu energooszczędnego
Dom energooszczędny musi zużywać wyraźnie mniej energii niż standardowy – czyli w praktyce budowany zgodnie z wymaganiami ochrony cieplnej, narzuconymi przez prawo. Można to zrobić na wiele sposobów. Projektant powinien wybrać rozwiązania najbardziej uzasadnione technicznie i ekonomicznie. Jednak zużycie energii to nie wszystko. Jeśli wielkość do - mu i jego układ nie będzie dopasowany do liczby mieszkańców oraz ich sposobu życia, to nigdy nie będziemy z niego zadowoleni. Nawet, jeśli za ogrzewanie zapłacimy niewiele.
Eksploatacja i konserwacja systemu z pompą ciepła
Same pompy, a szczególnie ich sprężarki, psują się niezwykle rzadko, pracując nawet przez kilkadziesiąt lat. Awarii czasem ulegają za to pompy obiegowe czy zawory, czyli elementy podlegające normalnemu zużyciu eksploatacyjnemu w każdej instalacji grzewczej. Jednak przyczyną 80–95% kłopotów w instalacjach z pompą ciepła jest wadliwe wykonanie instalacji po stronie źródła dolnego.
