Zasobnik c.w.u. - co to jest i do czego służy? Czym różni się od bojlera?

Systemy grzewcze odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu komfortu cieplnego w naszych domach. Drugim ważnym aspektem ich działania jest zwykle przygotowywanie ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) czyli wody używanej przez domowników głównie do mycia. W dzisiejszych czasach, gdy rośnie świadomość ekologiczna oraz potrzeba oszczędności energetycznej, wybór między zasobnikiem c.w.u. a bojlerem staje się coraz bardziej aktualny. Przyjrzymy się dokładnie obu rozwiązaniom - omówimy ich zasady działania, różnice technologiczne oraz praktyczne aspekty, które warto uwzględnić przy wyborze odpowiedniego urządzenia.

Zasobnik, bojler, wymiennik, zbiornik, czyli zamieszanie z nazwami

Na początek warto wyjaśnić kwestie związane z samym nazewnictwem urządzeń. Bowiem używane określenia nie zawsze są jasne i precyzyjne, zaś część z nich ma w ogóle charakter potoczny. W efekcie, czasem nawet specjaliści muszą się upewnić, o jakie urządzenie dokładnie chodzi. Tym trudniej jest amatorom, którzy nie zawsze do końca rozumieją o czym mówi instalator, czy jaka jest zawartość oferty przygotowanej przez sprzedawcę.

Zasobnik c.w.u., zwykle oznacza zbiornik na ciepłą wodę użytkową, wyposażony w przynajmniej jedną wężownicę (ewentualnie jest on tzw. dwupłaszczowy). Zasobnik wypełnia woda pochodząca z wodociągu lub studni. Natomiast do wężownicy podłączony jest kocioł, pompa ciepła albo kolektory słoneczne. Gorąca woda z kotła, lub innego źródła ciepła, przepływa przez wężownicę i w ten właśnie sposób ogrzewa wodę zgromadzoną w zasobniku. Możemy więc powiedzieć, że ciepło pochodzi z zewnętrznego źródła.

Bojlerem najczęściej nazywa się potocznie tzw. pojemnościowy ogrzewacz wody. To zbiornik c.w.u. wyposażony w zintegrowany podgrzewacz gazowy albo w grzałkę elektryczną. Źródło ciepła jest więc zintegrowane z bojlerem, stanowi jego część.

Jednak takie nazewnictwo nie jest stosowane konsekwentnie i powszechnie. W katalogach zbiornik wyposażony w wężownicę, czyli taki, który nazwaliśmy tu zasobnikiem c.w.u., bywa też określany mianem wymiennika c.w.u. W takiej sytuacji zaś mianem zasobnika c.w.u. określa się z kolei zbiorniki pozbawione wężownicy i przystosowane co najwyżej do zamontowania grzałki elektrycznej. Zawsze warto więc upewnić się z jakim urządzeniem mamy do czynienia.

Sytuację komplikuje jeszcze fakt, że w ofercie producentów znajdziemy również bojlery z wężownicą, albo zasobniki c.w.u. z wężownicą i grzałką elektryczną. Co więcej, większość zasobników wyposażona jest w króciec (najczęściej 5/4 lub 6/4 cala), w który możemy wkręcić grzałkę elektryczną. W praktyce więc granice pomiędzy typami urządzeń nie zawsze są ostre.

Warto też uprzedzić, że czymś zupełnie innym są zbiorniki buforowe i akumulacyjne. Te stosuje się do magazynowania nie ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) lecz gorącej wody krążącej w obiegu c.o. i zasilającej grzejniki lub ogrzewanie podłogowe. One są swoistymi magazynami energii, przejmującymi chociażby chwilowy nadmiar ciepła wytwarzanego np. przez kominek z płaszczem wodnym.

Zasobniki cwu bez wężownicy (fot. Termica)

Zbiorniki buforowe z wężownicami (fot. Termica)

Jak działa zasobnik c.w.u.?

Przekrój zasobnika c.w.u. z wężownicą (fot. Termica)

Przekrój zasobnika c.w.u. z wężownicą zanurzoną w wodzie doskonale ilustruje, jak działa to urządzenie. Woda zasilająca system ogrzewania przepływa przez wężownicę, oddając ciepło do wody zgromadzonej w zbiorniku. Dzięki temu zasobnik może współpracować z różnymi urządzeniami grzewczymi - na przykład z kotłami na dowolne paliwo, pompami ciepła czy kolektorami słonecznymi. Zwykle, zimna woda wpływa do dolnej części zasobnika, jest podgrzewana przez wężownicę, a następnie, jako lżejsza gorąca woda, gromadzi się w górnej części zbiornika, skąd trafia do kranów. Na rynku dostępne są również specjalistyczne rozwiązania, takie jak wymienniki z kilkoma wężownicami. Mogą one być wykorzystywane po prostu do podłączenia np. kotła i kominka z płaszczem wodnym. Z kolei tzw. zasobniki solarne, czyli współpracujące z kolektorami słonecznymi nieco się od nich różnią, chociaż też mają dwie wężownice. Pierwsza, umieszczona u dołu, ma znacznie większą powierzchnie, gdyż do niej podłączane są kolektory. Te zaś przy słabym nasłonecznieniu nie są w stanie wystarczająco mocno podgrzać płynu solarnego, a następnie wody. Dolna wężownica podgrzewa ją więc jedynie wstępnie, np. do 30°C. Do właściwej temperatury podgrzewa ją następnie górna wężownica zasilana przez kocioł.

Specjalnego wykonania wymagają również zasobniki przeznaczone do współpracy z pompami ciepła. W nich wężownica musi mieć bardzo dużą powierzchnię, gdyż pompa nie jest w stanie podgrzewać wody do tak wysokiej temperatury jak kocioł. Żeby wymiana ciepła była efektywna, potrzebna jest po prostu większa wężownica.

Wymienniki z jedną wężownicą (fot. Termica)

Wymienniki z dwiema wężownicami (fot. Termica)

Bojler - autonomiczne rozwiązanie do podgrzewania wody

Bojler, nazywany też podgrzewaczem pojemnościowym, to urządzenie, które na pierwszy rzut oka może przypominać zasobnik c.w.u., gdyż również stanowi zbiornik magazynujący ciepłą wodę. Kluczowa różnica polega jednak na sposobie podgrzewania wody. Bojler ma własne wbudowane źródło ciepła - najczęściej grzałkę elektryczną lub palnik gazowy - i samodzielnie podgrzewa wodę, którą gromadzi. Działa więc niezależnie od źródeł ciepła (kotła, pompy ciepłą) - wystarczy podłączyć go do prądu lub gazu oraz zimnej wody, aby zapewnić ciepłą wodę użytkową.

Czym różni się zasobnik c.w.u. od bojlera?

Kluczowe różnice między zasobnikiem c.w.u. a bojlerem dotyczą więc sposobu podgrzewania wody oraz kompatybilności z innymi źródłami ciepła.

Zasobnik c.w.u. wykorzystuje ciepło wytworzone przez jakieś zewnętrzne źródło ciepła. Przy czym mogą to być bardzo różne źródła:

• kocioł na dowolne paliwo (gaz, węgiel, pellety itd.);
• pompa ciepła;
• kolektory słoneczne.

Ponadto jeden zasobnik c.w.u. może być ogrzewany przez kilka takich źródeł. Sami decydujemy wówczas, o tym wykorzystanie którego z nich będzie najbardziej opłacalne lub najwygodniejsze. Możemy też chociażby wymienić kocioł na inny, a zasobnik c.w.u. pozostawić ten sam.

Na dodatek w zasobniku można zamontować elektryczną grzałkę . Co jest dość popularne wśród właścicieli kotłów na paliwa stałe (węgiel, drewno, pellety). Dzięki temu mogą oni nie palić w kotle poza sezonem grzewczym. Również właściciele instalacji fotowoltaicznych (z panelami PV) chętnie wykorzystują grzałkę w zasobniku, żeby podgrzewać wodę własnym prądem. Gdy korzystamy z grzałki, to faktycznie nasz zasobnik staje się odpowiednikiem elektrycznego bojlera, czyli podgrzewacza pojemnościowego.

Bojler ma z kolei własne, wbudowane źródło ciepła - palnik gazowy lub elektryczną grzałkę. W związku z tym wykorzystuje tylko ten jeden nośnik ciepła (gaz lub prąd). Jednak w praktyce sytuacja jest bardziej skomplikowana. Bojlery dostępne są też w wersji z wężownicą, a więc wodę w takim zbiorniku może podgrzewać również kocioł lub inne zewnętrzne źródło ciepła. Ponadto czasem model gazowy można wyposażyć także w grzałkę elektryczną. Granica pomiędzy urządzeniami się wówczas zaciera.

Zastosowanie zasobnika c.w.u. i bojlera w domach oraz instalacjach większych

W domach jednorodzinnych wybór między bojlerem a zasobnikiem zależy od posiadanego źródła ciepła oraz indywidualnych potrzeb. Jeśli Twój dom posiada centralne ogrzewanie z kotłem - np. gazowym, na pellet czy ekogroszek - zasobnik c.w.u. będzie rozwiązaniem wygodnym i ekonomicznym, gdyż jeden kocioł obsługuje zarówno ogrzewanie domu, jak i przygotowanie ciepłej wody. Zakładanie osobnego bojlera (ogrzewacza pojemnościowego) zwykle nie ma wówczas sensu.

W domach bez kotłowni, letniskowych, ogrzewanych elektrycznie lub kominkiem bez płaszcza wodnego, popularnym wyborem jest bojler elektryczny - urządzenie autonomiczne, które samo podgrzewa wodę. Zastosowanie osobnych podgrzewaczy pojemnościowych (elektrycznych lub gazowych) może być też uzasadnione, jeżeli w budynku nie przewidziano centralnego podgrzewania c.w.u. w kotłowni, dom rozbudowywano, dodając w nim kolejną łazienkę id. Bojler - jako osobne urządzenie - po prostu łatwiej jest zamontować.

www.termica.pl