Te różnicówki nie zdają już egzaminu - już teraz wymień je na nowsze, aby uniknąć kłopotów!

Wycofywanie wyłączników różnicowoprądowych typu AC - dlaczego znikają z rynku?

Wyłączniki różnicowoprądowe typu AC były stosowane standardowo przez wiele lat. Ich rolą było wykrywanie prądów upływowych o charakterze przemiennym. Takie prądy występują, gdy np.  izolacja przewodów ulega uszkodzeniu lub gdy dany sprzęt działa wadliwie. W momencie ich wykrycia - wyłącznik różnicowo-prądowy typu AC odcinał zasilanie w danym obwodzie, aby zapobiec ewentualnemu porażeniu prądem. Różnicówka typu AC wykrywa jednak tylko prąd przemienny sinusoidalny. Nie jest natomiast w stanie „wyłapać” prądów upływowych o charakterze pulsującym lub stałym, generowanych przez wiele nowocześniejszych urządzeń, w tym np.: płyt indukcyjnych, pralek, suszarek z elektroniką, pomp ciepła czy ładowarek do samochodów elektrycznych (tzw. wallboxów). W efekcie wyłącznik typu AC może nie zadziałać w sytuacji, w której może zajść rzeczywiste ryzyko porażenia prądem. Stąd w nowych przepisach, wytycznych technicznych dla budynków i innych normach sformułowane zostały zalecenia dotyczące wymiany wyłączników różnicowo-prądowych typu AC na różnicówki nowszego typu. 

Wyłączniki różnicowoprądowe nowszej generacji - typu: A, F i B

Nowocześniejsze typy wyłączników różnicowoprądowych (czyli RCD - Residual Current Device), czyli te oznaczane literami A, F i B, charakteryzują się rozszerzonymi możliwościami detekcji. Wykrywając prądy pulsujące zapewniają bardziej niezawodną ochronę przeciwporażeniową. Poszczególne typy nowszych różnicówek różnią się np. odpornością na zakłócenia, czy możliwością wykrywania prądów stałych. W zależności od stopnia zaawansowania technicznego tych rozwiązań - są one dedykowane do stosowania w przypadku konkretnych sprzętów.  

• Typ A - wykrywa zarówno prąd przemienny, jak i pulsujący prąd stały (np. o zmiennej wartości). Ten typ jest najczęściej stosowany w domach, ponieważ nadaje się do większości nowoczesnych urządzeń AGD, jak pralki czy płyty indukcyjne.
• Typ F - ten typ można określić jako udoskonalony typ A, ponieważ charakteryzuje się on większą odpornością na zakłócenia i zdolnością detekcji bardziej skomplikowanych prądów upływowych. Zalecany do stosowania w obwodach zasilających sprzęt elektroniczny, ale też oświetlenie LED z elektronicznymi zasilaczami i systemy wyposażone w automatykę, ale też pralki i zmywarki z rozbudowaną elektroniką.
• Typ B - to najbardziej zaawansowany i najnowocześniejszy typ różnicówek. Wykrywa wszystkie rodzaje prądów, także stałych, które mogą być generowane przez falowniki, panele fotowoltaiczne, pompy ciepła z inwerterem czy ładowarki samochodów elektrycznych. Różnicówka typu F jest obowiązkowym zabezpieczeniem w przypadku tych instalacji.

RCD nowszych generacji nie tylko znacząco ograniczają ryzyko porażenia prądem, ale też awarii, których skutkiem może być uszkodzenie cennego sprzętu lub pożar. Niewykryte przez wyłącznik typ AC prądy upływowe mogą powodować lokalne przegrzanie przewodów lub elementów instalacji, zwłaszcza gdy prąd „ucieka” przez uszkodzoną izolację lub inne nieszczelności. Może to prowadzić do iskrzenia, a to z kolei - wywołać pożar. 

Kto i kiedy musi wymienić wyłączniki różnicowoprądowe typu AC

Im starszą instalację elektryczną posiada Twój dom - tym większe prawdopodobieństwo, że wyposażona jest ona w wyłączniki typu AC. Zalecana jest ich wymiana, szczególnie, jeśli korzystasz już lub masz w planach podłączenie nowoczesnych urządzeń o wysokim zapotrzebowaniu na prąd, sprzętu generującego prąd stały lub pulsujący, czy wyposażonego w zaawansowaną elektronikę. Zdecydowanie wymień wyłączniki typu AC na nowsze, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do poprawności jego działania, lub gdy w Twojej instalacji zdarzyła się awaria, której przyczyną mogło być niewykrycie prądu upływowego o charakterze pulsującym lub stałym.

Wymiana wyłączników różnicowoprądowych - czy wiąże się z remontem?
Wyłączniki różnicowoprądowe instalowane są w rozdzielnicy, na szynie DIN, a nie w ścianach czy puszkach. W większości przypadków wymiana RCD typu AC na nowocześniejsze nie wymaga rozkuwania ścian czy zmiany przewodów, a jedynie wyjęcia starej różnicówki i wpięcia w tablicę nowej. Operację taką może przeprowadzić jedynie uprawniony elektryk, który dodatkowo sprawdzi stan instalacji, a po wymianie wykona odpowiednie pomiary potwierdzające, że cała instalacja jest bezpieczna, zgodna z normami i gotowa do pracy. Są to:

• Pomiary rezystancji izolacji sprawdzające odporność izolacji przewodów elektrycznych względem ziemi oraz między przewodami, aby upewnić się, czy izolacja jest nienaruszona i nie ma uszkodzeń mogących powodować prądy upływowe i zagrożenia.
• Pomiary impedancji pętli zwarcia określające całkowitą impedancję obwodu (czyli opór i reaktancję) od punktu pomiarowego do rozdzielnicy i dalej do punktu zwarcia, aby zapewnić, że przy zwarciu zabezpieczenia (bezpieczniki, wyłączniki nadprądowe) zadziałają szybko, czyli prąd zwarciowy będzie wystarczająco duży do wyzwolenia zabezpieczeń.
• Pomiary skuteczności działania wyłącznika różnicowoprądowego, których celem jest sprawdzenie, czy wyłącznik zadziała przy zadanym prądzie różnicowym (np. 30 mA dla ochrony przeciwporażeniowej). Pomiar ten potwierdza, że RCD skutecznie i szybko odcina zasilanie w przypadku wykrycia prądu upływowego.
• Pomiary ciągłości przewodów ochronnych (PE) i ochronno-neutralnych (PEN) testujące, czy mają on ciągłość i właściwy opór. Poprawny pomiar oznacza, że droga powrotna prądu upływowego jest zapewniona, a ochrona przed porażeniem działa.

Jak dobrać odpowiedni wyłącznik różnicowoprądowy? 

Wyłączniki różnicowo-prądowe muszą być dopasowane do konkretnej instalacji i rodzaju podłączanych urządzeń. Jest to kwestia takich parametrów RDC jak:

• Typ RCD - zależy od rodzaju urządzeń w domu (typ A, F, B).
• Prąd znamionowy (In) - np. 25 A, 40 A, 63 A - musi odpowiadać prądowi przewodzonemu przez obwód.
• Prąd różnicowy (IΔn) - najczęściej 30 mA do ochrony przeciwporażeniowej. Dla niektórych obwodów stosuje się też wyższe wartości (100 mA, 300 mA) dla ochrony przeciwpożarowej.
• Selektywność - RCD selektywne (oznaczone literą S) są stosowane na głównym wejściu do instalacji, aby nie odłączać całej instalacji przy drobnych błędach.
• Marka i jakość - warto wybierać renomowanych producentów  nie oszczędzaj na bezpieczeństwie.

Wymiana wyłączników różnicowo-prądowych - czy warto?

Wraz z dynamicznym rozwojem technologii, nasze domy coraz częściej wyposażane są w nowoczesne urządzenia o zaawansowanej elektronice - od płyt indukcyjnych, przez inteligentne systemy oświetleniowe, aż po pompy ciepła, klimatyzatory i ładowarki samochodów elektrycznych (wallboxy). Coraz powszechniejsze stają się także systemy alarmowe, automatyka budynkowa i rozwiązania smart home, które wykorzystują zasilacze impulsowe, falowniki i sterowniki. Wszystkie te urządzenia mogą generować prądy upływowe o pulsującym lub stałym charakterze, których starsze wyłączniki różnicowoprądowe typu AC po prostu nie wykrywają.

W związku z tym domowe rozdzielnice elektryczne powinny być wyposażone w odpowiednio dobrane różnicówki nowszego typu: A,B lub F. Zastąpienie starszych RDC wyłącznikami nowszej generacji jest nie tylko kwestią zgodności z przepisami, ale przede wszystkim inwestycją w bezpieczeństwo całej instalacji i użytkowników. Aby czuć się jeszcze bezpieczniej - wybierz modele z dodatkową sygnalizacją i możliwością integracji z systemami automatyki i regularnie testuj ich działanie przyciskiem TEST.

Wymiana wyłączników różnicowo-prądowych to niewielki koszt w porównaniu z wartością sprzętu, który chronią - i bezpieczeństwem, które zapewniają.